Το παρακάτω κείμενο βασίστηκε σε άρθρο των Clément Lemineur, Clément Naveilhan and François Dernoncourt, The Conversation.
Είναι πρωί και αποφασίσατε να κάνετε άσκηση. Κανονικά χρειάζεστε 45 λεπτά για να περπατήσετε 3 χιλιόμετρα, αλλά σήμερα αποφασίσατε να τρέξετε για 20 λεπτά την ίδια απόσταση. Πότε καίτε περισσότερες θερμίδες; Η απάντηση δεν είναι πάντα ίδια και εξαρτάται από την ταχύτητα βαδίσματος.
Η δαπάνη των θερμίδων που σχετίζεται με οποιαδήποτε δραστηριότητα ονομάζεται «μεταβολικό κόστος» και αντιστοιχεί στην ενέργεια που καταναλώνουν τα όργανά μας για να καλύψουν μια δεδομένη απόσταση. Αυτό το μεταβολικό κόστος μπορεί να προσδιοριστεί αναλύοντας το οξυγόνο που καταναλώνει το σώμα μας και το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται ως αποτέλεσμα. Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο οι ερευνητές είχαν ήδη απαντήσει στην ερώτηση από τη δεκαετία του 1970.
Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το τρέξιμο συνήθως καταναλώνει περισσότερη ενέργεια από το περπάτημα για την ίδια απόσταση που διανύθηκε. Αλλά αυτό συμβαίνει σε σύγκριση με έναν κανονικό ρυθμό βαδίσματος.
Φανταστείτε ότι παρακολουθείτε κάποιον να τρέχει. Κοιτάξτε προσεκτικά την κάθετη κίνηση (πάνω και κάτω) της λεκάνης και του κεφαλιού του. Όταν τρέχουμε, η απόσταση που το σώμα μας κινείται πάνω-κάτω είναι μεγαλύτερη από ό,τι όταν περπατάμε. Για να παραχθεί αυτή η κάθετη κίνηση, οι μύες των κάτω άκρων πρέπει να παράγουν περισσότερη δύναμη, και αυτό καταναλώνει περισσότερη ενέργεια, αλλά δεν μας φέρνει πιο κοντά στον προορισμό μας. Έτσι, όταν τρέχουμε, μέρος της ενέργειας που δαπανάται χρησιμοποιείται για να μετακινήσουμε το σώμα μας και προς τα πάνω -όχι μόνο προς τα εμπρός. Η ενέργεια που απαιτείται για την κάλυψη των 3 χιλιομέτρων είναι επομένως μεγαλύτερη με το τρέξιμο παρά με το περπάτημα.
Η διαφορά των θερμίδων μεταξύ περπατήματος και τρεξίματος δεν περιορίζεται σε αυτό που συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης. Στην πραγματικότητα, κάθε σωματική άσκηση προκαλεί δαπάνη ενέργειας σε μεταγενέστερο χρόνο -θερμίδες που δαπανώνται αφού τελειώσουμε- η οποία προστίθεται στη δαπάνη κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, είναι για άλλη μια φορά το τρέξιμο που καταναλώνει περισσότερη ενέργεια από το περπάτημα.
Αμέσως μετά το τρέξιμο των 3 χλμ., η αυξημένη κατανάλωση ενέργειας (σε σύγκριση με την ανάπαυση) διαρκεί για αρκετά λεπτά, κυρίως λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος και της αναπλήρωσης των ενεργειακών αποθεμάτων. Αυτή η πρόσθετη δαπάνη θερμίδων είναι υπερδιπλάσια μετά το τρέξιμο από αυτή που παρατηρείται μετά το περπάτημα, λόγω της διαφοράς στην ένταση μεταξύ των δύο ασκήσεων.
Όλα εξαρτώνται από την ταχύτητα
Επομένως, το τρέξιμο συνεπάγεται υψηλότερη δαπάνη θερμίδων από το περπάτημα για την ίδια απόσταση που διανύθηκε. Αλλά αυτό ισχύει με την προϋπόθεση ότι η εξεταζόμενη ταχύτητα του περπατήματος είναι “κανονική” -περίπου 5 χιλιόμετρα την ώρα.
Αν περπατήσουμε πολύ αργά, θα μας πάρει τόσο πολύ χρόνο για να καλύψουμε τα 3 χλμ. που η δαπάνη θερμίδων θα είναι τελικά μεγαλύτερη. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα ξοδεύει ένα ορισμένο ποσό θερμίδων ανά μονάδα χρόνου ό,τι κι αν γίνει, ανεξάρτητα από τη δραστηριότητα που εκτελείται (αυτό είναι γνωστό ως «βασικός μεταβολικός ρυθμός»). Σκεφτείτε να περπατήσετε αυτή την απόσταση μέσα σε πέντε ώρες. Φυσικά θα κάψετε περισσότερες θερμίδες αλλά δεν θα είναι λόγω της άσκησης, θα είναι λόγω του βασικού μεταβολισμού των πέντε ωρών.
Αν η ταχύτητα περπατήματος είναι πολύ γρήγορη –πάνω από 8 χιλιόμετρα την ώρα; Τότε πάλι θα κάψετε περισσότερες θερμίδες με το περπάτημα. Εδώ, ο συντονισμός που απαιτείται για να περπατήσουμε με τέτοια ταχύτητα σημαίνει ότι πρέπει να ενεργοποιήσουμε περισσότερο τους μυς μας, χωρίς να μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ελαστικότητα των τενόντων μας, όπως συμβαίνει στο τρέξιμο.
Πότε λοιπόν το περπάτημα καταναλώνει περισσότερες θερμίδες από το τρέξιμο; Έχουμε μια διαισθητική αντίληψη της ενεργειακής απόδοσης ενός συγκεκριμένου στυλ κίνησης. Εάν βρισκόμαστε σε διάδρομο γυμναστηρίου του οποίου η ταχύτητα αυξάνεται σταδιακά, το σημείο στο οποίο μεταβαίνουμε αυθόρμητα από το περπάτημα στο τρέξιμο συμπίπτει με τη στιγμή που θα καταναλώσετε περισσότερες θερμίδες με το περπάτημα παρά με το τρέξιμο. Συνεπώς αν περπατάτε αρκετά γρήγορα -όσο πιο γρήγορα μπορείτε- θα κάψετε περισσότερες θερμίδες από το τρέξιμο για την ίδια απόσταση. Αλλά φυσικά με το τρέξιμο θα έχετε τελειώσει πιο γρήγορα και θα έχετε βελτιώσει τη φυσική σας κατάσταση.
