Ορισμένοι άνδρες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να ξεπεράσουν την επιβίωση της μέσης γυναίκας, και αυτό πιο συχνά συμβαίνει όταν είναι παντρεμένοι και έχουν πτυχίο. Αυτό αποκάλυψε μια στατιστική ανάλυση που εκτείνεται για μια περίοδο 200 ετών σε όλες τις ηπείρους και δημοσιεύθηκε στο BMJ Open.
Ένα ποσοστό 25-50% των ανδρών ξεπερνούν τη μέση διάρκεια ζωής των γυναικών -στις ΗΠΑ είναι 40%- και αυτό αμφισβητεί τη συμβατική σοφία ότι οι άνδρες δεν ζουν όσο οι γυναίκες, λένε οι ερευνητές, οι οποίοι επισημαίνουν ότι μερικές φορές οι μεγάλες διαφορές στο προσδόκιμο ζωής συγκαλύπτουν μια σημαντική επικάλυψη στη διάρκεια ζωής μεταξύ των δύο φύλων. .
Το πλεονέκτημα της γυναικείας επιβίωσης έχει παρατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου σε πολλούς διαφορετικούς πληθυσμούς. Ωστόσο, οι διαφορές του φύλου στην επιβίωση εντοπίζονται συχνά συγκρίνοντας το προσδόκιμο ζωής, το οποίο αναφέρεται στη μέση διάρκεια ζωής και αυτό έχει ερμηνευτεί ότι «οι άνδρες δεν ζουν όσο οι γυναίκες».
Οι ερευνητές ήθελαν να ποσοτικοποιήσουν την πιθανότητα οι άνδρες να επιβιώνουν περισσότερο από τις γυναίκες με την πάροδο της ηλικίας. Και διερεύνησαν τον αντίκτυπο των αλλαγών στο προσδόκιμο ζωής και τις διακυμάνσεις στη διάρκεια ζωής μεταξύ των δύο φύλων. Χρησιμοποίησαν μια συγκεκριμένη στατιστική προσέγγιση -τη στατιστική «υπερεπιβίωσης»- για να μελετήσουν τις διαφορές φύλου στους θανάτους σε 199 πληθυσμούς από κάθε ήπειρο για 200 χρόνια. Αυτή η στατιστική μετρά την πιθανότητα ένα άτομο από έναν πληθυσμό με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας θα ζήσει περισσότερο από κάποιο άτομο από έναν πληθυσμό με χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας.
Η ανάλυση έδειξε ότι από το 1850 και μετά η πιθανότητα οι άνδρες να επιβιώσουν περισσότερο από τις γυναίκες κυμαινόταν, σε όλα τα χρονικά σημεία και σε όλους τους πληθυσμούς, μεταξύ 25% και 50%, με λίγες μόνο τιμές πάνω από 50% σε κάποιες χώρες. Αυτές ήταν η Ισλανδία το 1891, η Ιορδανία το 1950–54, το Ιράν το 1950-64 και το Ιράκ το 1960-69, για παράδειγμα. Με άλλα λόγια, τα δεδομένα δείχνουν ότι το 25-50% των ανδρών έχουν επιβιώσει περισσότερο από τη μέση επιβίωση των γυναικών τα τελευταία 200 χρόνια.
Στις ανεπτυγμένες χώρες, η πιθανότητα οι άνδρες να επιβιώσουν περισσότερο από τις γυναίκες μειωνόταν μέχρι τη δεκαετία του 1970, αλλά μετά αυξήθηκε σταδιακά σε όλους τους πληθυσμούς. Η αύξηση και η πτώση των διαφορών του φύλου στο προσδόκιμο ζωής αποδόθηκε κυρίως στο κάπνισμα και σε άλλες διαφορές συμπεριφοράς.
Η πιθανότητα οι άνδρες να ζουν περισσότερο από τις γυναίκες είναι γενικά υψηλότερη σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Στις χώρες της Νότιας Ασίας, ήταν πάνω από 50% στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Το ποσοστό θνησιμότητας για παιδιά κάτω των 5 ετών στην Ινδία ήταν υψηλότερο για τα κορίτσια από ό,τι για τα αγόρια και παρέμεινε υψηλότερο για τα κορίτσια τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, λιγότερα κορίτσια παρά αγόρια άνω των 15 ετών έχουν πεθάνει από τη δεκαετία του 1980 και μετά.
