Πολλοί παραβλέπουν τις προειδοποιήσεις για συμβουλή γιατρού πριν από τη συμμετοχή σε έντονη άσκηση. Τελικά, η άσκηση δεν σας κάνει καλό; Oρισμένες παθήσεις θα μπορούσαν να καταστήσουν επικίνδυνο τον αυξημένο καρδιακό ρυθμό που σχετίζεται με την άσκηση.
Ερευνητές από το Indian Institute of Technology Kharagpur, στις ΗΠΑ, ανακάλυψαν ότι ένας αυξημένος καρδιακός ρυθμός μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό σε ασθενείς με ιδιαίτερα φραγμένες καρωτιδικές αρτηρίες. Αντίθετα, για υγιείς ασθενείς και για εκείνους με ελαφρώς φραγμένες αρτηρίες, η άσκηση είναι ευεργετική για τη διατήρηση της υγιούς ροής του αίματος.
Οι καρωτίδες τροφοδοτούν τη ροή του αίματος στους ιστούς του προσώπου και στον εγκέφαλο και βρίσκονται και στις δύο πλευρές του λαιμού. Όταν λίπη, χοληστερόλη και άλλα σωματίδια συσσωρεύονται μέσα στα τοιχώματα της καρωτίδας, σχηματίζουν μια πλάκα που στενεύει την αρτηρία.
Ενώ μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν τα πρώιμα στάδια της συσσώρευσης πλάκας, η στένωση είναι επικίνδυνη επειδή περιορίζει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Χωρίς το απαραίτητο αίμα, ο εγκέφαλος στερείται οξυγόνου και ο ασθενής μπορεί να πάθει ισχαιμικό εγκεφαλικό.
Σε υγιείς ασθενείς, ο αυξημένος καρδιακός ρυθμός αυξάνει και σταθεροποιεί τη δύναμη που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα του αγγείου, μειώνοντας τον κίνδυνο στένωσης. Αλλά σε ασθενείς που ήδη παρουσιάζουν στένωση, αυτό μπορεί να μην είναι τόσο ωφέλιμο.
Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν ένα εξειδικευμένο υπολογιστικό μοντέλο για να προσομοιώσουν τη ροή του αίματος στις καρωτιδικές αρτηρίες σε τρία στάδια στένωσης: χωρίς απόφραξη, με ήπια απόφραξη 30% και με μέτρια απόφραξη 50%. Συνέκριναν την επίδραση ενός καρδιακού παλμού που προκαλείται από την άσκηση, 140 παλμών ανά λεπτό και καρδιακών παλμών ηρεμίας 67 και 100 χτύπων το λεπτό.
Για υγιείς και ήπιες περιπτώσεις, η άσκηση βελτίωσε την υγεία της προσομοιωμένης καρωτίδας. Ωστόσο, τα αποτελέσματα για μέτρια απόφραξη ήταν ανησυχητικά.
«Η έντονη άσκηση παρουσιάζει δυσμενείς επιπτώσεις σε ασθενείς με μέτρια ή υψηλότερα επίπεδα στένωσης», δήλωσε ο συγγραφέας Somnath Roy. «Αυξάνει σημαντικά τη διατμητική τάση στη ζώνη στένωσης, η οποία μπορεί να προκαλέσει ρήξη της στένωσης. Αυτή η ρήξη πλάκας μπορεί στη συνέχεια να ρέει στον εγκέφαλο και στην παροχή αίματος του, προκαλώντας ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο».
Περιγράμματα διάτμησης ταλάντωσης (oscillatory shear index) σε υγιείς καρωτίδες, με στένωση 30% και 50% για φυσιολογικούς καρδιακούς παλμούς (67 ανά λεπτό), μέτριους (100) και υψηλούς (140 bpm). Πίστωση: Khan et al.
Επιπλέον, ένας αυξημένος καρδιακός ρυθμός θα μπορούσε να αυξήσει την πιθανότητα σχηματισμού άλλης στένωσης.
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη στένωση και τον κίνδυνο εγκεφαλικού, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, του τρόπου ζωής και της γενετικής, αλλά οι συγγραφείς συνιστούν τον τακτικό έλεγχο της αρτηριακής υγείας για άτομα που κάνουν έντονες προπονήσεις. Συνιστούν επίσης ένα προσεκτικά συνταγογραφημένο πρόγραμμα άσκησης για άτομα με μέτρια έως σοβαρή στένωση ή με ιστορικό εγκεφαλικών επεισοδίων.
Piru Mohan Khan et al, Effect of heart rate on the hemodynamics in healthy and stenosed carotid arteries, Physics of Fluids (2023). DOI: 10.1063/5.0153323.
