Οι ερευνητές γνώριζαν από καιρό ότι η μέτρια άσκηση έχει ευεργετική επίδραση στην απόκριση του σώματος στη φλεγμονή, αλλά αυτό που έχει γίνει λιγότερο κατανοητό είναι το γιατί.
Νέα έρευνα που κυκλοφόρησε από το Πανεπιστήμιο του Γιορκ σε μοντέλο ποντικιού υποδηλώνει ότι οι απαντήσεις μπορεί να βρίσκονται στο επίπεδο παραγωγής των μακροφάγων -λευκών αιμοσφαιρίων που είναι υπεύθυνα για τη θανάτωση λοιμώξεων, την επούλωση τραυματισμών και κατά τα άλλα ενεργούν ως πρώτοι αντιδραστήρες στο σώμα.
«Όπως και αν εκπαιδεύετε τους μύες σας μέσω άσκησης, δείξαμε ότι η άσκηση μέτριας έντασης κατέληγε να εκπαιδεύσει τους προδρόμους αυτών των μακροφάγων στο μυελό των οστών», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Υγείας και Έρευνας της Υόρκης, Ali Abdul-Sater από τη Σχολή Κινησιολογίας και Επιστήμης Υγείας. «Ο τρόπος με τον οποίο η άσκηση το κάνει αυτό είναι αλλάζοντας τον τρόπο που αυτά τα κύτταρα αναπνέουν, ουσιαστικά, το πώς χρησιμοποιούν το οξυγόνο για να παράγουν ενέργεια και στη συνέχεια αλλάζοντας τον τρόπο πρόσβασης στο DNA τους».
Ενώ πολλές μελέτες εξετάζουν προσωρινές ενισχύσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα αμέσως μετά την άσκηση, αυτή η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Physiology-Cell Physiology, διαπίστωσε ότι αυτές οι αλλαγές συνέβησαν ακόμη και μια εβδομάδα αργότερα, υποδηλώνοντας ότι οι αλλαγές ήταν μεγαλύτερης διάρκειας.
Συχνά ακούμε για φλεγμονή στο σώμα στο πλαίσιο των αρνητικών επιπτώσεών της, αλλά η φλεγμονή είναι η απάντηση του σώματος στη μόλυνση και σε άλλους στρεσογόνους παράγοντες και κάποιο επίπεδο φλεγμονής είναι απαραίτητο και επιθυμητό.
«Η φλεγμονή είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος της φυσιολογικής μας ανοσολογικής απόκρισης», λέει ο Abdul-Sater. «Αυτό που μας ανησυχεί είναι η υπερβολική φλεγμονή. Καρδιοπάθειες, διαβήτης, πολλοί καρκίνοι και αυτοάνοσες ασθένειες, όλα ουσιαστικά ξεκινούν επειδή υπήρχε μια ακατάλληλη φλεγμονώδης απόκριση».
Η μελέτη έδειξε ότι χρειάζονται περίπου έξι έως οκτώ εβδομάδες στο πρόγραμμα άσκησης όπου οι αλλαγές γίνονται πραγματικά εμφανείς, σε σύγκριση με τα καθιστικά ποντίκια. «Υπάρχει πολλή επανακαλωδίωση που λαμβάνει χώρα στο κύκλωμα του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα αναπνέουν, του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα μεταβολίζουν τη γλυκόζη, του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα αποκτούν στη συνέχεια πρόσβαση στο DNA. Άρα όλα αυτά χρειάζονται χρόνο».
Ο Abdul-Sater λέει ότι επειδή η φλεγμονώδης απόκριση είναι πολύ αρχαία, αυτή η πτυχή του ανοσοποιητικού συστήματος είναι γενικά πολύ παρόμοια στα θηλαστικά και αναμένει ότι η έρευνα θα μεταφραστεί καλά στους ανθρώπους.
Σε επόμενη φάση, ο Abdul-Sater και οι συνεργάτες του θα συλλέξουν ανοσοκύτταρα από ανθρώπους εθελοντές που θα κάνουν ασκήσεις διαφόρων εντάσεων για να δουν ποιες προπονήσεις είναι πιο ωφέλιμες για την εξισορρόπηση της φλεγμονώδους απόκρισης. Θα εξετάσουν επίσης τη φλεγμονή σε ποντίκια σε πιο σύνθετες μολυσματικές ασθένειες παρόμοιες με την COVID-19 και τα αυτοάνοσα νοσήματα, όπου οι υπερδραστήριες φλεγμονώδεις αποκρίσεις οδηγούν σε κακά αποτελέσματα.
«Ορισμένοι άνθρωποι που αρρώστησαν σοβαρά από COVID-19, εμφάνισαν αυτό που ονομάζεται καταιγίδα κυτοκινών, ουσιαστικά, απελευθέρωσαν ένα τεράστιο αριθμό κυτοκινών, αυτούς τους μεσολαβητές που παράγονται από φλεγμονώδη κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια προκαλούν συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες».
Αν και τα ευρήματα ότι η άσκηση είναι ευεργετική δεν θα εκπλήξουν, ο Abdul-Sater λέει ότι ελπίζει πως με την εύρεση των υποκείμενων μηχανισμών της ευεργετικής επίδρασης, αυτή η γνώση μπορεί να αξιοποιηθεί σωστά.
«Το θέμα με τους ανθρώπους είναι ότι δεν υπάρχει καμία παρέμβαση που να λειτουργεί σε όλους. Το ξέρουμε αυτό, αλλά αυτό που προτείνει η μελέτη είναι ότι η μέτρια και επίμονη άσκηση όχι μόνο βελτιώνει τη μεταβολική υγεία, αλλά θα βελτιώσει και την υγεία του ανοσοποιητικού μακροπρόθεσμα».
Περισσότερες πληροφορίες: Mayoorey Murugathasan et al, Moderate exercise induces trained immunity in macrophages, American Journal of Physiology-Cell Physiology (2023). DOI: 10.1152/ajpcell.00130.2023.
