Τα ποτά με ζάχαρη είναι ένας σημαντικός τρόπος με τον οποίο καταναλώνουμε πρόσθετη ζάχαρη και μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους. Γι’ αυτό αρκετοί ειδικοί συνιστούν να πίνουμε είτε σκέτο νερό είτε αναψυκτικά διαίτης τα οποία περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά χωρίς θερμίδες.
Ωστόσο, η χρήση αναψυκτικών διαίτης για τη διαχείριση του βάρους είναι αμφιλεγόμενη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ύστερα από μια ανασκόπηση 320 μελετών, συμβούλεψε το 2023 κατά των τεχνητών γλυκαντικών ως τρόπο αδυνατίσματος. Ο λόγος είναι ότι ενώ φαίνεται να έχουν μια θετική βραχυχρόνια ή μεσοχρόνια επίδραση στο βάρος -η οποία είναι μικρή ή μέτρια- μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση μακροχρόνια. Μελέτες παρατήρησης αναφέρουν ότι η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών σχετίζεται με αύξηση του βάρους μακροχρόνια και όχι μείωση.
Βοηθούν τα αναψυκτικά διαίτης στην απώλεια βάρους ή όχι;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016 από το Wellness Center Anschutz του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο περιοδικό Obesity, βρήκε ότι η κατανάλωση αναψυκτικών διαίτης βοηθά τους ανθρώπους να χάσουν βάρος. Οι συμμετέχοντες ακολούθησαν ένα πρόγραμμα απώλεια βάρους 12 εβδομάδων ακολουθούμενο από 40 εβδομάδες υποβοηθούμενης διατήρησης βάρους (χρησιμοποιώντας μηνιαίες συνεδρίες παρέμβασης στον τρόπο ζωής).
Αυτή η κλινική μελέτη περιέλαβε 303 συμμετέχοντες και ήταν η πρώτη τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή που συνέκρινε άμεσα τις επιδράσεις του νερού και των αναψυκτικών διαίτης στην απώλεια βάρους στο πλαίσιο ενός συμπεριφορικού προγράμματος απώλειας βάρους. Διεξήχθη ταυτόχρονα από ερευνητές στο Wellness Center Anschutz Πανεπιστημίου του Κολοράντο και στο Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης για την Παχυσαρκία του Πανεπιστημίου Temple, στη Φιλαδέλφεια.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: σε αυτούς που είχαν τη δυνατότητα να πίνουν αναψυκτικά διαίτης, τσάγια και αρωματικά νερά, και εκείνους που ήταν στην ομάδα ελέγχου και έπιναν μόνο νερό. Με εξαίρεση τις επιλογές των ποτών, και οι δύο ομάδες ακολούθησαν πανομοιότυπο πρόγραμμα διατροφής και άσκησης κατά τη διάρκεια της μελέτης.
Μετά από ένα χρόνο, τα άτομα που κατανάλωναν αναψυκτικά έχασαν κατά μέσο όρο 6,21 ± 7,6 κιλά ενώ αυτά που κατανάλωναν νερό έχασαν 2,5 ± 5,6 κιλά. Το 64% στην ομάδα ποτών διαίτης έχασε πάνω από το 5% του βάρους, σε σύγκριση με το 43% στην ομάδα του νερού. Μια απώλεια μόλις 5% του σωματικού βάρους έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει σημαντικά την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, υψηλής αρτηριακής πίεσης και διαβήτη τύπου 2.
«Η μελέτη δείχνει ξεκάθαρα ότι τα διαιτητικά ποτά μπορούν στην πραγματικότητα να βοηθήσουν τους ανθρώπους να χάσουν βάρος, αντικρούοντας άμεσα τους μύθους των τελευταίων ετών που υποδηλώνουν το αντίθετο αποτέλεσμα -αύξηση βάρους», δήλωσε ο James O. Hill, εκτελεστικός διευθυντής Wellness Center Anschutz συγγραφέας της μελέτης. «Στην πραγματικότητα, όσοι έπιναν ποτά διαίτης έχασαν περισσότερο βάρος και ανέφεραν ότι αισθάνονται πολύ λιγότερο πεινασμένοι από εκείνους που έπιναν σκέτο νερό. Αυτό σημαίνει ότι αν προσπαθείτε να χάσετε κιλά, μπορείτε να απολαύσετε τα ποτά διαίτης».
«Υπάρχει τόση παραπληροφόρηση σχετικά με τα διαιτητικά ποτά που δεν βασίζεται σε μελέτες που έχουν σχεδιαστεί για να ελέγξουν την αιτία και το αποτέλεσμα, ειδικά στο διαδίκτυο», δήλωσε ο John C. Peters, συν-συγγραφέας της μελέτης και επικεφαλής στρατηγικής του CU Anschutz Health and Wellness Center. «Αυτή η μελέτη επιτρέπει σε όσους κάνουν δίαιτα να αισθάνονται σίγουροι ότι τα ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό βοηθητικό ρόλο ως μέρος μιας αποτελεσματικής και ολοκληρωμένης στρατηγικής απώλειας βάρους».
