Των Amanda Harrist και Laura Hubbs-Tait, The Conversation.
Εκατοντάδες προγράμματα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες στις ΗΠΑ -από την αφαίρεση του πρόχειρου φαγητού από τους αυτόματους πωλητές σχολείων μέχρι την εκστρατεία «Let’s Move» της Μισέλ Ομπάμα- προσπάθησαν να κάνουν τα Αμερικανόπουλα να τρώνε πιο υγιεινά τρόφιμα και να ασκούνται πιο συχνά. Αλλά καμία από αυτές τις προσπάθειες δεν μείωσε τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας. Στην πραγματικότητα, η παιδική παχυσαρκία συνέχισε να αυξάνεται. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Νομίζουμε ότι ξέρουμε το γιατί. Τα περισσότερα προγράμματα που επιδιώκουν να μειώσουν τον δείκτη μάζας σώματος ή τον ΔΜΣ των παιδιών, εστιάζουν στην υγιεινή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Αλλά ως ερευνητές παιδικής παχυσαρκίας που ειδικεύονται στην ανθρώπινη ανάπτυξη και την οικογενειακή επιστήμη, γνωρίζουμε ότι το αδυνάτισμα απαιτεί πολύ περισσότερα από την προσοχή στη διατροφή και την άσκηση. Αυτοί οι παράγοντες είναι σημαντικοί, αλλά η αποδοχή από την οικογένεια και τους φίλους παίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του βάρους για τα παιδιά με παχυσαρκία.
Για να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα, συνεργαστήκαμε με συναδέλφους μας για να παρακολουθήσουμε σχεδόν 1.200 παιδιά από την πρώτη έως την τέταρτη τάξη στην αγροτική Οκλαχόμα ώστε να μάθουμε περισσότερα για τη ζωή των παιδιών που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Τα προγράμματα παρέμβασης μας επέτρεψαν να συγκρίνουμε μια παραδοσιακή προσέγγιση διατροφής και άσκησης για τη διαχείριση της παιδικής παχυσαρκίας με προσεγγίσεις που στόχευαν επίσης τις κοινωνικές και συναισθηματικές πτυχές της ζωής των παιδιών.
Αποδοχή από οικογένεια και συνομηλίκους
Πραγματοποιήσαμε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή σε 29 σχολεία της Οκλαχόμα. Πάνω από 500 μαθητές της πρώτης τάξης που διέτρεχαν κίνδυνο για παχυσαρκία -σημαίνει ότι ο ΔΜΣ τους ήταν πάνω από το 75ο εκατοστημόριο- ανατέθηκαν είτε σε μια ομάδα ελέγχου είτε σε μια ομάδα που έλαβε συνδυασμό τριών παρεμβάσεων. Οι παρεμβάσεις επικεντρώθηκαν στον οικογενειακό τρόπο ζωής, τη δυναμική της οικογένειας και την ομάδα συνομηλίκων.
Η παρέμβαση του οικογενειακού τρόπου ζωής επικεντρώθηκε στην υγιεινή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Οι συμμετέχοντες έμαθαν να χρησιμοποιούν έναν έγχρωμο οδηγό αναφοράς τροφίμων παρόμοιο με αυτόν όταν επιλέγουν φαγητό. Οι γονείς παρακολούθησαν την κατανάλωση φαγητού και τη σωματική δραστηριότητα των παιδιών τους και επίσης έμαθαν πώς να αποφεύγουν τις συγκρούσεις για το φαγητό. Αυτή η σύγκρουση μπορεί να περιλαμβάνει λογομαχία σχετικά με το πόσο τρώει το παιδί, εάν το παιδί μπορεί να έχει επιδόρπιο ή εάν το παιδί έχει φάει αρκετά από οτιδήποτε άλλο στο τραπέζι για να πάρει μια δεύτερη μπουκιά από ένα αγαπημένο φαγητό.
Η παρέμβαση στη δυναμική της οικογένειας πρόσθεσε γονικές δεξιότητες και υγιή διαχείριση συναισθημάτων. Η ρύθμιση των συναισθημάτων των παιδιών και η συναισθηματική διατροφή σχετίζονται, επομένως η διδασκαλία των παιδιών να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους μπορεί να μειώσει την τάση τους να τρώνε όταν είναι αγχωμένα ή αναστατωμένα. Τα παιδιά διδάχθηκαν πώς να αντιμετωπίζουν τα αρνητικά τους συναισθήματα, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να εκτιμούν τη μοναδικότητά τους. Οι γονείς διδάχτηκαν να εκτιμούν τα συναισθήματα των παιδιών τους, να παρέχουν άνεση και κατανόηση, να υποστηρίζουν την επίλυση προβλημάτων των παιδιών και να αποδέχονται τα παιδιά τους όπως είναι.
Η παρέμβαση της ομάδας συνομηλίκων δίδαξε την κοινωνική αποδοχή στις σχολικές τάξεις των παιδιών. Η έρευνά μας έδειξε ότι όσο περισσότερο ζυγίζουν τα παιδιά, τόσο περισσότερο οι συμμαθητές τους τείνουν να τα αντιπαθούν. Ωστόσο, έχουμε επίσης αποδείξει ότι μπορούμε να μειώσουμε την απόρριψη που συμβαίνει στις τάξεις του δημοτικού σχολείου, διδάσκοντας στα παιδιά να είναι πιο αποδεκτά το ένα με το άλλο.
Επίδραση στην παχυσαρκία
Μετρήσαμε τα ύψη και τα βάρη των παιδιών στην αρχή της πρώτης δημοτικού και στη συνέχεια μετά την παρέμβαση -στην πρώτη, δεύτερη, τρίτη και τέταρτη τάξη. Μόνο εκείνα τα παιδιά με παχυσαρκία που έλαβαν και τις τρεις παρεμβάσεις -οικογενειακός τρόπος ζωής, οικογενειακή δυναμική και ομάδα συνομηλίκων- είχαν λιγότερη αύξηση του ΔΜΣ σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Η ανάλυση δείχνει ότι η παρέμβαση της ομάδας συνομηλίκων ήταν ιδιαίτερα σημαντική για παιδιά που ήταν σοβαρά παχύσαρκα, με ΔΜΣ στο 99ο εκατοστημόριο.
Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι για να μειωθούν τα κέρδη του ΔΜΣ στα πρώτα σχολικά χρόνια, τα παιδιά χρειάζονται περισσότερα από την υγιεινή τροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Χρειάζονται γονείς που ενθαρρύνουν τις υγιείς επιλογές τους και αποδέχονται τα συναισθήματά τους. Το να γνωρίζετε ότι μπορείτε να επιστρέψετε στο σπίτι και να μιλήσετε για το πόσο θυμωμένος και λυπημένος είστε είναι απαραίτητο για την υγιή σωματική και πνευματική ανάπτυξη. Τα παιδιά πρέπει να έχουν φίλους και συνομηλίκους που να τα αποδέχονται όπως είναι -ανεξάρτητα από το πόσο ζυγίζουν.
