Μετά την έκρηξη στην αγορά φαρμάκων αδυνατίσματος όπως το Ozempic, διασημότητες και επηρεαστές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τα οφέλη τους, οδηγώντας στην ταχεία αύξηση της χρήσης τους. Τους τελευταίους τρεις μήνες του 2022, οι κλινικοί γιατροί μόνο στις ΗΠΑ έγραψαν πάνω από 9 εκατομμύρια συνταγές για αυτά τα φάρμακα. Καθώς έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα, έχουμε επίσης ακούσει περισσότερα για τις πιθανές παρενέργειες -από κοινές γαστρεντερικές ενοχλήσεις έως πιο σοβαρές ανησυχίες για την ψυχική υγεία.
Αλλά τι λέει η επιστήμη για το πόσο καλά λειτουργούν το Ozempic και το Wegovy (εμπορικά σήματα του φαρμάκου σεμαγλουτίδη) για την απώλεια βάρους; Και ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες;
Πιθανά οφέλη
Είναι πιθανό να σας βοηθήσουν να χάσετε βάρος. Η μεγαλύτερη, καλά διεξαγόμενη μελέτη για τη σεμαγλουτίδη ήταν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2021. Περίπου 1.960 άτομα που ταξινομήθηκαν ως «υπέρβαροι» ή «παχύσαρκοι» τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν είτε σεμαγλουτίδη είτε εικονικό φάρμακο και παρακολουθήθηκαν για 68 εβδομάδες (1,3 χρόνια). Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν δωρεάν πρόσβαση σε συμβουλές σχετικά με την υγιεινή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Η μελέτη βρήκε ότι όσοι έλαβαν σεμαγλουτίδη έχασαν σημαντικά περισσότερο βάρος από αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο (-14,9% σε σύγκριση με -2,4%).
Σε μια άλλη μελέτη στις ΗΠΑ, σε μια κλινική υγειονομικής περίθαλψης έγιναν σε 408 άτομα εβδομαδιαίες ενέσεις σεμαγλουτίδης. Όσοι συμπεριλήφθηκαν στην τελική ανάλυση (175 άτομα) έχασαν, κατά μέσο όρο, 6,7 κιλά στους πρώτους τρεις μήνες και στους έξι μήνες, έχασαν 12,3 κιλά.
Μεγάλες απώλειες βάρους έχουν βρεθεί και σε μια πιο πρόσφατη δοκιμή της σεμαγλουτίδης, το 2022, υποδηλώνοντας ότι η απώλεια βάρους είναι ένα πολύ πιθανό αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης χρήσης του φαρμάκου.
Μπορεί να μειώσει τους παράγοντες κινδύνου για χρόνια νόσο
Όταν τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα χάνουν τουλάχιστον το 5% του σωματικού τους βάρους, συχνά συμβαίνουν φυσιολογικές αλλαγές πέρα από την αλλαγή στο βάρος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης, μειωμένη αρτηριακή πίεση και μειωμένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, τα οποία μειώνουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.
Σε μια από τις δοκιμές της σεμαγλουτίδης, οι περισσότεροι άνθρωποι (87%) έχασαν τουλάχιστον το 5% του τους βάρους τους. Αν και οι περισσότερες από τις μεγάλες μελέτες της σεμαγλουτίδης απέκλεισαν άτομα με μεταβολικές παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 2, παρατηρήθηκαν μεταβολικά οφέλη για την υγεία, όπως μειωμένη αρτηριακή πίεση και μειωμένα επίπεδα γλυκόζης λιπιδίων νηστείας.
Στη μελέτη του Ηνωμένου Βασιλείου το 2021, τα άτομα που λάμβαναν σεμαγλουτίδη είχαν μεγαλύτερες βελτιώσεις στις φυσικές ικανότητες και τους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και διαβήτη, συμπεριλαμβανομένων των μειώσεων στην περίμετρο της μέσης τους, των δεικτών φλεγμονής, της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής σας
Στην αρχική δοκιμή της σεμαγλουτίδης, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, τα άτομα που έλαβαν σεμαγλουτίδη είδαν σημαντικές βελτιώσεις στη σωματική τους λειτουργία, την κοινωνική λειτουργία και την ψυχική υγεία. Ανέκδοτα στοιχεία δείχνουν (δεν βασίζονται σε επιστημονική έρευνα) ότι τα άτομα που χρησιμοποίησαν σεμαγλουτίδη, όπως π.χ. η Oprah Winfrey, αναφέρουν ένα σημείο ανάκαμψης ή καμπής της ζωής τους, την κοινωνική τους κατάσταση και την εικόνα του σώματός τους.
Τι γίνεται με τους κινδύνους;
Μπορεί όμως να εμφανίσετε γαστρεντερικά συμπτώματα. Στην αμερικανική κλινική δοκιμή, σχεδόν οι μισοί (48,6%) όσων έλαβαν σεμαγλουτίδη ανέφεραν ότι παρουσίασαν παρενέργειες. Η ναυτία και ο έμετος ήταν οι πιο εμφανείς (37%) παρενέργειες ακολουθούμενες από διάρροια (8,6%), κόπωση (6,3%) και δυσκοιλιότητα (5,7%). Στη μελέτη του Ηνωμένου Βασιλείου, αναφέρθηκαν συχνά ναυτία και διάρροια.
Σε μια άλλη δοκιμή, πολλοί συμμετέχοντες (74%) που χρησιμοποιούσαν σεμαγλουτίδη ανέφεραν γαστρεντερικά συμπτώματα. Αλλά και οι σχεδόν μισοί (48%) που χρησιμοποιούσαν το εικονικό φάρμακο ανέφεραν επίσης γαστρεντερικά συμπτώματα, υποδεικνύοντας ότι τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της κανονικής καθημερινής ζωής. Τα περισσότερα γαστρεντερικά συμπτώματα ήταν ήπιας έως μέτριας βαρύτητας και υποχώρησαν για τους περισσότερους ανθρώπους χωρίς την ανάγκη διακοπής της συμμετοχής στη μελέτη.
Μπορεί επίσης να αισθάνεστε κουρασμένοι. Η κόπωση ήταν η δεύτερη πιο συχνή παρενέργεια για τους συμμετέχοντες στην κλινική δοκιμή των ΗΠΑ, επηρεάζοντας το 6,3% των συμμετεχόντων.
Επίσης, μπορεί να ανήκετε σε μια μειοψηφία ανθρώπων που δεν ανέχεται το φάρμακο. Στην κλινική δοκιμή των ΗΠΑ, δεν αναφέρθηκαν απροσδόκητα ζητήματα ασφάλειας. Ωστόσο, πέντε ασθενείς (3%) διέκοψαν τη λήψη του φαρμάκου επειδή δεν μπορούσαν να ανεχθούν τις παρενέργειες. Δεκαπέντε (8,6%) έπρεπε είτε να μειώσουν τη δόση είτε να μην την αυξήσουν για να αποφύγουν τις παρενέργειες.
Σε άλλες μελέτες, ορισμένοι ασθενείς διέκοψαν τη δοκιμή επειδή τα γαστρεντερικά συμπτώματα ήταν τόσο σοβαρά που δεν μπορούσαν να ανεχτούν τη συνέχιση. Πιο σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια που αναφέρθηκαν σ’ αυτές τις μελέτες περιλαμβάνουν διαταραχές που σχετίζονται με τη χοληδόχο κύστη κυρίως χολολιθίαση (πέτρα στη χολή) σε 34 ασθενείς (2,6%) και ήπια οξεία παγκρεατίτιδα σε τρεις ασθενείς (0,2%). Όλοι ανάρρωσαν κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου.
Μια ευρωπαϊκή μελέτη του 2024 ανέλυσε τις ψυχιατρικές παρενέργειες που σχετίζονται με τη σεμαγλουτίδη, τη λιραγλουτίδη και την τιρζεπατίδη (λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο με τη σεμαγλουτίδη). Μεταξύ Ιανουαρίου 2021 και Μαΐου 2023, η βάση δεδομένων φαρμάκων κατέγραψε 481 ψυχιατρικά συμβάντα (περίπου 1,2% του συνόλου που αναφέρθηκαν) που σχετίζονται με αυτά τα φάρμακα. Περίπου τα μισά από αυτά τα συμβάντα αναφέρθηκαν ως κατάθλιψη, ακολουθούμενα από άγχος (39%) και αυτοκτονικό ιδεασμό (19,6%). Εννέα θάνατοι και 11 απειλητικά για τη ζωή αποτελέσματα αναφέρθηκαν κατά την περίοδο της μελέτης. Λόγω της σοβαρότητας και των θανατηφόρων εκβάσεων ορισμένων από αυτές τις αναφορές, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) διερεύνησε περαιτέρω, αλλά δεν βρήκε στοιχεία ότι η χρήση αυτών των φαρμάκων προκάλεσε σκέψεις ή ενέργειες αυτοκτονίας.
Δεδομένης της δημοτικότητας των Ozempic και Wegovy, οργανισμοί υγείας όπως η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας έχουν εκφράσει ανησυχία για το μάρκετινγκ του φαρμάκου, τις δημόσιες σχέσεις και την έντονη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένοι δημοσιογράφοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για σύγκρουση συμφερόντων σχετικά με τη σχέση μεταξύ ορισμένων ερευνητών για την παχυσαρκία και της Novo Nordrisk που κατασκευάζει το Ozempic και το Wegovy. Το ανησυχητικό είναι ότι οι ερευνητές μπορεί να επηρεαστούν από τη σχέση τους με το Novo Nordrisk για να παράγουν αποτελέσματα μελέτης που είναι πιο ευνοϊκά για τα φάρμακα. Θυμηθείτε, το βάρος είναι μόνο μια πτυχή της υγείας και της ευεξίας σας. Είναι σημαντικό να έχετε μια ολιστική άποψη για την υγεία σας και να δώσετε προτεραιότητα στο να τρώτε υγιεινά, να κινείστε περισσότερο και να κοιμάστε αρκετά.
