Tο καλοκαίρι του 2024 ξεκίνησε καυτό και πυροδότησε μια σειρά από προειδοποιήσεις για τη ζέστη. Και αναμένονται περισσότερες ζεστές μέρες. Οι μετεωρολόγοι προβλέπουν ότι οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες θα είναι πιο πάνω από τους ιστορικούς μέσους όρους.
Ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι το καλοκαίρι του 2023 ήταν το θερμότερο των τελευταίων 2.000 ετών λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Με μια ανάλυση του Associated Press να δείχνει ότι το καλοκαίρι του 2023 σημείωσε ρεκόρ θανάντω λόγω ζέστης στις ΗΠΑ, η πρόβλεψη για φέτος είναι κάτι περισσότερο από δυσοίωνη.
Ο Stephen P. Wood, διευθυντής του προγράμματος Certificate Extreme Medicine του Northeastern, λέει ότι είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν τα σημάδια της θερμικής ασθένεια. Και πόσο γρήγορα η θερμική εξάντληση μπορεί να εξελιχθεί σε θερμοπληξία -όταν η βύθιση σε κρύο νερό είναι απαραίτητη για να σωθούν ζωές.
Θερμική εξάντληση έναντι θερμοπληξίας
«Οι κράμπες θερμότητας είναι πραγματικά το πιο πρώιμο σημάδι και σύμπτωμα της θερμικής ασθένειας», λέει ο Wood. «Αυτό είναι πραγματικά ένα σημάδι ότι το σώμα σας χάνει υγρά και χάνει ηλεκτρολύτες όταν αρχίζετε να έχετε μυϊκές κράμπες. Το επόμενο βήμα είναι η εξάντληση από τη θερμότητα. Είστε ακόμα σε εγρήγορση, είστε ακόμα διανοητικά προσανατολισμένοι, αλλά ιδρώνετε πολύ», λέει ο Wood. «Ο καρδιακός σας ρυθμός αυξάνεται. Η αρτηριακή σας πίεση μπορεί να μειωθεί».
Η θερμοπληξία είναι όταν η εφίδρωση και άλλα αντισταθμιστικά συστήματα που απομακρύνουν τη θερμότητα από το σώμα δεν λειτουργούν πλέον.
Αν υπάρχει ιδρώτας, το δέρμα γίνεται πολύ ξηρό. Τα θύματα θερμοπληξίας μπορεί να αρχίσουν να βλέπουν μια αλλαγή στην ψυχική τους κατάσταση. «Θα μπερδευτούν, μπορεί να παραληρούν, ακόμη και σε σημείο να έχουν παραισθήσεις. Οι καρδιακοί τους παλμοί είναι πολύ υψηλοί. Η αρτηριακή τους πίεση είναι πολύ χαμηλή. Έχουν χάσει πολλούς ηλεκτρολύτες. Η θερμότητα δεν μπορεί πλέον να διαχέεται από το σώμα, οπότε αρχίζουμε να βλέπουμε ανεπάρκεια οργάνων πολλαπλών συστημάτων. Βλέπετε τραυματισμό στην καρδιά, καρδιακή δυσλειτουργία. Νεφρική ανεπάρκεια. Βλέπουμε ηπατική ανεπάρκεια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο».
Γιατί το νερό είναι σημαντικό, αλλά δεν είναι πάντα αρκετό
Η εξάτμιση του ιδρώτα δροσίζει το σώμα, αλλά για να ιδρώσετε, πρέπει να είστε αρκετά ενυδατωμένοι ώστε να μπορείτε να χάσετε αυτόν τον όγκο νερού από το σώμα σας, λέει ο Wood.
«Ομοίως, πρέπει να έχετε ενέργεια. Και πρέπει να έχετε ενεργά ένζυμα, τα οποία είναι πρωτεΐνες που επιτρέπουν σημαντικές σωματικές λειτουργίες να συμβούν». Τα ένζυμα παρέχουν στο σώμα οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει. Όταν χάνετε ενέργεια και νερό, τα βιοχημικά συστήματα στο σώμα αρχίζουν να αποτυγχάνουν, λέει ο Wood. «Είναι σαν να ανοίγεις έναν διακόπτη και τα πράγματα αρχίζουν πραγματικά να πάνε άσχημα αρκετά γρήγορα».
Με τη θερμοπληξία, οι άνθρωποι μπορούν να μεταβούν από ένα φυσιολογικό εύρος εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος, από 35 έως 37,2 βαθμούς Κελσίου σε 40,5-41,5 βαθμούς, λέει ο Wood. Μια εσωτερική σωματική θερμοκρασία 38,3-40 βαθμών Κελσίου θεωρείται το εύρος της θερμικής εξάντλησης. Η θερμοπληξία είναι η πιο σοβαρή θερμική ασθένεια. «Έχετε χάσει την ικανότητα να διαχέετε τη θερμότητα. Το σώμα σας έχει χάσει την ικανότητά του να ρυθμίζει τη θερμοκρασία. Είναι σαν να βγάζετε τις μπαταρίες από τον θερμοστάτη σας. Η θερμοκρασία θα συνεχίσει να ανεβαίνει και κάποια στιγμή αυτό θα οδηγήσει σε θάνατο», λέει ο Wood. «Τότε είναι που χρειάζεται πραγματικά να δροσίζουμε επιθετικά τους ανθρώπους μεένα παγωμένο λουτρό».
