Το παρακάτω κείμενο βασίστηκε σε άρθρο των Samuel J. White και Philippe B. Wilson, The Conversation.
Για πολλούς ανθρώπους, η άνοιξη φέρνει μαζί της τα ενοχλητικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, όπως φαγούρα στα μάτια, φτάρνισμα και βουλωμένη μύτη. Η πάθηση αυτή είναι συχνή και επηρεάζει έως και το 42% των ανθρώπων. Εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε αλλεργιογόνα συμπεριλαμβανομένης της γύρης.
Η έρευνα δείχνει ότι θα μπορούσε να υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ της αλλεργικής ρινίτιδα και του μικροβιώματος, των μικροοργανισμών που ζουν μέσα και επάνω στο σώμα μας. Συγκεκριμένα, η σύνθεση των μικροβιωμάτων του εντέρου και της μύτης ενός ατόμου μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας. Διερευνώντας αυτή τη σύνδεση, οι γιατροί ελπίζουν ότι θα εντοπίσουν πιθανές εναλλακτικές θεραπείες που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των επιπτώσεων στης αλλεργικής ρινίτιδας.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με αλλεργική ρινίτιδα έχουν συχνά λιγότερο ποικιλόμορφο μικροβίωμα του εντέρου σε σύγκριση με άτομα χωρίς αλλεργία. Η μειωμένη ποικιλία βακτηρίων του εντέρου μπορεί να οδηγήσει σε ανισορροπία στο μικροβίωμα και να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής (ανοσολογική απόκριση του σώματος σε ερεθιστικούς παράγοντες, όπως αλλεργιογόνα). Το γεγονός ότι η μειωμένη ποικιλία των βακτηρίων του εντέρου μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο αλλεργίας είναι λογικό, καθώς το μικροβίωμα του εντέρου παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και γνωρίζουμε ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζει τις αλλεργίες.
Το μικροβίωμα του εντέρου πιστεύεται ότι επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων μέσω της παραγωγής λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας. Αυτά παράγονται από βακτήρια του εντέρου κατά τη ζύμωση των φυτικών ινών (μέρος της κανονικής πέψης). Τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας είναι γνωστό ότι έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα χαμηλότερα επίπεδα δύο βακτηριακών στελεχών που παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, του Bifidobacterium και του Lactobacillus, σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας.
Εκτός από το μικροβίωμα του εντέρου, η αλλεργική ρινίτιδα φαίνεται επίσης να συνδέεται με το ρινικό μικροβίωμα, την κοινότητα των μικροοργανισμών που κατοικούν στις ρινικές οδούς. Το ρινικό μικροβίωμα παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην προστασία από επιβλαβή παθογόνα που εισέρχονται στο σώμα μας μέσω της μύτης. Η ανισορροπία και η μειωμένη ποικιλομορφία του ρινικού μικροβιώματος μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων του αναπνευστικού και επιδείνωση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με αλλεργική ρινίτιδα έχουν συχνά διαφορετική σύνθεση του ρινικού τους μικροβιώματος σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς την πάθηση, με περισσότερα από ορισμένα βακτήρια όπως π.χ. ο Staphylococcus aureus. Αυτή η ανισορροπία στο ρινικό μικροβίωμα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη φλεγμονή και υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων αλλεργικού πυρετού.
Ο ρόλος των προβιοτικών και των πρεβιοτικών
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που ενισχύουν τη σύνθεση των «καλών» βακτηρίων στο σώμα. Τα πρεβιοτικά είναι φυτικές ίνες που βοηθούν στην ανάπτυξη των ευεργετικών βακτηρίων στο έντερο -τα καλά βακτήρια τρέφονται με πρεβιοτικά. Και τα δύο είναι σημαντικά για τη διατήρηση ενός υγιούς μικροβιώματος του εντέρου, το οποίο παίζει καθοριστικό ρόλο στη συνολική υγεία μας.
Πολλά στελέχη προβιοτικών βακτηρίων έχουν μελετηθεί σε σχέση με την αλλεργική ρινίτιδα. Ένα στέλεχος ενδιαφέροντος είναι το Lactobacillus acidophilus, το οποίο έχει βρεθεί ότι μειώνει τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας όπως η συμφόρηση, η φαγούρα και το φτάρνισμα. Ένας άλλος είναι ο Lactobacillus rhamnosus GG, ο οποίος έχει δείξει δυνατότητες στην πρόληψη της ανάπτυξης αλλεργικής ρινίτιδας στα βρέφη. Άλλα στελέχη όπως το Bifidobacterium lactis, το Bifidobacterium bifidum και το Lactobacillus casei έχουν επίσης δείξει κάποια υπόσχεση στη μείωση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας αλλά χρειάζεται περαιτέρω έρευνα.
Τα προβιοτικά φαίνεται να ρυθμίζουν την ανοσολογική απόκριση και ειδικότερα, μειώνουν την παραγωγή φλεγμονωδών κυτοκινών. Αυτά είναι μόρια σηματοδότησης που παράγονται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που προάγουν τη φλεγμονή. Για παράδειγμα, ο Lactobacillus acidophilus μπορεί να μειώσει την έκφραση των φλεγμονωδών κυτοκινών που σχετίζονται με αλλεργική φλεγμονή στους βλεννογόνους της ρινικής κοιλότητας. Ομοίως, ο Lactobacillus rhamnosus GG έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την υπερανταπόκριση των αεραγωγών (όπου οι αεραγωγοί στενεύουν υπερβολικά ως απόκριση σε ερεθίσματα), μειώνει τα φλεγμονώδη κύτταρα στους πνεύμονες και μειώνει τις φλεγμονώδεις κυτοκίνες.
Τα πρεβιοτικά, όπως και οι φρουκτοολιγοσακχαρίτες, έχουν επίσης μελετηθεί για τις δυνατότητές τους στην πρόληψη της αλλεργικής ρινίτιδας. Έχει βρεθεί ότι αυξάνουν τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου όπως το Bifidobacterium και το Lactobacillus. Μια μελέτη έδειξε ότι η λήψη συμπληρωμάτων φρουκτο-ολιγοσακχαριτών σε βρέφη μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας.
Εάν πάσχετε από αλλεργική ρινίτιδα, ίσως θελήσετε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να εντάξετε στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε προβιοτικά. Αυτά περιλαμβάνουν τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, το ξινολάχανο, το κίμτσι (kimchi) και το κομπούτσα (kombucha). Όσον αφορά τα πρεβιοτικά, οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες βρίσκονται σε τρόφιμα όπως οι μπανάνες, τα κρεμμύδια, το σκόρδο, τα σπαράγγια, οι αγκινάρες και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Μερικές φορές, η λήψη προβιοτικών και πρεβιοτικών μπορεί να έχει παρενέργειες, όπως πεπτικές ενοχλήσεις, αέρια, φούσκωμα και διάρροια. Για να ελαχιστοποιήσετε αυτούς τους κινδύνους, συνιστάται να ξεκινήσετε με χαμηλή δόση και να την αυξήσετε σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.