Ορισμένοι εξωτερικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο. Για παράδειγμα, μεταξύ 2015 και 2019, η πιθανότητα οι άνδρες να επιβιώσουν περισσότερο από τις γυναίκες ήταν 40% σε ολόκληρο τον πληθυσμό των ΗΠΑ. Αλλά αυτό το στατιστικό στοιχείο διέφερε, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο.
Η πιθανότητα ενός παντρεμένου άνδρα στις ΗΠΑ να ζήσει περισσότερο από μια ανύπαντρη γυναίκα είναι 52% ενώ για παντρεμένη γυναίκα είναι 39%. Ένας ανύπαντρος άνδρας έχει πιθανότητα 37% να ζήσει παραπάνω από μια ανύπαντρη γυναίκα και 26% πιθανότητα να ζήσει παραπάνω από μια παντρεμένη. Είναι σαφές λοιπόν ότι οι άνδρες ωφελούνται από το γάμο. Τα ζευγάρια επηρεάζουν το ένα την υγεία του άλλου και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους άνδρες, οι οποίοι ωφελούνται από τις γυναίκες -θεωρείται ότι οι γυναίκες κάνουν πιο υγιεινή διατροφή- με το να είναι σε μια σταθερή σχέση, επισημαίνουν οι ερευνητές.
Επίσης, ένας άντρας με πτυχίο Πανεπιστημίου στις ΗΠΑ έχει πιθανότητα 43% να ζήσει παραπάνω από μια γυναίκα που έχει και αυτή πτυχίο και 53% παραπάνω από μια γυναίκα που δεν έχει τελειώσει το Λύκειο και 51% αν έχει τελειώσει μόνο το Λύκειο. Δηλαδή οι άνδρες με πτυχίο έχουν πλεονέκτημα επιβίωσης έναντι των γυναικών που δεν έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση.
«Μια τυφλή ερμηνεία των διαφορών στο προσδόκιμο ζωής μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε μια στρεβλή αντίληψη των πραγματικών ανισοτήτων στη διάρκεια ζωής», έγραψαν οι συγγραφείς. Δεν ζουν όλες οι γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες, ακόμα κι αν η πλειοψηφία το κάνει. Για παράδειγμα, μια διαφορά φύλου στο προσδόκιμο ζωής, κατά τη γέννηση, 10 ετών, μπορεί να συσχετιστεί με την πιθανότητα ενός άνδρα να επιβιώσει περισσότερο από μια γυναίκα κατά 40% -αυτό σημαίνει ότι το 40% των ανδρών έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τη μέση επιβίωση μιας γυναίκας. Αλλά δεν έχουν όλοι οι άνδρες το μειονέκτημα των 10 ετών και αυτό παραβλέπεται όταν γίνονται συγκρίσεις του προσδόκιμου ζωής. Ένας μικρός αριθμός ανδρών θα ζήσει πολύ σύντομη ζωή και έτσι θα προκύψει η διαφορά των 10 ετών, κατά μέσο όρο. Για παράδειγμα, περισσότερα αγόρια πεθαίνουν από κορίτσια στις περισσότερες χώρες.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι:
- Το ποσοστό θνησιμότητας μειώθηκε ταχύτερα για τις γυναίκες, συνολικά, από ό,τι για τους άνδρες κάτω των 50 ετών, ειδικά στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Αυτό ήταν κυρίως αποτέλεσμα των βελτιώσεων στους βρεφικούς και παιδικούς θανάτους.
- Oι άνδρες έχουν μειονέκτημα επιβίωσης τόσο σε μικρότερες όσο και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Είναι πιο επιρρεπείς σε ατυχήματα και ανθρωποκτονίες στα 20 και 30 τους και τείνουν να καπνίζουν και να πίνουν περισσότερο, οδηγώντας σε υψηλότερο επιπολασμό καρκίνου και θανάτου στα 60 τους.
Απαιτείται μια πιο λεπτή προσέγγιση στις διαφορές των φύλων στην επιβίωσή τους, λένε οι ερευνητές. «Επομένως, οι προσπάθειες για τη μείωση των ανισοτήτων στη διάρκεια ζωής πρέπει να στοχεύουν σε διάφορους παράγοντες, αιτίες και ηλικίες», καταλήγουν.
Πηγή: Probability of males to outlive females: an international comparison from 1751 to 2020, BMJ Open (2022). DOI: 10.1136/bmjopen-2021-059964.