Στην ομάδα των ποτών διαίτης καταγράφηκε μεγαλύτερη βελτίωση στα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης και της LDL-χοληστερόλης ενώ παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των τριγλυκεριδίων -προφανώς λόγω της μεγαλύτερης απώλεια βάρους. Και στις δύο ομάδες υπήρχαν μειώσεις στην περίμετρο της μέσης και στην αρτηριακή πίεση.
Δύο άλλες μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο American Journal of Clinical Nutrition από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας το 2012 και το 2013 ανέθεσαν τυχαία σε συμμετέχοντες που δεν έκαναν δίαιτα να πίνουν νερό ή ποτά διαίτης. Ενώ και οι δύο ομάδες μείωσαν σημαντικά την πρόσληψη τροφής, μετά από έξι μήνες η ομάδα των ποτών διαίτης είχε μεγαλύτερη πιθανότητα να φτάσει σε 5% απώλεια βάρους σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Παρουσίασε επίσης μεγαλύτερη μείωση στην κατανάλωση επιδορπίων από την ομάδα του νερού.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2009 σχετικά με τη διατήρηση της απώλειας βάρους, από το Εθνικό Μητρώο Ελέγχου Βάρους, διαπίστωσε ότι οι επιτυχημένοι διατηρητές απώλειας βάρους έπιναν τρεις φορές περισσότερα ποτά διαίτης από εκείνους που δεν είχαν χάσει ποτέ βάρος.
Το 2023 μια άλλη μελέτη που ονομάστηκε SWITCH και δημοσιεύθηκε στο International Journal of Obesity, τέσταρε το ίδιο πράγμα: την επίδραση των αναψυκτικών διαίτης σε σχέση με το νερό, σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, αφού προηγήθηκε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους 12 εβδομάδων. Συμπεριλήφθηκαν υγιή άτομα ηλικίας 18-65 ετών με ΔΜΣ από 27 kg/m2 έως 35 kg/m2, που κατανάλωναν περισσότερα από τρία κρύα ροφήματα την εβδομάδα. Χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο για την αξιολόγηση της συνήθους κατανάλωσης ποτών.
Τα άτομα αποκλείστηκαν εάν κατανάλωναν λιγότερα από τρία κρύα ροφήματα την εβδομάδα, είχαν τροφικές αλλεργίες, διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, έκαναν εντατική άσκηση, είχαν σημαντική απώλεια βάρους ή υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο της βαριατρικής χειρουργικής επέμβασης.
Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν οδηγίες είτε να καταναλώνουν νερό ή είτε πάνω από δύο ποτά διαίτης των 330 ml την ημέρα. Η συμμόρφωσή τους αξιολογήθηκε μέσω ημερήσιων αρχείων καταγραφής, ερωτηματολογίων συχνότητας τροφής και γαλακτοκομείων τριών ημερών. Είχαν προσφερθεί εβδομαδιαίες συμπεριφορικές συνεδρίες απώλειας βάρους για τις πρώτες 12 εβδομάδες και μηνιαίες μετά. Από τα 493 άτομα που τυχαιοποιήθηκαν, μόνο τα 262 άτομα ολοκλήρωσαν το χρονικό σημείο των 52 εβδομάδων -περίπου το 70% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες.
Και οι δύο ομάδες είχαν τον υψηλότερο ρυθμό απώλειας βάρους κατά τη διάρκεια των πρώτων 12 εβδομάδων, αν και η ομάδα που λάμβανε ποτά διαίτης είχε μεγαλύτερη απώλεια βάρους από την ομάδα του νερού. Η μέγιστη απώλεια βάρους σημειώθηκε στις εβδομάδες 36 και 44, τόσο με τα ποτά διαίτης όσο και με νερό, και μετά οι συμμετέχοντες άρχισαν να ανακτούν βάρος. Ο ρυθμός ανάκτησης βάρους ήταν πιο αργός στην ομάδα των ποτών διαίτης. Την εβδομάδα 52 η μέση απώλεια βάρους ήταν 7,5 κιλά με τα ποτά διαίτης και 6,1 κιλά με το νερό. Οι περισσότεροι βιοδείκτες έδειξαν σημαντικές βελτιώσεις και στις δύο ομάδες. Τα επίπεδα δραστηριότητας την εβδομάδα 52 ήταν σημαντικά αυξημένα με τα ποτά διαίτης αλλά μειώθηκαν με το νερό από τα αρχικά επίπεδα, αν και αυτή η διαφορά ήταν ασήμαντη.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα διαιτητικά ποτά δεν τροφοδοτούν μια προτίμηση για γλυκά τρόφιμα και ποτά και είναι τουλάχιστον ισοδύναμα με την επίδραση που έχει η κατανάλωση του νερού. Οι μελέτες του 2016 και του 2023 θεωρούνται ως η οριστική επιβεβαίωση του θετικού ρόλου που παίζουν τα ποτά διαίτης στην αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, τουλάχιστον μεσοχρόνια. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι και οι δύο αυτές μελέτες έλαβαν χρηματοδότηση από την American Beverage Association (ABA).
Περισσότερες πληροφορίες:
