Γράφει ο Dimitrios A. Koutoukidis. Πηγή: The Conversation.
Περίπου το 2% των ενηλίκων παγκοσμίως πάσχει από μια πάθηση που ονομάζεται μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (Nash), μια προχωρημένη μορφή μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος. Αυτό συμβαίνει όταν συσσωρεύεται λίπος στο ήπαρ, προκαλώντας φλεγμονή και ουλές. Χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος και μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο άλλων σοβαρών καταστάσεων υγείας, όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις.
Επί του παρόντος δεν υπάρχει φάρμακο για τη θεραπεία της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας. Δεδομένου ότι το υπερβολικό λίπος στο ήπαρ είναι αυτό που προκαλεί τη φλεγμονή και τις ουλές που είναι χαρακτηριστικά της πάθησης, η τρέχουσα βασική θεραπεία για τους ασθενείς είναι η απώλεια βάρους.
Ωστόσο, η απώλεια βάρους που οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να επιτύχουν μόνοι τους είναι μέτρια και δεν αρκεί για σημαντικές μειώσεις στο ηπατικό λίπος και αλλαγή της φλεγμονής και των ουλών.
Όμως, η μελέτη μας, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Obesity, έδειξε ότι η γρήγορη απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται μέσω της δίαιτας «σούπες και σέικ» -η οποία χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2- μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα του Nash.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης μας, στρατολογήσαμε 16 συμμετέχοντες με παχυσαρκία, Nash και μέτριες έως προχωρημένες ουλές στο ήπαρ. Πέντε από τους συμμετέχοντες ήταν γυναίκες και 11 άνδρες. Οι περισσότεροι ήταν λευκοί. Όλοι συμμετείχαν στο πρόγραμμα αδυνατίσματος «soups and shakes», αντικαθιστώντας τα κανονικά γεύματά τους με ειδικά διαμορφωμένες σούπες, σέικ και μπάρες για 12 εβδομάδες. Κατανάλωναν καθημερινά τέσσερα προϊόντα της επιλογής τους, τα οποία τους παρείχαν περίπου 880 θερμίδες και όλες τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα.
Μετά την περίοδο των 12 εβδομάδων, άρχισαν σταδιακά να επαναφέρουν τα συνήθη τρόφιμα στη διατροφή τους τις επόμενες 12 εβδομάδες. Τους δόθηκε επίσης υποστήριξη από έναν διαιτολόγο για να τους κρατήσει σε καλό δρόμο και να τους παρακινήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης των 24 εβδομάδων.
Στην αρχή της μελέτης, οι συμμετέχοντες ζυγίστηκαν, μετρήθηκε η αρτηριακή τους πίεση, έγιναν εξετάσεις αίματος και δύο σαρώσεις που μέτρησαν την υγεία του ήπατός τους. Αυτές οι σαρώσεις υπολόγισαν πόσο προχωρημένη ήταν η φλεγμονή και οι ουλές του ήπατος καθώς και η ποσότητα λίπους στο συκώτι τους. Οι δοκιμές επαναλήφθηκαν στην 12η και 24η εβδομάδα -με μια πρόσθετη εξέταση αίματος που έγινε στις τέσσερις εβδομάδες.
Δεκατέσσερις από τους συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν τη μελέτη διάρκειας 24 εβδομάδων. Έχασαν κατά μέσο όρο το 15% του σωματικού τους βάρους, δείχνοντας ότι συμμορφώθηκαν σε μεγάλο βαθμό με το πρόγραμμα απώλειας βάρους.
Η μελέτη έδειξε ότι η γρήγορη απώλεια βάρους ήταν ασφαλής για τους συμμετέχοντες. Στο παρελθόν, αυτού του είδους το πρόγραμμα διατροφής δεν προτεινόταν σε ασθενείς με Nash λόγω ανησυχιών σχετικά με το πόσο ασφαλές μπορεί να είναι. Η πιο συχνή παρενέργεια που είχαν οι ασθενείς ήταν η δυσκοιλιότητα αλλά ήταν προσωρινή και μόνο ήπια.
Οι σαρώσεις έδειξαν ότι οι περισσότεροι συμμετέχοντες είχαν σημαντικές βελτιώσεις στο ηπατικό λίπος και στους δείκτες ηπατικής φλεγμονής και ουλών.
Μεγαλύτερες βελτιώσεις από τη φαρμακευτική αγωγή
Αυτές είναι μερικές από τις μεγαλύτερες βελτιώσεις στη σοβαρότητα της ηπατικής νόσου που έχουν αναφερθεί σε έρευνα μέχρι σήμερα, πλησιάζοντας το επίπεδο βελτίωσης που παρατηρείται με την απώλεια βάρους ύστερα από βαριατρική χειρουργική επέμβαση. Κανένα φάρμακο που έχει δοκιμαστεί δεν έχει δείξει τόσο μεγάλη βελτίωση.
Ενώ είναι πιθανό να συμβεί κάποια ανάκτηση βάρους, εάν οι συμμετέχοντες είναι σε θέση να διατηρήσουν τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος της απώλειας βάρους τους μετά το τέλος της μελέτης, αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να αντιστρέψει την τροχιά της ηπατικής νόσου τους.
Επιπλέον, η συστολική αρτηριακή πίεση και η αιμοσφαιρίνη A1C (δείκτης του σακχάρου στο αίμα) βελτιώθηκαν σημαντικά σε συμμετέχοντες που είχαν υπέρταση και διαβήτη τύπου 2. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι το πρόγραμμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, που είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου σε άτομα με Nash.
Επειδή τα αποτελέσματα προέρχονται μόνο από μια μικρή μελέτη, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να δοκιμαστεί αυτό το πρόγραμμα σε μια μεγαλύτερη δοκιμή με περισσότερους συμμετέχοντες και μια ομάδα ελέγχου. Θα είναι επίσης ενδιαφέρον να δούμε εάν αυτό το πρόγραμμα θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για ασθενείς που πάσχουν από πιο προχωρημένες μορφές ηπατικής νόσου, όπως η κίρρωση του ήπατος. Αλλά είναι πολλά υποσχόμενο να δούμε από τη μελέτη μας ότι η δίαιτα φαίνεται να είναι ασφαλής για άτομα με Nash και αποτελεσματική στη βελτίωση της υγείας του ήπατός τους.
Περισσότερες πληροφορίες: Dimitrios A. Koutoukidis et al, A low‐energy total diet replacement program demonstrates a favorable safety profile and improves liver disease severity in nonalcoholic steatohepatitis, Obesity (2023). DOI: 10.1002/oby.23793.
