Μια νέα μελέτη φορητών συσκευών που παρακολούθησε πάνω από 25.000 άτομα παρέχει τις καλύτερες ενδείξεις ότι ακόμη και οι σύντομες περιόδους απρογραμμάτιστης δραστηριότητας, όπως κάνουμε ως μέρος της καθημερινής ζωής, θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού και ακόμη και πρόωρου θανάτου -προσδιόρισε επίσης τη διάρκεια και την ένταση της δραστηριότητας.
«Από το περπάτημα στις σκάλες μέχρι το γρήγορο σφουγγάρισμα των δαπέδων· τα τελευταία χρόνια, καταλάβαμε ότι δεν είναι μόνο η δομημένη άσκηση που κάνει καλό στην υγεία μας, αλλά γνωρίζουμε πολύ λίγα για το πώς μεταφράζονται αυτές οι σύντομες περιόδους τυχαίας δραστηριότητας σε οφέλη για την υγεία», δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Emmanuel Stamatakis από το Κέντρο Τσαρλς Πέρκινς του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Public Health σήμερα, μια ομάδα διεθνών ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ με συνεργάτες από το University College του Λονδίνου, το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, το Πανεπιστήμιο Loughborough και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης άρχισαν να απαντούν σε αυτό το ερώτημα.
Χρησιμοποίησαν δεδομένα φορητών συσκευών που φοριούνται στον καρπό από τη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου και τη μηχανική μάθηση για να αναλύσουν τα μοτίβα περιστασιακής σωματικής δραστηριότητας επτά ημερών 25.241 ενηλίκων στο Ηνωμένο Βασίλειο ηλικίας 42 έως 78 ετών, έως ένα χρονικό διάστημα 10 δευτερολέπτων. Στη συνέχεια συνέδεσαν αυτά τα μικρομοτίβα σωματικής δραστηριότητας με τα αρχεία υγείας των συμμετεχόντων, ακολουθώντας τα για σχεδόν οκτώ χρόνια για να προσδιορίσουν πώς η διάρκεια και η ένταση των περιόδων σωματικής δραστηριότητας συνδέονται με την κατάσταση της υγείας.
Στην ομάδα ατόμων που ανέφεραν ότι δεν συμμετείχαν σε άσκηση ή αθλήματα, διαπιστώθηκε:
- Το 97% της τυχαίας σωματικής δραστηριότητας συγκεντρώθηκε σε περιόδους διάρκειας κάτω των 10 λεπτών.
- Σύντομες περιόδους κάτω των 10 λεπτών σε μέτρια έως έντονη ένταση συσχετίστηκαν με μείωση των μειζόνων καρδιακών συμβάντων (καρδιακή προσβολή/εγκεφαλικό) και θάνατο από οποιαδήποτε αιτία.
- Η σταθερή κίνηση για τουλάχιστον 1 έως 3 λεπτά συσχετίστηκε με σημαντικά περισσότερα οφέλη από τις πολύ σύντομες περιόδους κάτω από 1 λεπτό -περίπου 30% χαμηλότερος κίνδυνος.
- Όσο μεγαλύτερες είναι οι περίοδοι τόσο το καλύτερο (π.χ. συγκεντρώνονται σε 2 λεπτά έναντι 30 δευτερολέπτων), ανεξάρτητα από τα συνολικά επίπεδα δραστηριότητας.
- Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό έντονης δραστηριότητας, τόσο το καλύτερο -όσοι επιτάχυναν την αναπνοή τους για τουλάχιστον το 15% της δραστηριότητας (περίπου 10 δευτερόλεπτα ανά λεπτό) είδαν το μεγαλύτερο όφελος. Οι περίοδοι κάτω από 1 λεπτό συσχετίστηκαν επίσης με οφέλη εάν εφαρμόστηκε ο παραπάνω κανόνας έντονης δραστηριότητας 15%.
«Αυτή η μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν δυνητικά να μειώσουν τον κίνδυνο σοβαρών καρδιακών συμβάντων συμμετέχοντας σε καθημερινές δραστηριότητες τουλάχιστον μέτριας έντασης, όπου ιδανικά κινούνται συνεχώς για τουλάχιστον ένα έως τρία λεπτά τη φορά. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι μπορεί να έχουν συγκρίσιμα οφέλη για την υγεία με μεγαλύτερες περιόδους διάρκειας 5 έως 10 λεπτών», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ. Matthew Ahmadi.
«Το μήνυμα εδώ είναι ότι οποιοσδήποτε τύπος δραστηριότητας είναι καλός για την υγεία σας, αλλά όσο περισσότερη προσπάθεια καταβάλλετε σε αυτές τις καθημερινές εργασίες και όσο περισσότερο διατηρείτε αυτήν την ενέργεια, τόσο περισσότερα οφέλη είναι πιθανό να αποκομίσετε», είπε ο καθηγητής Stamatakis. «Αν αναπνέεις γρήγορα και δεν μπορείς να κάνεις μια συζήτηση για κάποιο διάστημα, έχεις φτάσει στο σωστό σημείο».
