Οι ρύποι του περιβάλλοντος που ονομάζονται υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες ή PFAS (per- and polyfluoroalkyl substances) βρέθηκε σε βιολογικά αυγά από φάρμες κοτόπουλων από όλη τη Δανία, ενώ η περιεκτικότητα ήταν χαμηλή σε αυγά κοτόπουλων ελευθέρας βοσκής και αχυρώνων. Αυτό έδειξε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων DTU σε συνεργασία με τη Δανική Υπηρεσία Κτηνιατρικών και Τροφίμων.
Τα PFAS μεταφέρονται μέσω των ιχθυάλευρων που χρησιμοποιούνται για ζωοτροφές. Αυτή η σχέση βρέθηκε επειδή ομοιόμορφες συγκεντρώσεις και συνθέσεις των ενώσεων PFAS βρέθηκαν σε μεγάλα σμήνη κοτόπουλων που καταναλώνουν βιολογικές ζωοτροφές.
Ειδικά τα παιδιά ηλικίας 4 έως 9 ετών που τρώνε περισσότερα από 2,5 βιολογικά αυγά την εβδομάδα κινδυνεύουν να προσλάβουν υπερβολική ποσότητα PFAS.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, h EFSA, έχει ορίσει την αποδεκτή εβδομαδιαία πρόσληψη του αθροίσματος τεσσάρων PFAS (PFOA, PFNA, PFHxS και PFOS) στα 4,4 νανογραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την εβδομάδα. Μεταξύ των παιδιών που τρώνε πολλά αυγά (5-6 αυγά την εβδομάδα), η πρόσληψη είναι 10 νανογραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την εβδομάδα. Επιπλέον, όλοι οι πολίτες στη Δανία εκτίθενται περαιτέρω σε PFAS από πολλά άλλα τρόφιμα και πηγές.
«Όταν τα παιδιά κινδυνεύουν να εκτεθούν αποκλειστικά από αυγά σε διπλάσια ποσότητα PFAS από την οριζόμενη ως ανώτατο όριο, ο κίνδυνος είναι αισθητός. Ειδικά όταν η πρόσληψη για όλες τις ηλικιακές ομάδες πλησιάζει το όριο αυτό που η EFSA αξιολογεί ως ασφαλές», λέει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Kit Granby από το Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων DTU.
Η ΕΕ εισήγαγε μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα στα ολόκληρα αυγά για τέσσερα PFAS και το άθροισμά τους την 1η Ιανουαρίου 2023. Αυτό σημαίνει ότι τα τρόφιμα που πωλήθηκαν πριν από αυτήν την ημερομηνία ενδέχεται να υπερβαίνουν τα νέα μέγιστα επίπεδα. Αναμένεται ότι η ΕΕ θα εισαγάγει μέγιστα επίπεδα στις ζωοτροφές, όπως έχει εφαρμοστεί για άλλους περιβαλλοντικούς ρύπους.
Η τοξική ουσία συσσωρεύεται στην τροφική αλυσίδα
Τα PFAS είναι ένα παράδειγμα μιας ομάδας ουσιών που μπορεί να μεταναστεύσει και να συσσωρευτεί στο ανθρώπινο σώμα μέσω της τροφικής αλυσίδας -από τα ψάρια στα ιχθυάλευρα, τα οποία περιλαμβάνονται στις ζωοτροφές κοτόπουλου, μέσω της κότας στο αυγό, όπου συνδέεται με πρωτεΐνες στον κρόκο του. Μέσα στο ανθρώπινο σώμα, μπορεί να χρειαστούν 3-7 χρόνια μέχρι να μειωθεί στο μισό η συγκέντρωση αυτών των χημικών.
«Τα PFAS δεν είναι ουσίες που σας προκαλούν οξεία ασθένεια, αλλά εάν καταναλώνετε πολύ μεγάλες ποσότητες για πολλά χρόνια, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά», λέει η Granby. «Μια λύση είναι η αλλαγή της τροφής των κοτόπουλων. Οι έρευνές μας δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα PFAS μεταφέρονται στα αυγά μέσω ιχθυάλευρων στην τροφή κοτόπουλου. Επομένως, μια αντικατάσταση με ένα μη μολυσμένο συστατικό ζωοτροφών θα μπορούσε μέσα σε λίγες εβδομάδες να μειώσει σημαντικά την περιεκτικότητα των αυγών σε PFAS».
