Γράφει ο Ευάγγελος Φραγκούλης*
Το αναθεωρημένο για το 2024 Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων φέρνει αλλαγές, αλλού μεγαλύτερες και αλλού μικρότερες, στην προσπάθεια της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών να ανταποκριθεί στις ανάγκες υγείας του πληθυσμού, αλλά και να αξιοποιήσει τα νέα εμβόλια που προστίθενται στη φαρέτρα μας.
Έρπης Ζωστήρας
Σημαντική είναι η διαφοροποίηση σε σχέση με το παλιότερο Εθνικό Πρόγραμμα στον εμβολιασμό έναντί του έρπητα ζωστήρα (HZV). Μετά από μια πρώτη περίοδο, που το νεότερο, πολύ αποτελεσματικότερο αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV), το εμβόλιο (SHINGRIX), αποζημιώνονταν μόνο σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, δίνοντας προτεραιότητα στην κάλυψη των πλέον ευπαθών ατόμων, ΤΩΡΑ συστήνεται και αποζημιώνεται σε:
- Όλους τους ενήλικες ηλικίας ≥60 ετών.
- Όλα τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα ηλικίας ≥18 ετών.
Άλλωστε η φαρμακευτική εταιρεία MSD έλαβε την απόφαση να διακόψει οριστικά την παραγωγή του παλιότερου εμβολίου με ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) (ZOSTAVAX) στο τέλος του 2023 λόγω της μείωσης της κλινικής χρήσης του σε παγκόσμιο επίπεδο.
Συστήνονται 2 δόσεις SHINGRIX με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 2 μηνών και με τον εμβολιασμό να πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο σε μεσοδιάστημα 6 μηνών από την πρώτη δόση. Σε άτομα που έχουν νοσήσει από έρπητα ζωστήρα συστήνεται η χορήγηση του RZV εφόσον έχει παρέλθει ένα έτος από την νόσηση.
Επίσης δίδεται η δυνατότητα εμβολιασμού με το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV) ατόμων με προηγούμενο εμβολιασμό με το ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL), εφόσον έχουν παρέλθει 5 ή περισσότερα χρόνια από τον προηγούμενο εμβολιασμό με ZVL. Αν και δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα, σε άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών το διάστημα των 5 ετών μετά από προηγούμενο εμβολιασμό μπορεί να συντομευτεί.
Πνευμονιόκοκκος
Σε σχέση με τον εμβολιασμό έναντι του πνευμονιοκόκκου, ο εμβολιασμός με PCV20 συστήνεται πλέον ΕΚΤΟΣ από:
- Όλους τους ανεμβολίαστους ενήλικες 65 ετών και άνω.
- Όλους τους ανεμβολίαστους ενήλικες 18-64 ετών με παράγοντες κινδύνου που τους καθιστούν ευάλωτους στη νόσο (άτομα με ανοσοκαταστολή, διαφυγή ΕΝΥ, κοχλιακό εμφύτευμα, χρόνια καρδιοπάθεια (εξαιρείται η υπέρταση), χρόνια ηπατική νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια πνευμονοπάθεια, σακχαρώδη διαβήτη, αλκοολισμό ή που είναι βαρείς καπνιστές).
ΚΑΙ σε όλους τους ενήλικες >65 ετών που έχουν λάβει το PCV13 και το PPSV23 στο παρελθόν και έχει παρέλθει πενταετία από τον τελευταίο εμβολιασμό.
HPV
Σε σχέση με τον εμβολιασμό έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) διευρύνθηκε το ηλικιακό φάσμα στο οποίο συστήνεται σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου.
Πλέον το HPV9 συνιστάται σε ανεμβολίαστους (γυναίκες και άνδρες, ηλικίας 18-45 ετών αντί 18-26 ετών) με: πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή ανοσοκαταστολή με επηρεασμένη κυτταρική ή χυμική ανοσία, λοίμωξη HIV, κακοήθη νεοπλάσματα, μεταμόσχευση, αυτοάνοσα νοσήματα, λήψη ανοσοκατασταλτικής αγωγής, γυναίκες που είναι ανεμβολίαστες και έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε κωνοειδή εκτομή (CIN2+), άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες.
Η μόνη εκκρεμότητα που αφήνει το αναθεωρημένο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων αφορά την ανάπτυξη συστάσεων για τον εμβολιασμό έναντι του RSV και με ήδη 2 εμβόλια να έχουν πάρει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) το 2023. Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων με βάση τις εγκριτικές μελέτες των δύο διαθέσιμων εμβολίων, τις ενδείξεις χορήγησής τους, αλλά και τις διεθνείς συστάσεις για τον εμβολιασμό έναντι του RSV, συστήνει τον εμβολιασμό έναντι του RSV σε:
- Eνήλικες 60 ετών και άνω, με προτεραιότητα όσους έχουν τουλάχιστον μία συννοσηρότητα ή κατάσταση, που προδιαθέτει σε σοβαρή νόσο από τον ιό RSV ΧΑΠ, άσθμα, καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, αγγειακή νόσο του εγκεφάλου, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφρική νόσο, χρόνια ηπατοπάθεια, ανοσοκαταστολή, διαβίωση σε ιδρύματα μακροχρόνιας φροντίδας.
- Eγκύους (την 32η – 36η εβδομάδα κύησης, όταν οι εβδομάδες αυτές της κύησης τοποθετούνται στην περίοδο Σεπτεμβρίου έως Φεβρουαρίου).
*Ο Ευάγγελος Φραγκούλης είναι Γενικός/ Οικογενειακός Ιατρός, Αν. Αρχίατρος ΕΔΟΕΑΠ και Γ.Γ. Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής.
