Tου Yoni Ashar, The Conversation
Οι περισσότεροι άνθρωποι με χρόνιο πόνο στην πλάτη πιστεύουν φυσικά ότι ο πόνος τους προκαλείται από τραυματισμούς ή άλλα προβλήματα στο σώμα, όπως αρθρίτιδα ή διόγκωση των δίσκων. Αλλά η ερευνητική μας ομάδα ανακάλυψε ότι η ιδέα για τη βασική αιτία του πόνου ως μια διαδικασία που συμβαίνει στον εγκέφαλο μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση της ανάκαμψης. Αυτό είναι ένα βασικό εύρημα μιας μελέτης που οι συνάδελφοί μου και εγώ δημοσιεύσαμε πρόσφατα στο JAMA Network Open, ένα μηνιαίο ιατρικό περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης.
Μελετάμε μια ψυχολογική θεραπεία που ονομάζεται θεραπεία επανεπεξεργασίας πόνου που μπορεί να βοηθήσει στην «απενεργοποίηση» των μη βοηθητικών και περιττών σημάτων πόνου στον εγκέφαλο. Για να γίνει αυτό, πραγματοποιήσαμε μια μελέτη στην οποία ορισμένα άτομα επιλέχθηκαν τυχαία για να λάβουν τη θεραπεία θεραπείας επανεπεξεργασίας πόνου, ενώ μερικά έλαβαν μια ένεση εικονικού φαρμάκου στην πλάτη τους.
Συμπεριλάβαμε 151 ενήλικες ηλικίας 21 έως 70 ετών με χρόνιο πόνο στην πλάτη. Διαπιστώσαμε ότι το 66% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι ήταν χωρίς πόνο ή σχεδόν χωρίς πόνο μετά από θεραπεία επανεπεξεργασίας πόνου, σε σύγκριση με το 20% των ατόμων που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Αυτά τα αποτελέσματα είναι αξιοσημείωτα επειδή προηγούμενες δοκιμές ψυχολογικών θεραπειών σπάνια οδήγησαν σε άτομα που ανέφεραν πλήρη ανάρρωση από τον χρόνιο πόνο. Χρειαζόταν λοιπόν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς λειτουργούσε αυτή η θεραπεία: τί άλλαξε στη σκέψη των ανθρώπων που τους βοήθησε να αναρρώσουν από τον χρόνιο πόνο στην πλάτη;
Ο χρόνιος πόνος είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας σήμερα. Είναι η κύρια αιτία αναπηρίας στις ΗΠΑ και έχει οικονομικό κόστος μεγαλύτερο από αυτό του διαβήτη ή του καρκίνου. Η πιο κοινή κατάσταση χρόνιου πόνου είναι η οσφυαλγία. Πολλοί ασθενείς -και γιατροί- επικεντρώνονται στον εντοπισμό διαφορετικών προβλημάτων στην πλάτη που υποπτεύονται ότι μπορεί να προκαλούν τον πόνο. Έτσι δοκιμάζουν κάθε είδους θεραπείες, συχνά χωρίς αποτέλεσμα.
Ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημόνων πιστεύει πλέον ότι πολλές περιπτώσεις χρόνιου πόνου στην πλάτη προκαλούνται κυρίως από εγκεφαλικές αλλαγές. Ο πόνος μπορεί να προέρχεται από έναν τραυματισμό, αλλά στη συνέχεια το σύστημα πόνου μπορεί να «κολλήσει» και να συνεχίσει να πυροδοτεί πολύ μετά την επούλωση των τραυματισμών.
Ο πόνος είναι το σύστημα συναγερμού του εγκεφάλου, που μας ενημερώνει για τραυματισμούς ή άλλες απειλές για το σώμα μας. Τις περισσότερες φορές, το σύστημα λειτουργεί καλά, προειδοποιώντας μας με ακρίβεια ότι ένα μέρος του σώματός μας είναι τραυματισμένο και χρειάζεται προστασία. Αλλά όταν ένα άτομο πονάει για μήνες, χρόνια ή και δεκαετίες, οι οδοί επεξεργασίας του πόνου είναι πιο πιθανό να πυροδοτηθούν και οι περιοχές του εγκεφάλου που τυπικά δεν εμπλέκονται στον πόνο αρχίζουν να εμπλέκονται.
Ο χρόνιος πόνος οδηγεί επίσης σε αυξημένα επίπεδα δραστηριότητας στα νευρογλοιακά κύτταρα, τα οποία αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου. Όλες αυτές οι αλλαγές στον εγκέφαλο χρησιμεύουν στη συνέχεια για να «περιχαρακώσουν» τον πόνο, κάνοντάς τον να επιμένει.
Οι άνθρωποι, πολύ κατανοητά, πιστεύουν ότι αν πονάει η μέση ή η πλάτη τους, πρέπει να υπάρχει πρόβλημα σ’ αυτά τα σημεία -παρόλο που εμείς οι ερευνητές γνωρίζουμε ότι αυτό συχνά δεν συμβαίνει. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακριβώς επειδή το σήμα προέρχεται από τον εγκέφαλο, ο πόνος δεν είναι λιγότερο πραγματικός. Ο πόνος είναι πάντα αληθινός, ό,τι κι αν γίνει. Αλλά για να το αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, πρέπει να εντοπιστεί με ακρίβεια η βασική αιτία.
Πώς κάνουμε τη δουλειά μας
Στη μελέτη μας, ζητήσαμε από τους ανθρώπους να μας πουν με δικά τους λόγια ποια πιστεύουν ότι είναι η αιτία του χρόνιου πόνου στην πλάτη τους. Είναι μια απλή ερώτηση, αλλά λίγες μελέτες έχουν ζητήσει από τους συμμετέχοντες να περιγράψουν την πηγή του πόνου τους.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη μας περιέγραψαν τραυματισμούς, αδύναμους μύες, αρθρίτιδα και άλλους σωματικούς παράγοντες ως αιτίες του πόνου τους. Σχεδόν κανείς δεν ανέφερε τίποτα για το μυαλό ή τον εγκέφαλο.
Ένας από τους κύριους στόχους της θεραπείας επανεπεξεργασίας πόνου είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να σκεφτούν διαφορετικά τις αιτίες του πόνου τους. Αφού αντιμετωπίσαμε τους συμμετέχοντες με θεραπεία επανεπεξεργασίας πόνου, περίπου οι μισές αιτίες πόνου που περιέγραψαν οι άνθρωποι σχετίζονταν με το μυαλό ή τον εγκέφαλο. Είπαν ότι πράγματα όπως «άγχος», «φόβος» ή «νευρικές οδοί» ήταν οι αιτίες του πόνου τους. Όσο περισσότερο οι άνθρωποι μετατοπίζονταν σε αυτό το είδος κατανόησης, τόσο περισσότερο μειώνονταν ο πόνος στην πλάτη τους. Πιστεύουμε ότι αυτή η αλλαγή στην κατανόηση μειώνει τον φόβο και την αποφυγή του πόνου, κάτι που μπορεί να περιορίσει τις οδούς πόνου στον εγκέφαλο και να προωθήσει υγιείς συμπεριφορές που μειώνουν τον πόνο, όπως η άσκηση και η κοινωνικοποίηση.
Ρωτήστε τον γιατρό σας ή διαβάστε περισσότερα εδώ προκειμένου να βοηθηθείτε και να αξιολογήσετε εάν και πότε ο εγκέφαλος παίζει ρόλο στον χρόνιο πόνο. Ο ακριβής εντοπισμός των υποκείμενων αιτιών του πόνου είναι το πρώτο βήμα προς την επούλωση του.
