Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Northumbria ανακάλυψαν ότι η αντικατάσταση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με «μυκοπρωτεΐνη Quorn», μια εναλλακτική λύση κρέατος με βάση τους μύκητες, οδηγεί σε σημαντική μείωση των εντερικών γονοτοξινών – ου μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του εντέρου- και αυξάνει τα υγιή βακτήρια του εντέρου.
Η μυκοπρωτεΐνη προέρχεται από τον μύκητα Fusarium venenatum, που βρίσκεται στο έδαφος και είναι πλούσιος σε πρωτεΐνες. Η μυκοπρωτεΐνη ανακαλύφτηκε την δεκαετία του 1960 σε εδαφολογικές αναλύσεις και από το 1985 χρησιμοποιείται ως συστατικό τροφίμων, κυρίως ως υποκατάστατο κρέατος. Για την παραγωγή της χρησιμοποιούνται μεγάλες αποστειρωμένες δεξαμενές ζύμωσης, όπου αναπτύσσεται επιλεκτικά το στέλεχος PTA-2684 του Fusarium venenatum. Η βιομάζα που προκύπτει είναι σε συντριπτικό ποσοστό μυκοπρωτεΐνη που επεξεργάζεται και αποκτά κοκκώδη και νηματώδη χαρακτηριστικά, όπως αυτά του κρέατος. Το προϊόν έχει ήπια γεύση και μοιάζει με κρέας (πιέζεται σε μορφή κιμά ή σε σχήματα που μοιάζουν με στήθος κοτόπουλου, ή πλάθονται κεφτεδάκια). Για χρόνια η πατέντα των προϊόντων διατροφής από μυκοπρωτεΐνη ανήκε στην εταιρία Quorn Foods, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Η τροφή αυτή παρέχει επίσης φυτικές ίνες, εκτός από πρωτεΐνη.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Nutrition, διερεύνησε για πρώτη φορά τα αποτελέσματα της αντικατάστασης της υψηλής πρόσληψης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με μυκοπρωτεΐνη. Εξέτασε τα επίπεδα των χημικών ουσιών που προκαλούν καρκίνο, γνωστές ως γενοτοξίνες, και βρίσκονται στα έντερα, καθώς επίσης τις επιπτώσεις στην υγεία του εντέρου.
Η τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή παρακολούθησε 20 υγιείς άνδρες ενήλικες ηλικίας 18-50 ετών και χωρίστηκε σε δύο διακριτές φάσεις. Στη φάση του κρέατος, οι δοκιμαστές κατανάλωναν 240 γραμμάρια κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος -μοσχαρίσια μπριζόλα, χοιρινό λουκάνικου και φέτες ζαμπόν- κάθε μέρα για μια περίοδο δύο εβδομάδων. Στη φάση της μυκοπρωτεΐνης, κατανάλωσαν το ίδιο βάρος σε ισοδύναμα μυκοπρωτεϊνών που προέρχονταν από μύκητες σε μια ξεχωριστή περίοδο δύο εβδομάδων. Υπήρξε μια περίοδος “ξεπλύματος” τεσσάρων εβδομάδων μεταξύ των δύο φάσεων.
Η ανάλυση των δειγμάτων κοπράνων και ούρων από τη φάση της μυκοπρωτεΐνης αποκάλυψε ότι τα επίπεδα των ανιχνευόμενων γονοτοξινών όπως οι νιτροζοενώσεις (NOC: nitroso compounds) και η π-κρεσόλη (p-cresol) -χημικοί μολυντές που έχουν βρεθεί ότι είναι πιθανοί δείκτες κινδύνου για καρκίνο- μειώθηκαν σημαντικά. Αντίθετα, τα αποτελέσματα από τη φάση του κρέατος έδειξαν ότι τα επίπεδα των γονοτοξινών ήταν ανεβασμένα, αυξάνοντας ενδεχομένως τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
Χορτοφαγικό τσίλι φτιαγμένο με μυκοπρωτεΐνη Quorn.
Εκτός από την παροχή σημαντικών μειώσεων στις επιβλαβείς γονοτοξίνες, η δίαιτα με μυκοπρωτεΐνες βρέθηκε επίσης ότι βελτιώνει σημαντικά την υγεία του εντέρου, αυξάνοντας την αφθονία προστατευτικών βακτηρίων όπως οι Lactobacilli, η Roseburia και η Akkermansia, που σχετίζονται με την προστασία από χημικά επαγόμενους όγκους, φλεγμονές και καρκίνο του εντέρου.
