Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη νοσημάτων του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα του μυοκαρδίου και καρδιακή ανεπάρκεια. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου τρία εκατομμύρια άνθρωποι με αρτηριακή υπέρταση. Για ασθενείς που δεν ανέχονται την φαρμακευτική αγωγή ή εμφανίζουν ανθεκτικές μορφές υπέρτασης, δοκιμάζονται τα τελευταία χρόνια επεμβατικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, όπως η απονεύρωση των νεφρικών αρτηριών. Σ’ αυτή τη νέα μέθοδο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ο Κωνσταντίνος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας, Διευθυντής Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ, Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Αντιπρόεδρος Ιατρικής Σχολής Αθηνών, μιλώντας στο Health Today Magazine.
Κύριε Τσιούφη, παρά τα άλματα στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων, συνεχίζουν να αποτελούν παγκοσμίως την πρώτη αιτία θνητότητας και νοσηρότητας. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πράγματι, οι καρδιαγγειακές παθήσεις εξακολουθούν να αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά και σχετίζονται αφενός μεν με τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής (ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων συνεχίζει να καπνίζει και να μην ασκείται, ενώ το ποσοστό παχύσαρκων ή υπέρβαρων ατόμων ακόμη και νεαρής ηλικίας είναι αξιοσημείωτα υψηλό), αφετέρου δε, με την επιβάρυνση του περιβάλλοντος τα αυξημένα ποσοστά ρύπανσης, ηχορύπανση κλπ). Η μη εφαρμογή εκτεταμένων προγραμμάτων έγκαιρης πρόληψης των καρδιαγγειακών παθήσεων έχει μεγαλύτερη συμμετοχή στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα από όσο οι καθυστερήσεις ή και η ανεπάρκεια διαθέσιμων μέσων για την θεραπευτική αντιμετώπισή τους.
Έχετε ασχοληθεί επί πολλά χρόνια με την αρτηριακή υπέρταση. Ποια θα είναι στο μέλλον η αντιμετώπισή της; Ποιες οι νέες θεραπείες και τεχνικές;
Η αρτηριακή υπέρταση ευθύνεται για τον 12% όλων των θανάτων παγκοσμίως. Ένα σημαντικό ποσοστό υπερτασικών, περίπου το 40%, παραμένει αδιάγνωστο ή δεν λαμβάνει θεραπεία. Ενδιαφέρον όμως είναι το γεγονός ότι και από όσους λαμβάνουν θεραπεία μόνο το 50% επιτυγχάνει να έχει ρυθμισμένη την πίεσή του σε μακροχρόνια βάση. Κύρια αιτία αποτελεί η αδυναμία επαρκούς συμμόρφωσης των ασθενών στις οδηγίες των θεραπόντων ιατρών για καθημερινή λήψη της χορηγούμενης φαρμακευτικής αγωγή, που σημειωτέον έχει απλουστευθεί με τη χρήση 2 ή 3 ουσιών σε ένα χάπι.
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι πλέον προστέθηκε στη φαρέτρα μας και η απονεύρωση του νεφρού για να συμβάλει σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή στην επίτευξη χαμηλότερων τιμών αρτηριακής πίεσης. Σε ασθενείς με αρρύθμιστη υπέρταση, με τη χρήση ενός ειδικού καθετήρα με τοπική αναισθησία πηγαίνουμε μέσω της μηριαίας αρτηρίας στις δυο νεφρικές αρτηρίες και μειώνουμε το τόνο των νεύρων του νεφρού με τη χρήση ραδιοκυμάτων ή υπερήχων. Είναι μια ασφαλής μέθοδος με σημαντική συμβολή στη ρύθμιση της πίεσης καθ’ όλο το 24ωρο σε ασθενείς που δεν μπορούν να ρυθμίσουν την πίεσή τους παρά τη λήψη της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών έχουμε εφαρμόσει τη απονεύρωση του νεφρού σε μεγάλο αριθμό υπερτασικών ασθενών με εξαιρετικά αποτελέσματα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας».
