Της Eyleen Jorgelina O’Rourke, Associate Professor of Biology and Cell Biology, University of Virginia. The Conversation.
Το ταξίδι της γήρανσης φέρνει μαζί του μια αναπόφευκτη πραγματικότητα για πολλούς: την αυξημένη συσσώρευση σωματικού λίπους. Αν και μεγάλο μέρος της κοινωνίας φαίνεται να επικεντρώνεται κυρίως στην αισθητική του υπερβολικού βάρους, οι γιατροί προσπερνούν τυχόν ανησυχίες για την αισθητική για να επικεντρωθούν στις επιπτώσεις στην υγεία των υποπροϊόντων λίπους στο σώμα.
Τα λιπαρά οξέα είναι μοριακά δομικά στοιχεία που συνθέτουν τα τριγλυκερίδια. Αν και είναι απαραίτητα για διάφορες σωματικές λειτουργίες, οι υπερβολικές ποσότητες λιπαρών οξέων στο σώμα μπορεί να είναι επιβλαβείς, μειώνοντας τη διάρκεια της υγείας και τη διάρκεια ζωής ενός ατόμου αυξάνοντας τον κίνδυνο χρόνιας νόσου, διαταράσσοντας τις μεταβολικές διεργασίες και προάγοντας τη φλεγμονή.
Τα λιπαρά οξέα ελέγχονται τακτικά κατά τη διάρκεια ιατρικών εξετάσεων, όπως εξετάσεις αίματος που μετρούν το λιπιδικό προφίλ σας. Αλλά οι κλινικοί γιατροί και οι ερευνητές συχνά παραβλέπουν το άλλο βασικό συστατικό του λίπους παρά τις δυνητικά επιβλαβείς επιπτώσεις του: τη γλυκερίνη (ή γλυκερόλη), μια ένωση που συνδέει τρία λιπαρά οξέα για να δημιουργήσει ένα τριγλυκερίδιο.
Και τα δύο αυτά υποπροϊόντα λίπους διαταράσσουν τη λειτουργία των κυττάρων και των οργάνων, αντικατοπτρίζοντας τις επιπτώσεις της γήρανσης. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές βλέπουν όλο και περισσότερο την παχυσαρκία ως καταλύτη για την επιτάχυνση της γήρανσης.
Ο ρόλος που παίζουν τα λίπη στη γήρανση είναι ένας από τους στόχους της δουλειάς μου. Η ερευνητική μου ομάδα και εγώ αναρωτηθήκαμε εάν η μείωση των επιβλαβών υποπροϊόντων λίπους θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβράδυνση της διαδικασίας γήρανσης και, κατά συνέπεια, στην αποτροπή κοινών ασθενειών.
Μελετώντας τρόπους παράτασης της διάρκειας ζωής και βελτίωσης της υγείας των ζώων του εργαστηρίου στην ύστερη ηλικία, οι συνάδελφοί μου και εγώ είδαμε ένα σταθερό μοτίβο: Όλες οι αντιγηραντικές παρεμβάσεις που δοκιμάσαμε οδήγησαν σε μειωμένα επίπεδα γλυκερίνης.
Για παράδειγμα, όταν τοποθετείται σε δίαιτα περιορισμένων θερμίδων, ο νηματώδης Caenorhabditis elegans ζει περίπου 40% περισσότερο. Βρήκαμε ότι τα επίπεδα γλυκερίνης στο σώμα αυτών των μακρόβιων σκουληκιών ήταν χαμηλότερα από ό,τι σε σκουλήκια μικρότερης διάρκειας ζωής που δεν περιορίζονταν σε τροφή. Ο περιορισμός των θερμίδων αύξησε επίσης τη δραστηριότητα ενός ενζύμου που είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση της γλυκερίνης, ADH-1, στο έντερο και στους μύες τους. Είδαμε παρόμοια υψηλά επίπεδα δραστηριότητας ADH-1 σε άτομα που υποβλήθηκαν σε διατροφικό περιορισμό ή έλαβαν θεραπεία με ένα αντιγηραντικό φάρμακο που ονομάζεται ραπαμυκίνη. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει ένας κοινός μηχανισμός που βασίζεται στην υγιή γήρανση σε όλα τα είδη, με το ένζυμο ADH-1 στον πυρήνα της.
Υποθέσαμε ότι η αυξημένη δραστηριότητα ADH-1 προάγει την υγεία σε μεγάλη ηλικία μειώνοντας τα επιβλαβή επίπεδα γλυκερίνης. Υποστήριξη αυτής της υπόθεσης ήταν δύο κρίσιμες παρατηρήσεις. Πρώτον, διαπιστώσαμε ότι η προσθήκη γλυκερίνης στη διατροφή των σκουληκιών μείωσε τη διάρκεια ζωής τους κατά 30%. Αντίθετα, τα ζώα που ήταν γενετικά τροποποιημένα για να ενισχύσουν τα επίπεδα του ενζύμου ADH-1, είχαν χαμηλά επίπεδα γλυκερίνης και παρέμειναν αδύνατα και υγιή με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, ακόμη και με δίαιτες χωρίς θερμιδικό περιορισμό.
Η απλή μοριακή δομή και ο πλούτος της έρευνας για το ένζυμο ADH-1 το καθιστούν ελκυστικό στόχο για την ανάπτυξη φαρμάκων που ενισχύουν τη δραστηριότητά της. Ο μακροπρόθεσμος στόχος του εργαστηρίου μου είναι να διερευνήσει πώς οι ενώσεις που ενεργοποιούν την ADH-1 επηρεάζουν την υγεία και τη μακροζωία τόσο των ποντικών όσο και των ανθρώπων.
Μια μακρόβια κοινωνία
Η έρευνα κατά της γήρανσης προκαλεί ενθουσιασμό και συζήτηση. Από τη μία πλευρά, τα οφέλη της υγιούς γήρανσης είναι ξεκάθαρα. Από την άλλη πλευρά, η παράταση της διάρκειας ζωής μέσω της υγιέστερης γήρανσης πιθανότατα θα εισαγάγει νέες κοινωνικές προκλήσεις.
Εάν η διάρκεια ζωής που εκτείνεται στα 120 χρόνια γίνει ο κανόνας, οι κοινωνικές δομές, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιών συνταξιοδότησης και των οικονομικών μοντέλων, θα πρέπει να εξελιχθούν για να φιλοξενήσουν έναν γηράσκον πληθυσμό. Τα νομικά και κοινωνικά πλαίσια σχετικά με τη φροντίδα των ηλικιωμένων και η οικογενειακή φροντίδα ενδέχεται να χρειάζονται αναθεώρηση. Η γενιά των σάντουιτς, εκείνων που έχουν παιδιά και ζωντανούς γονείς και παππούδες, μπορεί να βρουν τον εαυτό τους να νοιάζεται για περισσότερες γενιές ταυτόχρονα. Η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής θα απαιτήσει από την κοινωνία να ξανασκεφτεί και να αναδιαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνουμε και υποστηρίζουμε έναν ολοένα και πιο ηλικιωμένο πληθυσμό στις κοινότητές μας.
