Του Duane Mellor Lead for Evidence-Based Medicine and Nutrition, Aston Medical School, Aston University, The Conversation.
Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται τροφές που σχετίζονται με τον διαβήτη τύπου 2, σκέφτονται συνήθως τη ζάχαρη (παρόλο που τα στοιχεία για αυτό δεν είναι ακόμη σαφή). Τώρα, μια νέα μελέτη από τις ΗΠΑ δείχνει το δάχτυλο στο αλάτι.
Η μελέτη, που διεξήχθη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Tulane στη Νέα Ορλεάνη, χρησιμοποίησε δεδομένα για περίπου 400.000 ενήλικες, που ελήφθησαν από τη μελέτη UK Biobank. Οι ερευνητές παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες για σχεδόν 12 χρόνια. Μέσα σε αυτή την περίοδο, περίπου 13.000 ανέπτυξαν διαβήτη τύπου 2. Ο κύριος ερευνητής της μελέτης δήλωσε ότι «η αφαίρεση του αλατιού από το τραπέζι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2». Είναι όμως πραγματικά τόσο απλό;
Για αρχή, αυτό το είδος μελέτης, που ονομάζεται μελέτη παρατήρησης, δεν μπορεί να αποδείξει ότι ένα πράγμα προκαλεί ένα άλλο, μόνο ότι ένα πράγμα σχετίζεται με ένα άλλο -μπορεί να παίζουν ρόλο άλλοι παράγοντες. Επομένως, δεν είναι σωστό να πούμε ότι η αφαίρεση του αλατιού «μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη».
Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση της χρήσης αλατιού βασίστηκαν στην απλή ερώτηση: «Προσθέτετε αλάτι στο φαγητό σας;» Εξαιρέθηκε το αλάτι που προστίθεται στο μαγείρεμα. Η ερώτηση που απάντησαν οι συμμετέχοντες στη μελέτη είχε τις επιλογές: «ποτέ/σπάνια», «μερικές φορές», «συνήθως» ή «πάντα». Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατό να εκτιμηθεί από τις απαντήσεις πόσο αλάτι μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Η κανονική πρόσληψη αλατιού σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο είναι περίπου 8 γραμμάρια ή δύο κουταλάκια του γλυκού την ημέρα. Αλλά περίπου τα τρία τέταρτα του αλατιού προέρχονται από επεξεργασμένα τρόφιμα. Το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου προστίθεται κατά το μαγείρεμα με ελάχιστη προσθήκη στο τραπέζι. Το NHS συμβουλεύει ότι οι άνθρωποι πρέπει να περιορίσουν την ημερήσια πρόσληψη αλατιού σε 6 γραμμάρια. Αν και οι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μειώσει την πρόσληψη αλατιού τις τελευταίες δύο δεκαετίες, υπάρχει ακόμη δρόμος.
Δεδομένου ότι η μείωση του αλατιού είναι ένας στόχος για τη δημόσια υγεία, είναι σημαντικό να μπορούμε να ποσοτικοποιούμε την πρόσληψη για να δούμε αν υπάρχει δυνατότητα για αυτό που είναι γνωστό ως αποτέλεσμα «δόσης-απόκρισης». Τα δεδομένα που αναφέρθηκαν δεν ήταν σε θέση να υποδείξουν εάν η κατανάλωση δύο γραμμαρίων αλατιού την ημέρα που προστίθεται στο τραπέζι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 περισσότερο από την κατανάλωση, για παράδειγμα, ενός γραμμαρίου την ημέρα.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν άλλα τεστ πρόσληψης αλατιού, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης του πόσο αλάτι έχασαν οι συμμετέχοντες στα ούρα τους μέσα σε 24 ώρες. Αυτός είναι ο πιο ακριβής τρόπος μέτρησης της πρόσληψης νατρίου ή αλατιού. Αυτή η προσέγγιση υποδηλώνει επίσης ότι το υψηλότερο νάτριο στα ούρα συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, το τι έφαγαν οι συμμετέχοντες δεν λήφθηκε καθόλου υπόψη σε αυτήν την ανάλυση. Επομένως, δεν είναι σαφές εάν το αλάτι μπορεί να εμπλέκεται άμεσα στην αύξηση του κινδύνου ενός ατόμου να αναπτύξει διαβήτη τύπου 2.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αύξηση της πρόσληψης αλατιού, όπως μετράται από το νάτριο στα ούρα, μπορεί να συνδέεται με αυξημένα επίπεδα της ορμόνης του στρες, κορτιζόλης. Αυτό έχει συνδεθεί με την αυξημένη αρτηριακή πίεση και τη μειωμένη αποτελεσματικότητα της ορμόνης ινσουλίνης. Η ινσουλίνη ελέγχει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και αποτελεί βασικό μέρος του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται ο διαβήτης τύπου 2, ωστόσο, στοιχεία για αυτόν τον μηχανισμό έχουν δειχθεί μόνο σε αρουραίους.
Αυτό για το οποίο μπορούμε να είμαστε πιο σίγουροι είναι ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2, που συχνά έχουν επίσης υψηλή αρτηριακή πίεση τείνουν να βλέπουν την αρτηριακή τους πίεση να βελτιώνεται όταν καταναλώνουν λιγότερο αλάτι. Το μήνυμα λοιπόν είναι: η χρήση λιγότερου αλατιού ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής η οποία μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, είναι μια καλή ιδέα.
Αυτή η μελέτη δεν έδειξε πόσο πρέπει να μειώσουμε την πρόσληψη αλατιού, πρότεινε μόνο μια ασθενή συσχέτιση μεταξύ της προσθήκης αλατιού στα τρόφιμα και του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Επομένως, είναι καλύτερα να εστιάσουμε σε αυτό που είναι γνωστό ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2: η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, η σωματική δραστηριότητα και η υγιεινή διατροφή.
