Professor of Biomedical Sciences, Anglia Ruskin University. Πηγή: The Conversation.
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι ένας από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι τα συμπτώματα συνήθως δεν εμφανίζονται πριν από τα τελευταία στάδια της νόσου, καθιστώντας πολλούς ασθενείς ακατάλληλους για την τρέχουσα καλύτερη μέθοδο θεραπείας, που είναι η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όγκου. Ακόμη και σε ασθενείς που έχουν αφαιρέσει όγκους, υπάρχει συχνά πολύ μεγάλη πιθανότητα να επιστρέψει ο καρκίνος.
Αλλά τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης υποδηλώνουν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο Nature, έδειξε ότι ένα εξατομικευμένο εμβόλιο κατά του καρκίνου ήταν σε θέση να τονώσει το ανοσοποιητικό σύστημα στους μισούς από τους ασθενείς που το έλαβαν. Αυτή η αυξημένη ανοσολογική απόκριση ήταν επίσης ανιχνεύσιμη στους ασθενείς ενάμιση χρόνο αργότερα.
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι συχνά πολύ καλά εξοπλισμένο για να καταπολεμήσει τον καρκίνο. Αλλά δυστυχώς, τα καρκινικά κύτταρα έχουν ορισμένους πρωτεϊνικούς υποδοχείς, σκοπός των οποίων είναι να τους βοηθήσουν να κρυφτούν από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, εμποδίζοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα να τα καταστρέψει.
Οι επιστήμονες έχουν βρει έναν τρόπο να μπλοκάρουν αυτούς τους υποδοχείς, έτσι ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να είναι σε θέση να αναγνωρίσει ξανά τα καρκινικά κύτταρα ως απειλή και να τα αφαιρέσει. Αυτό κάνει η ανοσοθεραπεία -μια από τις νεότερες τεχνικές για τη θεραπεία του καρκίνου. Η θεραπεία λειτουργεί αξιοποιώντας τη δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ανοσοθεραπειών, αλλά ένας νέος που είναι πολλά υποσχόμενος κατά του καρκίνου είναι η χρήση εμβολίων mRNA. Αυτά χρησιμοποιούν γενετικό υλικό για την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι επιστήμονες ξεκινούν πρώτα παίρνοντας το γενετικό υλικό των καρκινικών κυττάρων και εντοπίζουν τα πιο μεταλλαγμένα μέρη του DNA -τα λεγόμενα νεοαντιγόνα- προτού τα βάλουν ανάμεσα σε μια αλυσίδα mRNA. Αν σκεφτούμε το DNA σαν τον σκληρό δίσκο, το mRNA είναι κάτι σαν το λογισμικό των κυττάρων μας. Η λειτουργία του είναι ουσιαστικά να αντιγράφει και να μεταφέρει γενετικές οδηγίες από το DNA μας σε άλλα μέρη του κυττάρου. Αυτό το mRNA στη συνέχεια χορηγείται στους ασθενείς ως εξατομικευμένο εμβόλιο. Είναι εξατομικευμένο επειδή ο καθένας έχει διαφορετικά νεοαντιγόνα, επομένως ο καθένας λαμβάνει ελαφρώς διαφορετικά εμβόλια με ελαφρώς διαφορετικές μεταλλάξεις που κωδικοποιούνται στον κλώνο του mRNA.
Μετά από χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του καρκίνου στο πάγκρεας, η ομάδα έστειλε δείγματα όγκου από 19 άτομα στη BioNTech, την εταιρεία που παρήγαγε ένα από τα εμβόλια mRNA για την COVID-19. Η BioNTech πραγματοποίησε γονιδιακή αλληλουχία στους όγκους για να βρει πρωτεΐνες που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια ανοσολογική απόκριση. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν αυτές τις πληροφορίες για να δημιουργήσουν ένα εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA για κάθε ασθενή. Κάθε εμβόλιο στόχευε έως και 20 νεοαντιγόνα. Τα εξατομικευμένα εμβόλια δημιουργήθηκαν με επιτυχία για 18 από τους 19 συμμετέχοντες στη μελέτη. Η διαδικασία, από τη χειρουργική επέμβαση έως την παράδοση της πρώτης δόσης του εμβολίου, κράτησε κατά μέσο όρο περίπου εννέα εβδομάδες.
Επιτυχία για τους μισούς ασθενείς
Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με το εξατομικευμένο εμβόλιο, παράλληλα με μια άλλη μορφή ανοσοθεραπείας (το φάρμακο atezolizumab) ακολουθούμενη από επιθετική χημειοθεραπεία. Οι μισοί από τους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με συνδυασμό εμβολίου και ανοσοθεραπείας είδαν αύξηση σε έναν συγκεκριμένο τύπο ανοσοκυττάρων, τα Τ κύτταρο, που είναι γνωστό ότι προστατεύουν από τον καρκίνο. Αυτό έδειξε στους ερευνητές ότι τουλάχιστον για ορισμένους συμμετέχοντες, το ανοσοποιητικό τους σύστημα μπορεί να μαθαίνει να καταπολεμά τον καρκίνο.
Σε μια παρακολούθηση 18 μηνών, οι ασθενείς που είχαν δει αύξηση στα Τ κύτταρα εξακολουθούσαν να έχουν σημάδια βελτιωμένης ανοσολογικής απόκρισης. Οι περισσότεροι δεν είχαν σημάδια επανεμφάνισης του καρκίνου τους. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι διεγέρθηκε επιτυχώς το ανοσοποιητικό σύστημα που βοήθησε να σταματήσει η επανεμφάνιση του καρκίνου. Το εμβόλιο mRNA ήταν καλά ανεκτό χωρίς εμφανείς σημαντικές παρενέργειες.
Αν και τα ευρήματα αυτής της δοκιμής είναι ενδιαφέροντα, οι αριθμοί είναι πολύ μικροί για να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα. Θα είναι απαραίτητο να διεξαχθούν μεγαλύτερες δοκιμές, συμπεριλαμβανομένων των τυχαιοποιημένων μελετών. Αυτό θα επέτρεπε στους ερευνητές να καταλάβουν τι αποτέλεσμα έχει το εμβόλιο και αν πράγματι τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μπορεί λοιπόν να έχουμε έναν νέο τύπο θεραπείας προς διερεύνηση για τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν επίσης τη δυνατότητα των εμβολίων mRNA ως θεραπεία του καρκίνου ευρύτερα -με βάση τα αποτελέσματα μιας άλλης μελέτης του περασμένου έτους, η οποία έδειξε ότι ένα εμβόλιο mRNA είναι αποτελεσματικό κατά του μελανώματος.
