Η συμβατική σοφία λέει ότι η παραμονή στον ήλιο για πολύ καιρό μπορεί να κάνει το δέρμα σας πιο σκληρό με την πάροδο του χρόνου.
Σκεφτείτε τις «δερμάτινες» επιδερμίδες των αγροτών, των συνεργείων δρόμων και άλλων που εργάζονται πολλές ώρες σε εξωτερικούς χώρους ή κάποιου που περνά πολύ χρόνο σε θαλάμους μαυρίσματος ή πολύ χρόνο στην παραλία το καλοκαίρι. Παραδόξως, όμως, πολύ λίγη έρευνα έχει γίνει για να εξηγηθεί γιατί συμβαίνει αυτό σε βιολογικό επίπεδο -μέχρι τώρα.
Μια μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Binghamton που δημοσιεύθηκε στο Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials διερευνά πώς η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να αλλάξει τη μικροδομή του ανθρώπινου δέρματος. Ιδιαίτερα επηρεάζεται το κολλαγόνο, την ινώδης πρωτεΐνη που συνδέει τους ιστούς, τους τένοντες, τους χόνδρους και τα οστά σε όλο το σώμα μας.
«Δεν θέλουμε να βάλουμε έναν παράγοντα φόβου, λέγοντας μην βγαίνεις έξω στον ήλιο», δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Βιοϊατρικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου Binghamton, Guy German. «Αλλά παρατεταμένες χρονικές περίοδοι κάτω από το υπεριώδες φως μπορεί να σκληρύνουν το δέρμα σας καθώς και να οδηγήσουν σε υψηλότερο κίνδυνο καρκινογόνων προβλημάτων».
Η νέα μελέτη βασίζεται σε προηγούμενες έρευνες από τον German και τους συνεργάτες του που επικεντρώθηκε στην εξωτερική κεράτινη στοιβάδα, η οποία είναι το ανώτερο στρώμα της επιδερμίδας. Αυτή τη φορά, η ομάδα του Binghamton συνέκρινε δείγματα δέρματος πλήρους πάχους πριν και μετά από διάφορα επίπεδα έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία.
«Ένας τρόπος για να δούμε τα χαρακτηριστικά του υλικού του δέρματος είναι να κάνουμε ένα μηχανικό τεστ τεντώματος σε αυτό. Αν τεντώνεται πολύ εύκολα, είναι σχετικά συμβατό, αλλά αν είναι πολύ πιο δύσκολο να το τεντώσετε, μπορείτε να το χαρακτηρίσετε πιο άκαμπτο. Το πείραμά ήταν να δούμε ποιες θα ήταν οι μεμονωμένες επιδράσεις του υπεριώδους φωτός και να το συγκρίνουμε με ένα σενάριο όπου ένα δέρμα δεν εκτίθεται σε υπεριώδη ακτινοβολία».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι καθώς το δέρμα απορροφούσε περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία, οι ίνες κολλαγόνου σε αυτό συσσωρεύτηκαν πιο σφιχτά μεταξύ τους, οδηγώντας σε αυξημένη ακαμψία και ιστούς που σπάνε πιο δύσκολα. Ο German βλέπει συσχετισμούς με τη θεωρία των σταυροδεσμών της γήρανσης, η οποία προτείνει ότι η συσσώρευση ανεπιθύμητων μοριακών δεσμών με την πάροδο του χρόνου μπορεί να προκαλέσει κυτταρική δυσλειτουργία.
Η Tracy Hookway, που κέρδισε ένα βραβείο φέτος για την έρευνά της στα καρδιακά κύτταρα, βλέπει ομοιότητες μεταξύ του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα της καρδιάς και του δέρματος αντιμετωπίζουν τις βλάβες, παρόλο που έχουν πολύ διαφορετικές λειτουργίες.
«Το σώμα μας έχει αυτή τη φυσική απόκριση σε οποιονδήποτε ιστό όταν υπάρχει κάποιο είδος τραυματισμού, που πιθανότατα συμβαίνει στην κεράτινη στοιβάδα», είπε. «Πρώτον, όπου υπάρχει κάποιο είδος αποδυνάμωσης, πρέπει να υπάρχει αντιστάθμιση από κάποιο άλλο μέρος του ιστού, διαφορετικά θα υπάρξει καταστροφική ανεπάρκεια. Το ίδιο συμβαίνει στην καρδιά όταν έχετε έμφραγμα του μυοκαρδίου -δημιουργείται μια ουλή και η καρδιά σας δεν θα λειτουργεί πια με τον ίδιο τρόπο». Μερικές φορές, πρόσθεσε, η αντίδραση του σώματος θα σας κρατήσει ζωντανούς, αλλά δεν είναι απαραίτητα καλό αποτέλεσμα, πιθανώς να οδηγήσει σε άλλα ιατρικά προβλήματα αργότερα.
Η εξεύρεση των μηχανισμών του πώς συμβαίνουν όλα αυτά θα μπορούσε να επιτρέψει στους μελλοντικούς γιατρούς να κατευθύνουν τις αντιδράσεις σε μια πιο υγιή κατεύθυνση. Το δέρμα μας είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και η πρώτη γραμμή προστασίας από τα μικρόβια και άλλες εξωτερικές επιθέσεις, επομένως οι τρόποι διατήρησης και ακόμη και ενδυνάμωσής του είναι σαφώς ωφέλιμοι. Οποιοδήποτε είδος διαταραχής της φυσιολογικής διαδικασίας του δέρματος θα είναι επιζήμιο για τον συνολικό τρόπο ζωής μας.
Περισσότερες πληροφορίες: Ultraviolet light induces mechanical and structural changes in full thickness human skin. Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials, 2023; 143: 105880 DOI: 10.1016/j.jmbbm.2023.105880.