Λέει ότι οι πάροχοι έκτακτης ανάγκης που εργάζονται σε μαραθώνιους, αθλητικές εκδηλώσεις και προπονήσεις της αστυνομίας και της πυροσβεστικής έχουν χρησιμοποιήσει τα πάντα, από παιδικές πισίνες μέχρι σακούλες γεμάτες πάγο, καθώς και παγωμένα υγρά ενδοφλέβια, για να δροσίσουν τους ανθρώπους.
Υψηλές θερμοκρασίες και υγρασία
Μια βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 διαπιστώνει ότι το σώμα σταματά να λειτουργεί βέλτιστα όταν η θερμοκρασία του αέρα φτάσει τους 40 έως 50 βαθμούς Κελσίου. Άλλοι παράγοντες, όπως η υγρασία, ο άνεμος και η ηλικία των ανθρώπων και οι ιατρικές συνθήκες παίζουν επίσης ρόλο.
Η υψηλή υγρασία εμποδίζει την ικανότητα του σώματος να ιδρώνει και να δροσίζεται, ενώ ο άνεμος απομακρύνει τον ιδρώτα, αφήνοντας το σώμα πιο δροσερό. Είναι οι λόγοι για τους οποίους η ίδια θερμοκρασία μπορεί να μοιάζει πολύ πιο ζεστή.
Τα μωρά και τα μικρά παιδιά διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να νοσήσουν από θερμότητα, καθώς δεν ιδρώνουν τόσο αποτελεσματικά όσο οι ενήλικες. Και τα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να μην αναγνωρίζουν την ανάγκη για επιπλέον νερό όταν κάνει ζέστη επειδή δεν μπορούν να θερμορρυθμίσουν το σώμα τους τόσο αποτελεσματικά όσο οι νεότεροι.
Ο εγκλιματισμός πιστεύεται ότι παίζει ρόλο στην αποφυγή των ασθενειών λόγω ζέστης, αλλά η μελέτη του Associated Press διαπίστωσε ότι άνθρωποι πέθαναν το περασμένο καλοκαίρι ακόμη και σε περιοχές που είχαν συνηθίσει τις υψηλές θερμοκρασίες.
Συμβουλές για να νικήσετε τη ζέστη
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ συμβουλεύουν τους ανθρώπους να πίνουν λίγο νερό κάθε 15 έως 20 λεπτά κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα αλλά όχι περισσότερο από ή 1,5 λίτρα την ώρα. Ο Wood λέει ότι η συμπλήρωση νερού με αθλητικά ποτά που περιέχουν ηλεκτρολύτες είναι μια καλή ιδέα για άτομα που ασκούνται -η άσκηση αυξάνει επίσης τη θερμοκρασία του σώματός τους.
Συμβουλεύει τους ανθρώπους να ελέγχουν το χρώμα των ούρων τους για σημάδια αφυδάτωσης. Το διαυγές ή ανοιχτό κίτρινο είναι καλύτερο, ενώ τα πιο σκούρα ούρα σηματοδοτούν την αφυδάτωση, λέει ο Wood. «Ή θα μπορούσε να σημαίνει ακόμη ότι οι μύες σας είναι τόσο ζεστοί, που καταρρέουν και χύνουν κάτι που ονομάζεται μυοσφαιρίνη στα ούρα σας, το οποίο είναι πολύ, πολύ σκούρο και μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία των νεφρών», λέει.
Η έκχυση κρύου νερού σε μέρη του σώματος που χάνουν πολλή θερμότητα -λαιμό, μασχάλες, βουβωνική χώρα και το πάνω μέρος του κεφαλιού- μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να κρυώσουν αρκετά γρήγορα, λέει ο Wood. Όταν εργαζόταν σε μια ιατρική αποστολή στην Αϊτή, συνήθισε να βλέπει ανθρώπους να τυλίγουν τα κεφάλια τους με πετσέτες βρεγμένες με νερό και να ρίχνουν πάγο στη βουβωνική χώρα τους.
Οι προπονητές παιδιών σε αθλητικές ομάδες ή οι επόπτες υπαίθριων δραστηριοτήτων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της θερμοκρασίας του αέρα κατά τον προγραμματισμό των προπονήσεων. Καλύτερα να μετακινήσετε τη δραστηριότητα στο εσωτερικό όπου υπάρχει κλιματισμός, λέει. «Αν αποφασίσετε να κάνετε πράγματα έξω, βεβαιωθείτε ότι τρέχετε μόνο σύντομα επεισόδια προσπάθειας, σταματώντας τα παιδιά για να βεβαιωθείτε ότι ενυδατώνονται όχι μόνο με νερό αλλά και με ηλεκτρολύτες», λέει ο Wood.
Φορέστε καπέλα και αντηλιακό και περιορίστε τα ρούχα με μακριά μανίκια σε βαμβακερά ρούχα. Τα υλικά που στεγνώνουν γρήγορα βοηθούν επίσης στην απομάκρυνση του ιδρώτα και της θερμότητας από το σώμα. «Προγραμματίστε τακτικά διαλείμματα όπου μπορείτε να χαλαρώσετε», λέει. «Και να προσέχετε ο ένας τον άλλον».