Η παρατηρητική φύση της μελέτης σημαίνει ότι οι ερευνητές δεν μπορούν να αποδείξουν μια σχέση αιτίας – αποτελέσματος με βεβαιότητα. Ωστόσο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εκτενώς τις βασικές πληροφορίες υγείας της UK Biobank, επιτρέποντάς τους να λάβουν υπόψη μια σειρά παραγόντων όπως η διατροφή, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, ο ύπνος και η καθιστική ζωή. Επίσης, έλαβαν προληπτικά μέτρα έναντι των πιθανών επιπτώσεων της αντίστροφης αιτιότητας, όπου η κακή υγεία μπορεί να επηρεάσει τα μοτίβα δραστηριότητας, αποκλείοντας όσους είχαν καρδιακό επεισόδιο εντός πέντε ετών από τη μέτρηση των wearables, υψηλή ευθραυστότητα και κακή αυτοαξιολόγηση της υγείας.
Τρέπει να μάθουμε περισσότερα για την τυχαία δραστηριότητα
Λιγότεροι από ένας στους πέντε ενήλικες μέσης ηλικίας ασκούνται τακτικά. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό, όπως το κόστος, η δέσμευση χρόνου, η κατάσταση της υγείας και η πρόσβαση σε εγκαταστάσεις ή υποδομές, αλλά το γεγονός παραμένει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν πληρούν τις συνιστώμενες οδηγίες σωματικής δραστηριότητας.
«Η ιδέα της συγκέντρωσης σύντομων περιόδων μέτριας έως έντονης δραστηριότητας μέσω καθημερινών δραστηριοτήτων καθιστά τη σωματική δραστηριότητα πολύ πιο προσιτή σε άτομα που δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να λάβουν μέρος σε δομημένη άσκηση», είπε ο Ahmadi. «Όμως, όπως βλέπουμε σε αυτά τα δεδομένα, έχει σημασία η διάρκεια και το σθένος που δίνουν οι άνθρωποι σε αυτές τις τυχαίες δραστηριότητες».
Οι ερευνητές λένε ότι η μελέτη παρέχει επίσης μερικές από τις πρώτες άμεσες αποδείξεις που υποστηρίζουν την ιδέα ότι η κίνηση δεν χρειάζεται να ολοκληρώνεται σε συνεχείς περιόδους των 10 λεπτών για να είναι ωφέλιμη -μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση έως ότου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το αφαιρέσει αυτό από τη σωματική δραστηριότητα σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές -υπάρχει από το 2020- και αντί αυτού εστιάσει στην ιδέα ότι «κάθε κίνηση μετράει για την καλύτερη υγεία».
Ανέβασμα σκαλοπατιών
Εν τω μεταξύ, μια άλλη μελέτη βρήκε ότι το ανέβασμα σκαλοπατιών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Συνήθως προτείνεται να περπατάτε 10.000 βήματα την ημέρα. Αλλά το να ανεβαίνετε σκάλες κάθε μέρα θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, σύμφωνα με μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Tulane.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Atherosclerosis, διαπίστωσε ότι πάνω από πέντε βόλτες σκαλοπατιών καθημερινά -ανέβασμα περίπου 10 σκαλοπατιών επί πέντε φορές- θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων κατά 3%, δέκα φορές κατά 16% και δεκαπέντε φορές κατά 20%.
Η αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσος (ASCVD) μαζί με τη στεφανιαία νόσο και το εγκεφαλικό είναι οι κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως. «Οι σύντομες ριπές υψηλής έντασης αναρρίχησης σκαλοπατιών είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας και του προφίλ λιπιδίων, ειδικά μεταξύ εκείνων που δεν μπορούν να επιτύχουν τις τρέχουσες συστάσεις σωματικής δραστηριότητας», δήλωσε ο Δρ. Lu Qi, του Πανεπιστημίου Tulane. «Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τα πιθανά πλεονεκτήματα της αναρρίχησης σκαλοπατιών ως πρωταρχικού προληπτικού μέτρου για την αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσος στον γενικό πληθυσμό».
Χρησιμοποιώντας δεδομένα της UK Biobank που συλλέχθηκαν από 450.000 ενήλικες, η μελέτη υπολόγισε την ευαισθησία των συμμετεχόντων σε καρδιαγγειακά νοσήματα με βάση το οικογενειακό ιστορικό, τους καθορισμένους παράγοντες κινδύνου και τους γενετικούς παράγοντες κινδύνου και ερωτήθηκαν οι συμμετέχοντες σχετικά με τις συνήθειες του τρόπου ζωής τους και τη συχνότητα αναρρίχησης σκαλοπατιών. Ο διάμεσος χρόνος παρακολούθησης ήταν 12,5 έτη.
Ο Qi υποστήριξε τη δημόσια διαθεσιμότητα των σκαλοπατιών ως έναν χαμηλού κόστους, προσβάσιμο τρόπο για να ενσωματωθεί η άσκηση στην καθημερινή ρουτίνα. «Αυτή η μελέτη παρέχει νέα στοιχεία για τις προστατευτικές επιδράσεις της αναρρίχησης σκαλοπατιών», δήλωσε ο Qi.
Περισσότερες πληροφορίες:
- Brief bouts of device-measured intermittent lifestyle physical activity and its association with major adverse cardiovascular events and mortality in people who do not exercise: a prospective cohort study, The Lancet Public Health (2023). www.thelancet.com/journals/lan … (23)00183-4/fulltext .
- Zimin Song et al, Daily stair climbing, disease susceptibility, and risk of atherosclerotic cardiovascular disease: A prospective cohort study, Atherosclerosis (2023). DOI: 10.1016/j.atherosclerosis.2023.117300.