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο απασχολεί τους καρδιολόγους η καρδιακή ανεπάρκεια και οι δυσμενείς της επιπτώσεις στην καθημερινότητα του ασθενή. Πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση;
«Η καρδιακή ανεπάρκεια λαμβάνει σήμερα διαστάσεις επιδημίας δεδομένης και της αύξησης του μέσου όρου ζωής του πληθυσμού. Έχει κύρια αιτία τη στεφανιαία νόσο και την αρρύθμιστη υπέρταση. Διαθέτουμε όμως μία πλειάδα αποτελεσματικών φαρμάκων ή και παρεμβατικών τεχνικών που βελτιώνουν τόσο την επιβίωση όσο και την ποιότητα ζωής των πασχόντων. Το κλειδί είναι η έγκαιρη διάγνωση που αποτελεί προϋπόθεση για την πρώιμη έναρξη της θεραπευτικής αγωγής.
Κωνσταντίνος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας, Διευθυντής Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ, Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Αντιπρόεδρος Ιατρικής Σχολής Αθηνών: «Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι πλέον προστέθηκε στη φαρέτρα μας και η απονεύρωση του νεφρού για να συμβάλει σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή στην επίτευξη χαμηλότερων τιμών αρτηριακής πίεσης».
Ποια είναι η επόμενη ημέρα της επεμβατικής καρδιολογίας; Έχει θέση η τεχνητή νοημοσύνη στην επεμβατική καρδιολογία και ευρύτερα στον τομέα της Καρδιολογίας;
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει σημαντικό ρόλο στη καρδιολογία και θα έχει ακόμη σημαντικότερο στο μέλλον. Ο χώρος της απεικόνισης είναι προνομιακό πεδίο εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης. Λόγω του γεγονότος ότι σήμερα η επεμβατική καρδιολογία αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα δομικών παθήσεων της καρδιάς (διόρθωση-αντικατάσταση καρδιακών βαλβίδων, σύγκλειση επικοινωνιών κλπ) υπό την καθοδήγηση των υπερήχων ή της αξονικής τομογραφίας της καρδιάς, η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει τεράστια συμβολή στη αρτιότερη διενέργεια αυτών των επεμβάσεων.
Εκτός από Συντονιστής-Διευθυντής στην Α΄ Πανεπιστημιακή Κλινική του ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΓΝΑ, είστε Αντιπρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Ποιες οι προκλήσεις για το μέλλον, με το δεδομένο και της έλευσης των μη κρατικών πανεπιστημίων;
«Η αλματώδης πρόοδος και οι εξελίξεις στην καρδιαγγειακή ιατρική και γενικότερα στην Ιατρική απαιτούν μια ανάλογη προσαρμογή των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, ώστε οι απόφοιτοί μας να μπορούν να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της εποχής μας. Η Ιατρική Σχολή Αθηνών διαχρονικά βρίσκεται στις υψηλές θέσεις κατάταξης μεταξύ των Ιατρικών Σχολών σε διεθνές επίπεδο χάρη στο άριστο επίπεδο των φοιτητών της αλλά και των μελών του διδακτικού επιστημονικού προσωπικού της.
Είναι υποχρέωση όλων μας, και της τωρινής Διοίκησης της Σχολής, να διατηρήσουμε και να επεκτείνουμε αυτή την υψηλή θέση της Ιατρικής Σχολής Αθηνών βελτιώνοντας περαιτέρω το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα και εμπλουτίζοντας το ερευνητικό και επιστημονικό μας έργο με διεθνείς συνεργασίες εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας. Άλλωστε, το επιτυχές εγχείρημα του αγγλόφωνου τμήματος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών -βασισμένο στο πρότυπο του ελληνόφωνο τμήματος- αποτελεί μια πρώτη απόδειξη ότι η Ιατρική Σχολή μπορεί να ανταποκριθεί επιτυχώς στις προκλήσεις της εποχής έχοντας πάντα ως άξονά της την υπηρέτηση του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα της Ιατρικής.
