Υπάρχει λίγη επιστημονική έρευνα για το πώς η άσκηση επηρεάζει το μητρικό γάλα. Διαφορετικά διαδικτυακά φόρουμ για εγκύους και νέες μητέρες είναι γεμάτα ερωτήσεις σχετικά με αυτό το ζήτημα: Μπορεί η άσκηση να προκαλέσει ξινισμό του μητρικού γάλακτος; Τι συμβαίνει με το μητρικό γάλα αν κάνετε διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης; Η έντονη άσκηση θα επηρεάσει την παροχή γάλακτος;
«Υπάρχουν τόσοι πολλοί μύθοι για την άσκηση και το μητρικό γάλα. Πρέπει απλώς να μάθουμε περισσότερα», λέει η Trine Moholdt, ερευνήτρια του Norwegian University of Science and Technology και επικεφαλής πολλών διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων για το πώς η άσκηση μπορεί να αποτρέψει και να θεραπεύσει ασθένειες του τρόπου ζωής.
Πέρυσι, η Moholdt έλαβε χρηματοδότηση από την ΕΕ για να ανακαλύψει εάν το μητρικό γάλα είναι υγιεινό για τα μωρά όταν οι μητέρες ασκούνται. «Ο πρωταρχικός στόχος της έρευνάς μας είναι να μάθουμε εάν μπορούμε να περιορίσουμε την ανάπτυξη παραπανίσιων κιλών στα παιδιά», λέει ηMoholdt.
Το 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολόγισε ότι 39 εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Διαπίστωσε επίσης ότι η συχνότητα του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας μεταξύ των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 5–19 ετών αυξήθηκε από 4% το 1975 σε 18% το 2018.
Η έρευνα δείχνει ότι ένας πιθανός παράγοντας που συμβάλλει στην ταχεία αύξηση της παχυσαρκίας στα παιδιά είναι ότι η διατροφή κατά την πρώιμη φάση της ζωής καθορίζει εν μέρει την υγεία αργότερα στη ζωή. «Στην πραγματικότητα, η περίοδος από τη σύλληψη έως την ηλικία των 2 ετών θεωρείται η πιο κρίσιμη περίοδος για πιθανή ανάπτυξη παχυσαρκίας αργότερα στη ζωή», λέει η Moholdt.
Η αδιπονεκτίνη
Είκοσι νέες μητέρες έδωσαν 240 δείγματα μητρικού γάλακτος. Τα δείγματα ελήφθησαν πριν και σε συγκεκριμένες ώρες μετά από δύο συνεδρίες άσκησης. Στη συνέχεια συγκρίθηκαν με αντίστοιχες φορές που οι συμμετέχουσες έκαναν καθιστική ζωή.
Το πρώτο κομμάτι του παζλ είναι έτοιμο, και αφορά μια ορμόνη που ονομάζεται αδιπονεκτίνη. Αυτή η ορμόνη ρυθμίζει το μεταβολισμό του σώματος για να εξασφαλίσει την παροχή ενέργειας και ουσιών που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργήσει. Είναι πιθανό ότι η ορμόνη απορροφάται από τα έντερα των μωρών που θηλάζουν, αλλάζοντας έτσι τον τρόπο λειτουργίας του μεταβολισμού τους. Η ύπαρξη χαμηλών επιπέδων αυτής της ορμόνης σχετίζεται με αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2.
Η μελέτη της Moholdt δείχνει ότι οι μητέρες που έκαναν διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης είχαν υψηλότερα επίπεδα αδιπονεκτίνης στο μητρικό γάλα τους μετά την άσκηση. Είναι η πρώτη φορά που κάποιος ερευνά την επίδραση που έχει η άσκηση σε αυτή την ορμόνη στο μητρικό γάλα. «Η ορμόνη εκκρίνεται από τον λιπώδη ιστό και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος, και μεγάλο μέρος του αίματος πηγαίνει στο γάλα. Δεν ήμασταν τόσο έκπληκτοι από τα ευρήματα, αλλά τώρα γνωρίζουμε με βεβαιότητα», λέει η Moholdt.
Η μελέτη δείχνει ότι η μέτριας έντασης άσκηση δεν είχε την ίδια επίδραση στη συγκεκριμένη ορμόνη. «Η έντονη άσκηση οδήγησε σε μεγαλύτερη απόκριση. Κατά τη γνώμη μου, οι νέες μητέρες δεν χρειάζεται να ανησυχούν για το γαλακτικό οξύ στο μητρικό γάλα τους. Δεν υπάρχει καμία έρευνα που να υποδεικνύει ότι αυτό είναι κακό για τα μωρά. Το γαλακτικό οξύ είναι πλούσιο σε ενέργεια».
Ένας από τους λόγους για τους οποίους ο ΠΟΥ συνιστά το θηλασμό κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής είναι ότι τα παιδιά που θηλάζουν είναι λιγότερο πιθανό να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα από τα παιδιά που τρέφονται με γάλα του εμπορίου. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι η σύνθεση του μητρικού γάλακτος ποικίλλει μεταξύ των μητέρων που έχουν υψηλούς και χαμηλούς δείκτες μάζας σώματος και ότι οι διαφορές στη σύνθεση του μητρικού γάλακτος μπορούν να παίξουν ρόλο στη “μεταφορά” της παχυσαρκίας από τη μητέρα στο παιδί.
«Έχουμε τώρα το πρώτο αποτέλεσμα όλης της δουλειάς που κάνουμε, και πολλά άλλα αποτελέσματα είναι στο δρόμο», λέει η Moholdt.
Η εργασία δημοσιεύεται στο περιοδικό Frontiers in Nutrition.
Περισσότερες πληροφορίες: Mads Holmen et al, High-intensity exercise increases breast milk adiponectin concentrations: a randomised cross-over study, Frontiers in Nutrition (2023). DOI: 10.3389/fnut.2023.1275508.
