Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο A&M του Τέξας έχουν δείξει ότι οι πατρικές συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ πριν από τη σύλληψη μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του εμβρύου -με το σπέρμα των ανδρών που καταναλώνουν τακτικά αλκοόλ να επηρεάζει την ανάπτυξη του πλακούντα, τα ελαττώματα του εγκεφάλου και του προσώπου που σχετίζονται με το εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο (FAS: fetal alcohol syndrome) και ακόμη τα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Andrology, το εργαστήριο του Δρ. Michael Golding έδειξε ότι χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως για να εξαλειφθούν τα αποτελέσματα της κατανάλωσης αλκοόλ από το σπέρμα του πατέρα.
«Όταν κάποιος καταναλώνει αλκοόλ σε τακτική βάση και μετά σταματά, το σώμα του περνάει από στέρηση, όπου πρέπει να μάθει πώς να λειτουργεί χωρίς την παρουσία της χημικής ουσίας», δήλωσε ο Golding, καθηγητής στο Τμήμα Κτηνιατρικής & Βιοϊατρικών Επιστημών. «Αυτό που ανακαλύψαμε είναι ότι το σπέρμα ενός πατέρα εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από το ποτό ακόμη και κατά τη διαδικασία της απόσυρσης, που σημαίνει ότι χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως για να επιστρέψει το σπέρμα στο φυσιολογικό».
Ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι το εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο, το οποίο προκαλεί μη φυσιολογικά χαρακτηριστικά του προσώπου, χαμηλό βάρος γέννησης και/ή ύψος, προβλήματα προσοχής και υπερκινητικότητας, και κακό συντονισμό.
Επί του παρόντος, οι γιατροί πρέπει να επιβεβαιώσουν μόνο αν η μητέρα έχει καταναλώσει αλκοόλ -όχι ο πατέρας- για να διαγνώσουν ένα παιδί με εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο. «Εδώ και χρόνια, πραγματικά δεν εξετάζεται καθόλου η χρήση αλκοόλ από τους άνδρες», είπε ο Golding. «Μέσα στα τελευταία πέντε έως οκτώ χρόνια, αρχίσαμε να παρατηρούμε ότι υπάρχουν ορισμένες συνθήκες όπου υπάρχει πολύ ισχυρή πατρική επιρροή όσον αφορά την έκθεση στο αλκοόλ και την ανάπτυξη του εμβρύου».
«Με αυτό το έργο θέλαμε να δούμε πόσο καιρό θα χρειαζόταν για να εξαλειφθούν οι επιπτώσεις του αλκοόλ στο σπέρμα», είπε. «Πιστεύαμε ότι θα ήταν μια σχετικά γρήγορη αλλαγή πίσω στο κανονικό, αλλά δεν ήταν. Η διαδικασία απόσυρσης κράτησε περισσότερο από ένα μήνα».
Με την κατάποση αλκοόλ, το συκώτι ενός ατόμου βιώνει οξειδωτικό στρες, οδηγώντας το σώμα να υπερπαράγει ορισμένες χημικές ουσίες, οι οποίες στη συνέχεια διακόπτουν τη φυσιολογική κυτταρική δραστηριότητα. Η ομάδα του Golding ανακάλυψε ότι η απόσυρση προκαλεί το ίδιο είδος οξειδωτικού στρες, επιμηκύνοντας τη διάρκεια των επιδράσεων του αλκοόλ στον οργανισμό πέρα από αυτό που πιστεύαμε προηγουμένως.
«Κατά τη διάρκεια της απόσυρσης, το συκώτι βιώνει διαρκές οξειδωτικό στρες και στέλνει ένα σήμα σε όλο το ανδρικό σώμα», είπε ο Golding. «Το αναπαραγωγικό σύστημα ερμηνεύει αυτό το σήμα και λέει, “ζούμε σε ένα περιβάλλον που έχει έναν πραγματικά ισχυρό οξειδωτικό στρεσογόνο παράγοντα. Πρέπει να προγραμματίσω τους απογόνους ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτό το είδος περιβάλλοντος”. Αλλά οι προσαρμογές στο σπέρμα δεν είναι ωφέλιμες και οδηγούν σε προβλήματα όπως το εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο».
Δεν χρειάζεται υπερβολική χρήση αλκοόλ για να βιώσει ένα άτομο στέρηση. «Στα μοντέλα που χρησιμοποιούμε, ακόμη και η κατανάλωση 3-4 μπίρες μετά τη δουλειά αρκετές ημέρες την εβδομάδα μπορεί να προκαλέσει απόσυρση όταν σταματήσει η συμπεριφορά», είπε ο Golding. «Μπορεί να μην αισθάνεστε μεθυσμένοι, αλλά το σώμα σας περνά από χημικές αλλαγές».
Το έργο του Golding είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων της εγκυμοσύνης αλλάζοντας τη συζήτηση σχετικά με το ποιος είναι υπεύθυνος για τις γενετικές ανωμαλίες που σχετίζονται με το αλκοόλ, καθώς η κοινωνία έχει ιστορικά κατηγορήσει τις μητέρες, ακόμη και όταν δεν καταναλώνουν αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους.
«Υπάρχει ψυχολογικό τραύμα που σχετίζεται με την ερώτηση “ήπιες ενώ ήσουν έγκυος;”. Είναι επίσης δύσκολο για τους γιατρούς να κάνουν αυτή τη συζήτηση. Αλλά εάν δεν το κάνουν, τότε το εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο δεν διαγιγνώσκεται αμέσως και το παιδί μπορεί να μην λάβει την υποστήριξη που χρειάζεται μέχρι αργότερα στη ζωή του».
Είναι σημαντικό τα ζευγάρια που σχεδιάζουν εγκυμοσύνη να γνωρίζουν πόσο νωρίτερα πρέπει να σταματήσουν να πίνουν για να αποτρέψουν τυχόν γενετικές ανωμαλίες.
Ενώ ο Golding και το εργαστήριό του θα συνεχίσουν να ερευνούν τα αποτελέσματα του ποτού από τον πατέρα για να βοηθήσουν τους γιατρούς να συμβουλεύουν τα ζευγάρια, προτείνει στους πατέρες να απέχουν από το αλκοόλ τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από τη σύλληψη, δεδομένης αυτής της πρωτοποριακής ανακάλυψης.
«Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει, αλλά γνωρίζουμε ότι το σπέρμα δημιουργείται σε διάστημα 60 ημερών και η διαδικασία απόσυρσης διαρκεί τουλάχιστον ένα μήνα», είπε. «Έτσι, η εκτίμησή μου θα ήταν να περιμένω τουλάχιστον τρεις μήνες».
Περισσότερες πληροφορίες: Alexis N. Roach et al, Alterations in sperm RNAs persist after alcohol cessation and correlate with epididymal mitochondrial dysfunction, Andrology (2023). DOI: 10.1111/andr.13566.
