Της Jane Ogden The Conversation.
Αντιμετωπίζουμε έναν ραγδαία αυξανόμενο αριθμό παιδιών που είναι παχύσαρκα. Στις ΗΠΑ, όπου το ένα τρίτο των Αμερικανών θεωρούνται παχύσαρκοι, μια κορυφαία ομάδα γιατρών έχει επισήμως χαρακτηρίσει την παχυσαρκία ως ασθένεια. Όμως, ενώ οι περισσότερες έρευνες για την παχυσαρκία επικεντρώνονται σε προβλήματα υγείας στους ενήλικες -για παράδειγμα, συνδέσεις με καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και καρκίνο- είναι σαφές ότι η παχυσαρκία είναι επίσης ένα σοβαρό πρόβλημα στα παιδιά.
Οι τρέχουσες εκτιμήσεις δείχνουν ότι περίπου το ένα τρίτο των παιδιών ηλικίας δύο έως 15 ετών είναι υπέρβαρα, ενώ το 14-20% είναι παχύσαρκα -συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών 4-5 πέντε ετών. Μια μελέτη διαπίστωσε τετραπλάσια αύξηση του αριθμού των παιδιών και των νέων στην Αγγλία που υποβλήθηκαν σε θεραπεία για προβλήματα που σχετίζονται με την παχυσαρκία μεταξύ 2000 και 2009. Η παιδική βαριατρική χειρουργική για απώλεια βάρους αυξήθηκε από μία μόνο περίπτωση το 2000 σε 32 το 2009.
Η παχυσαρκία εμφανίζεται συχνά σε οικογένειες που οι γονείς είναι παχύσαρκοι και παρόλο που αυτό μπορεί εν μέρει να οφείλεται στη γενετική, αντικατοπτρίζει κυρίως το ρόλο της διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας καθώς και στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται από τους γονείς τους.
Μπορεί ορισμένοι να γεννιόμαστε με μια μεγαλύτερη προτίμηση για γλυκά τρόφιμα, αλλά η έρευνα δείχνει ότι οι περισσότερες από τις γευστικές μας προτιμήσεις προέρχονται από απλή μάθηση και ότι μεγάλο μέρος αυτής της μάθησης αντικατοπτρίζει το πώς μεγαλώσαμε και τι είδαμε να κάνουν οι γονείς μας.
Απλώς μαθαίνουμε να μας αρέσουν τα φαγητά που γνωρίζουμε. Η απλή έκθεση επηρεάζει αυτό που μας αρέσει. Μαθαίνουμε επίσης να μας αρέσουν τα φαγητά παρακολουθώντας τους άλλους, ιδιαίτερα τους γονείς και τους συνομηλίκους μας. Έτσι, αν τα παιδιά δουν τους γονείς τους να τρώνε φρούτα και λαχανικά, θα μάθουν ότι αυτά έχουν ωραία γεύση. Αλλά αν οι γονείς τους τρώνε κέικ και γλυκά, τότε αυτό θα μάθουν ότι είναι καλό να τρώνε. Μαθαίνουμε μέσω της συναναστροφής.
Πολλές έρευνες δείχνουν ότι η επιβράβευση των παιδιών χαμογελώντας και προσφέροντας έπαινο όταν τρώνε υγιεινές τροφές τα κάνει να τρώνε περισσότερα από αυτά τα τρόφιμα στο μέλλον. Δίνοντάς τους όμως παγωτό και λέγοντας “επειδή ήσουν καλό παιδί” τα κάνει να μάθουν ότι το παγωτό είναι ξεχωριστό. Όταν ένας γονέας λέει “«”φάτε τα λαχανικά σας και μπορεί μετά να έχετε σοκολάτα”, ενθαρρύνει την κατανάλωση λαχανικών βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα η σοκολάτα είναι αυτό που πραγματικά θα θέλουν τα παιδιά.
Οι γονείς παίζουν ξεκάθαρο ρόλο στην παχυσαρκία των παιδιών. Αποτελούν επίσης σημαντικό μέρος της διαδικασίας της θεραπείας. Αν θέλουν το παιδί τους να τρώει καλά και να είναι δραστήριο, πρέπει να το κάνουν αυτό θεμελιώδες μέρος του τρόπου με τον οποίο συμπεριφέρονται ως γονείς.