Αντίθετα, τα ευρήματα από τη φάση του κρέατος αποκάλυψαν αύξηση στα βακτήρια του εντέρου που συνδέονται με θέματα όπως ο καρκίνος, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η αύξηση βάρους και άλλα αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία.
Τα επιδημιολογικά δεδομένα συσχετίζουν σταθερά το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του εντέρου, οδηγώντας σε συστάσεις τόσο από το EATLancet όσο και από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) για μείωση της κατανάλωσης κρέατος.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα, ο επικεφαλής ερευνητής Daniel Commane, Αναπληρωτής Καθηγητής Διατροφικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Northumbria, δήλωσε: «Ο καρκίνος του εντέρου είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στο Ηνωμένο Βασίλειο, με περισσότερες από 40.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο, και τα δεδομένα συσχετίζουν σταθερά το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας με αυξημένο κίνδυνου. Καθώς προηγούμενες μελέτες είχαν εντοπίσει ότι οι λόγοι για αυτόν τον αυξημένο κίνδυνο περιλαμβάνουν το γεγονός ότι το κρέας αυξάνει τη γονοτοξικότητα και, ενδεχομένως, μειώνει την πρόσληψη φυτικών ινών, επειδή συνήθως αντικαθιστά τα φυτικά τρόφιμα, θέλαμε να διερευνήσουμε τον αντίκτυπο της αντικατάστασης κρέατος με μυκοπρωτεΐνη που παράγεται τους μύκητες».
Η μελέτη έδειξε ότι η διατροφική αλλαγή πρόσφερε σημαντική μείωση της γονοτοξικότητας και αύξηση των ωφέλιμων μικροβίων του εντέρου. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι αυτή η πηγή πρωτεΐνης υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες παρέχει μια καλή εναλλακτική για κρέας στο πλαίσιο της υγείας του εντέρου και θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση του μακροχρόνιου κινδύνου του εντέρου.
Η δοκιμή ήταν τυφλή, που σημαίνει ότι οι ερευνητές δεν γνώριζαν ποια ομάδα είχε ποια δίαιτα και οι συμμετέχοντες ελέγχθηκαν για τυχόν γαστρεντερικές παθήσεις ή χρήση φαρμάκων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το έντερο, μαζί με άλλες παθήσεις όπως η στεφανιαία νόσο και ο διαβήτης. Ζητήθηκε επίσης από τους συμμετέχοντες να αποφύγουν την κατανάλωση οποιουδήποτε άλλου κρέατος ή προϊόντων με μυκοπρωτεΐνη Quorn εκτός από τις παρεχόμενες τροφές της μελέτης ή τυχόν πρόσθετα συμπληρώματα υψηλής πρωτεΐνης, φυτικές ίνες ή προβιοτικά, κατά τη διάρκεια της δοκιμής.
Ο Tim Finnigan, Επιστημονικός Σύμβουλος της Quorn Foods, δήλωσε: «Αυτή η μελέτη προσθέτει στον αυξανόμενο όγκο στοιχείων ότι η θρεπτική πηγή πρωτεΐνης που είναι η μυκοπρωτεΐνη προσφέρει σημαντικά οφέλη για την υγεία, προστατεύοντας από μια σειρά ασθενειών». Είπε επίσης ότι η μυκοπρωτεΐνη Quorn, έχει εξαιρετικό διατροφικό προφίλ, είναι υψηλή σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες, χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και απαλλαγμένη από τρανς λιπαρά. «Ενώ πολλές εναλλακτικές λύσεις κρέατος είναι φυτικής προέλευσης, η μυκοπρωτεΐνη βασίζεται σε μύκητες, που σύμφωνα με τα αναδυόμενα στοιχεία, φέρνει μια σειρά από πρόσθετα οφέλη στη μεταβολική υγεία».
Η ερευνητική ομάδα ενδιαφέρεται να κατανοήσει καλύτερα πώς το έντερο χρησιμοποιεί τις φυτικές ίνες της μυκοπρωτεΐνης, όπως χιτίνη, βήτα γλυκάνη και μαννάνη, και αν βοηθουν στην εκπαίδευση του ανοσοποιητικού μας συστήματος ή στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης, για παράδειγμα. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να εξεταστεί ο αντίκτυπος της μυκοπρωτεΐνης στην υγεία του εντέρου σε διαφορετικές ομάδες συμμετεχόντων, σε ασθένειες και σε άλλα αποτελέσματα για την υγεία του εντέρου.
