Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν τι είναι η οριακή διαταραχή, ενώ κάποιοι έχουν λανθασμένη ενημέρωση. Γι’ αυτή την ψυχική διαταραχή που αφορά το 1-4% του πληθυσμού δεν υπάρχουν φάρμακα, αλλά μπορεί να γίνει ρύθμιση εφόσον αναγνωριστεί. Ο Ψυχοδυναμικός Ψυχολόγος Γιώργος Παπαγεωργίου, Διευθυντής της «Ψυχικής Φροντίδας» εξηγεί το πώς.
Συνέντευξη στην Φλώρα Κασσαβέτη
Κύριε Παπαγεωργίου, γιατί η οριακή διαταραχή είναι τόσο παρεξηγημένη;
Γιατί δεν υπάρχει καλή ενημέρωση, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Πολλοί νομίζουν ότι οριακός είναι κάποιος που αυτοτραυματίζεται αλλά δεν ισχύει πάντα αυτό. Και μόνο όμως αυτή η σύνδεση δημιουργεί στιγματισμό. Πρόκειται για μια σύνθετη διαταραχή προσωπικότητας και όχι διαταραχή διάθεσης. Αφορά κυρίως στα “φρένα”, και έτσι το άτομο είναι εξαιρετικά παρορμητικό. Άλλο βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι η δυσκολία σύνδεσης, κάτι που προέρχεται από το ότι το άτομο δυσκολεύεται να εμπιστευτεί. Όταν όμως εμπιστευτεί, μπορεί να συνδεθεί βαθιά, εκφράζοντας πλούτο συναισθημάτων και μεγάλη αγάπη, περισσότερο από ό,τι οι άλλοι άνθρωποι, γιατί βιώνει τα συναισθήματα πιο έντονα.
Ποιος είναι ο πυρήνας του προβλήματος;
Ο φόβος της εγκατάλειψης και το άγχος αποχωρισμού είναι ο βασικός πυρήνας του προβλήματος στην οριακή διαταραχή. Λόγω της λαχτάρας τους να συνδεθούν, οι οριακοί οδηγούνται πολύ εύκολα στο να εξιδανικεύσουν πρόσωπα με το παραμικρό, όταν όμως νιώσουν ότι δεν τους υποστηρίζουν αρκετά στις αυξημένες ανάγκες τους τα απαξιώνουν. Έτσι υπάρχει μια τραμπάλα μεταξύ εξιδανίκευσης και απαξίωσης. Αυτό οδηγεί συχνά σε θυελλώδεις ή συγκρουσιακές σχέσεις, σε δίπολα όπως «σε μισώ – μη μ’ αφήνεις», «δεν σε θέλω – σε χρειάζομαι», «σ’ αγαπώ – δεν σ’ αντέχω» ή ακόμα και σε εξαρτητικές σχέσεις με όλα τα προβλήματα που συνεπάγονται.
Γιατί η οριακή διαταραχή είναι δύσκολο να διαγνωστεί;
Γιατί αρκετοί ειδικοί της ψυχικής υγείας την μπερδεύουν με τη διπολική διαταραχή. Ένας καλά εκπαιδευμένος ψυχίατρος ή ψυχολόγος μπορεί να κάνει γρήγορα τη σωστή διάγνωση αλλά δεν είναι όλοι εκπαιδευμένοι πάνω σε αυτό. Επίσης, συχνά τα άτομα με οριακή διαταραχή μπορεί να έχουν συννοσηρότητες, εκφράζοντας συμπτώματα από άλλες ψυχικές διαταραχές όπως αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη, πράγμα που δυσκολεύει τη διάγνωση. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι συχνά δεν βολεύει να διαγνωστεί κάποιος με οριακή διαταραχή γιατί δεν υπάρχουν φάρμακα στοχευμένα για τη θεραπεία της. Ο οριακός πρέπει να παλέψει κυρίως με την ψυχοθεραπεία, με εξειδικευμένο ψυχολόγο, για να καταφέρει να ρυθμίσει τη διαταραχή προσωπικότητας.
Άρα η θεραπεία είναι μόνο η ψυχοθεραπεία; Και τί είδους;
Οι έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η ψυχοδυναμική είναι η θεραπεία που ταιριάζει περισσότερο. Το βασικό ζητούμενο όμως στα άτομα με οριακή διαταραχή είναι να εμπιστευτούν τον ψυχολόγο. Επειδή αντιπαλεύουν την τάση να δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης, δυσκολεύονται να τηρήσουν τα όρια στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας, οπότε μπορεί να καταλήξουν θυμωμένα κάθε φορά που ο ψυχολόγος τους θέτει όρια. Είναι πιθανόν να εξιδανικεύσουν πρώτα τον ψυχολόγο τους και μετά από ένα διάστημα να τον υποτιμήσουν γιατί δυσκολεύονται να τον αποχωριστούν. Στην πραγματικότητα έχουν μεγάλη ανάγκη από ένα ψυχολόγο που θα αποδεχτεί τις ιδιαιτερότητές τους, για να μπορέσουν να εμπιστευτούν και να νιώθουν ασφαλείς, ώστε να μην εγκαταλείψουν στη μέση την ψυχοθεραπεία.
Είναι δύσκολη η ζωή για ένα οριακό άτομο;
Ναι, ενίοτε γιατί μπορεί να χάσει την επαφή με την πραγματικότητα σε περιόδους και γεγονότα αυξημένου στρες. Το 20% των ατόμων θα οδηγηθούν σε σκέψεις αυτοκτονίας. Οπότε είναι σημαντικό όχι μόνο το άτομο να καταλάβει ότι έχει αυτή τη διαταραχή και να ξεκινήσει θεραπεία, αλλά και τα πρόσωπα της ζωής του να κατανοήσουν ότι με ειδική μεταχείριση μπορούν να βοηθήσουν να έχει ήρεμες και ισορροπημένες σχέσεις.