Χρειαζόμαστε μια «πολιτεία νταντά»;
Ζούμε σε ένα περιβάλλον παχυσαρκογόνο (παράγοντες που μας παχαίνουν) -στο οποίο είναι όλο και πιο δύσκολο να παραμείνουμε αδύνατοι και να παχύνουμε εύκολα. Ζούμε επίσης καθιστικό τρόπο ζωής με εύκολη πρόσβαση σε τροφές με πολλές θερμίδες και όποια κι αν είναι η επιθυμία των γονέων ή των επαγγελματιών υγείας ή η δύναμη της θέλησης του ίδιου του ατόμου, είναι πολύ δύσκολο να αντισταθούμε στους πειρασμούς που έρχονται στο δρόμο μας.
Η κυβέρνηση πρέπει να παρέμβει. Είτε αυτό χαρακτηρίζεται ως «κράτος παραμάνας», «παραβίαση των πολιτικών ελευθεριών» ή «υπονόμευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» δεν έχει πλέον σημασία. Το δικαίωμα της επιλογής φεύγει από το παράθυρο όταν τα παιδιά «επιλέγουν» να καταλήξουν στο νοσοκομείο λόγω του βάρους τους.
«Μην κάνεις κακό» είναι ο πρώτος κανόνας κάθε επαγγελματία υγείας. Θα πρέπει επίσης να είναι κανόνας οποιασδήποτε κυβέρνησης. Αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει στο να μην κάνετε τίποτα. Με τον ίδιο τρόπο που οι επαγγελματίες υγείας μπορεί να συνεννοούνται με τους ασθενείς τους προσπαθώντας να μην τους ενοχλήσουν, οι κυβερνήσεις μπορεί να κάνουν κακό με τη λογική της προστασίας του δικαιώματος επιλογής.
Κατά καιρούς, οι επαγγελματίες υγείας δηλώνουν ότι αισθάνονται άβολα όταν αναφέρουν ότι κάποιος είναι παχύσαρκος από φόβο μήπως τον αναστατώσει ή τον εμποδίσει να επιστρέψει στο ιατρείο. Ωστόσο, η έρευνα που εξετάζει τη χρήση της γλώσσας που χρησιμοποιείται στις διαβουλεύσεις δείχνει ότι αν και τα άτομα που δεν είναι παχύσαρκα μπορεί να βρουν τον όρο «παχύσαρκος» ενοχλητικό, οι παχύσαρκοι φαίνεται να τον βρίσκουν λιγότερο ενοχλητικό από όταν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ευφημισμούς όπως “το βάρος σας μπορεί να βλάψει υγεία σας”.
Ομοίως, δεδομένα από μελέτες για τη διακοπή του καπνίσματος υποδηλώνουν ότι η απλή συζήτηση του θέματος του καπνίσματος μπορεί να προωθήσει την ιδέα της διακοπής του καπνίσματος σε σημαντικό αριθμό ατόμων. Όσον αφορά την παχυσαρκία, το να μην θέτει ένας γιατρός το θέμα του βάρους μπορεί να φαίνεται ως υποστήριξη και φροντίδα, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να είναι μια συμπαιγνία με κάποιον που είναι παχύσαρκος και μπορεί να καταλήξει να κάνει περισσότερο κακό. Δεδομένου ότι η παχυσαρκία εμφανίζεται πιο συχνά σε οικογένειες που οι γονείς είναι παχύσαρκοι, το να τίθεται το θέμα του βάρους σε κάποιον που είναι γονέας ή που μπορεί να γίνει γονέας στο μέλλον μπορεί να ωφελήσει όχι μόνο τον ίδιο τον ασθενή αλλά και τις μελλοντικές γενιές. Ως εκ τούτου, είναι ευθύνη οποιουδήποτε γιατρού να μην “συνωμοτήσει” και να βλάψει αποφεύγοντας να αναφέρει το θέμα.
Οι γονείς μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη για τα παιδιά τους να γίνουν υπέρβαρα και οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να τα βοηθήσουν να χάσουν βάρος, αλλά αυτό γίνεται ακόμη πιο δύσκολο από το περιβάλλον μας. Μόνο με συλλογική προσπάθεια -συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης- μπορούμε να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε αυτό το ζήτημα.
