Σε μια νέα ανάλυση δεδομένων, ερευνητές στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) των ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι η λήψη ενός καθημερινού συμπληρώματος που περιέχει αντιοξειδωτικές βιταμίνες και μέταλλα επιβραδύνει την εξέλιξη της ξηρής ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας όψιμου σταδίου.
Οι ερευνητές εξέτασαν τις αρχικές σαρώσεις αμφιβληστροειδούς των συμμετεχόντων στις μελέτες AREDS και AREDS2 και διαπίστωσαν ότι, για άτομα με ξηρή εκφύλιση ωχράς κηλίδας σε τελευταίο στάδιο, η λήψη του αντιοξειδωτικού συμπληρώματος επιβράδυνε την επέκταση των περιοχών ατροφίας προς την κεντρική οπίσθια περιοχή του αμφιβληστροειδούς. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ophthalmology.
«Γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι τα συμπληρώματα AREDS2 βοηθούν στην επιβράδυνση από τη μέση σε όψιμη εκφύλιση της ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας. Η ανάλυσή μας δείχνει ότι η λήψη συμπληρωμάτων AREDS2 μπορεί επίσης να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου σε άτομα με όψιμη εκφύλιση ωχράς κηλίδας ξηρού τύπου», δήλωσε ο Tiarnan Keenan του Εθνικού Ινστιτούτου Οφθαλμών του NIH και επικεφαλής της μελέτης. «Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν τη συνεχή χρήση των συμπληρωμάτων AREDS2 από άτομα με όψιμη ξηρή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας».
Στη νέα τους ανάλυση, οι ερευνητές εξέτασαν τις αρχικές σαρώσεις αμφιβληστροειδούς των συμμετεχόντων στις δοκιμές AREDS (318 συμμετέχοντες, 392 μάτια) και AREDS2 (891 συμμετέχοντες, 1210 μάτια) που ανέπτυξαν ξηρή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, υπολογίζοντας τη θέση και τον ρυθμό επέκτασης των περιοχών της ατροφίας.
Για εκείνους που ανέπτυξαν γεωγραφική ατροφία στην κεντρική τους όραση, τα συμπληρώματα είχαν μικρό όφελος. Αλλά για την πλειονότητα που ανέπτυξε γεωγραφική ατροφία μακριά από το βοθρίο που περιέχει φωτοϋποδοχείς μεγάλης οξύτητας (κωνία) σε πυκνότητα, τα διατροφικά συμπληρώματα επιβράδυναν το ρυθμό επέκτασης προς το βοθρίο κατά περίπου 55% για διάστημα τριών ετών.
Στην πρώιμη και ενδιάμεση εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, ο αμφιβληστροειδής που ανιχνεύει το φως στο πίσω μέρος του ματιού αναπτύσσει μικρές κίτρινες εναποθέσεις λιπαρών πρωτεϊνών που ονομάζονται drusen. Όταν η νόσος εξελιχθεί στο τελευταίο στάδιο, οι άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν διαρροή αιμοφόρων αγγείων (υγρός τύπος) ή μπορεί να χάσουν περιοχές φωτοευαίσθητων κυττάρων στον αμφιβληστροειδή (ξηρός τύπος). Η γεωγραφική ατροφία σε αυτές τις περιοχές επεκτείνεται αργά με την πάροδο του χρόνου, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να χάνουν σταδιακά την κεντρική τους όραση.
Η αρχική δοκιμή AREDS διαπίστωσε ότι μια φόρμουλα συμπληρώματος που περιέχει αντιοξειδωτικά (βιταμίνη C, E και βήτα-καροτίνη), μαζί με ψευδάργυρο και χαλκό, θα μπορούσε να επιβραδύνει την εξέλιξη του ενδιάμεσου προς το τελευταίο στάδιο της πάθησης.
Η επακόλουθη δοκιμή AREDS2 διαπίστωσε ότι η αντικατάσταση της βήτα-καροτίνης με τα αντιοξειδωτικά λουτεΐνη και ζεαξανθίνης βελτίωσε την αποτελεσματικότητα της φόρμουλας του διατροφικού συμπληρώματος και εξάλειψε ορισμένους κινδύνους.
Τότε, καμία δοκιμή δεν εντόπισε περαιτέρω όφελος από τη στιγμή που οι συμμετέχοντες είχαν αναπτύξει νόσο σε τελευταίο στάδιο. Ωστόσο, αυτή η αρχική ανάλυση δεν υπολόγισε ένα φαινόμενο στην ξηρή μορφή σε όψιμο στάδιο που ονομάζεται “foveal sparing”. Ενώ όλες οι περιοχές του αμφιβληστροειδούς είναι ευαίσθητες στο φως, η περιοχή που μας δίνει την υψηλότερη οξύτητα κεντρικής όρασης ονομάζεται βοθρίο. Πολλοί άνθρωποι με ξηρό τύπο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας αναπτύσσουν αρχικά γεωγραφική ατροφία εκτός της βοθρικής περιοχής και χάνουν την κεντρική τους όραση μόνο όταν οι περιοχές γεωγραφικής ατροφίας επεκτείνονται στην περιοχή του βοθρίου.
«Η κεντρική μας όραση υψηλής οξύτητας είναι απαραίτητη για εργασίες όπως το διάβασμα και η οδήγηση. Δεδομένου ότι υπάρχουν λίγες θεραπευτικές επιλογές για άτομα με ξηρό τύπο της εκφύλισης όψιμου σταδίου για να διατηρήσουν ή να αποκαταστήσουν την όρασή τους, η συμπλήρωση αντιοξειδωτικών είναι ένα απλό βήμα που μπορεί να επιβραδύνει την απώλεια κεντρικής όρασης ακόμη και για εκείνους με καθυστερημένη ασθένεια», είπε ο Keenan. «Σκοπεύουμε να επιβεβαιώσουμε αυτά τα ευρήματα σε μια ειδική κλινική δοκιμή στο εγγύς μέλλον».
Περισσότερες πληροφορίες: Tiarnan D.L. Keenan, Elvira Agrón, Pearse A. Keane, Amitha Domalpally, Emily Y. Chew. Oral Antioxidant and Lutein/Zeaxanthin Supplements Slow Geographic Atrophy Progression to the Fovea in Age-Related Macular Degeneration. Ophthalmology, 2024; DOI: 10.1016/j.ophtha.2024.07.014.
