Των Edmund Wedam Kanmiki, Abdullah Mamun και Yaqoot Fatima, The Conversation.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 39 εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών είναι υπέρβαρα. Περίπου το 25% των παιδιών και των εφήβων στην Αυστραλία είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς συμβάλλουν στον κίνδυνο παχυσαρκίας των απογόνων τους είναι καλά τεκμηριωμένος, αλλά η σχέση μεταξύ των παππούδων και των εγγονών είναι λιγότερο σαφής. Η συστηματική ανασκόπηση μελετών που αφορούν περισσότερους από 200.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο επιβεβαιώνει ότι η παχυσαρκία μεταδίδεται σε πολλές γενιές οικογενειών. Πρέπει να καταλάβουμε το γιατί και πώς να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο.
Η παχυσαρκία μεταξύ των παιδιών και των εφήβων σχετίζεται με την ανάπτυξη προβλημάτων υγείας. Αυτά περιλαμβάνουν υψηλή αρτηριακή πίεση, ανισορροπία χοληστερόλης, αντίσταση στην ινσουλίνη, σακχαρώδη διαβήτη, ορθοπεδικές δυσκολίες, ψυχοκοινωνικά προβλήματα, αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και πρόωρη θνησιμότητα.
Εξετάσαμε τα τρέχοντα παγκόσμια στοιχεία σχετικά με τη συσχέτιση μεταξύ παππούδων και γιαγιάδων που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και το βάρος των εγγονιών τους. Εξετάσαμε 25 μελέτες στις οποίες συμμετείχαν 238.771 άτομα από 17 χώρες. Τα δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η παχυσαρκία μεταδίδεται σε πολλές γενεές -όχι μόνο από γονέα σε παιδί αλλά και από παππού και γιαγιά σε εγγόνι.
Βρήκαμε ότι τα παιδιά των οποίων οι παππούδες είναι παχύσαρκα ή υπέρβαροι έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα σε σύγκριση με εκείνα των οποίων οι παππούδες έχουν «κανονικό» βάρος.
Φύση και ανατροφή;
Απαιτείται περαιτέρω έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η κατάσταση της παχυσαρκίας των παιδιών επηρεάζεται από τους παππούδες και τη γιαγιά τους, αλλά υπάρχουν πιθανώς δύο μονοπάτια. Η επιρροή θα μπορούσε να είναι έμμεση μέσω των γονιδίων των γονέων ή να προκύψει άμεσα μέσω των ρόλων που παίζουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες στην ανατροφή των παιδιών.
Τόσο τα ωάρια όσο και τα σπερματοζωάρια περιέχουν μόρια που αποκρίνονται στη διατροφική πρόσληψη των γονέων. Αυτό σημαίνει ότι τα χαρακτηριστικά που είναι επιρρεπή σε υψηλή αύξηση βάρους μπορούν να μεταδοθούν από τους παππούδες στους γονείς και στη συνέχεια στα εγγόνια τους. Και τα στοιχεία δείχνουν ότι η γενετική, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, ο τρόπος ζωής και οι διατροφικές συνήθειες παίζουν βασικό ρόλο στην προδιάθεση των ατόμων για παχυσαρκία.
Αυτό που τρώμε και ταΐζουμε τα μέλη της οικογένειάς μας μπορεί να οδηγήσει στην έκφραση ορισμένων γενετικών χαρακτηριστικών (ένας όρος που αναφέρεται ως επιγενετική) τα οποία στη συνέχεια μπορούν να μεταφερθούν σε διαδοχικές γενιές. Οι μελέτες έχουν αναφέρει με συνέπεια μια διαγενεακή μετάδοση της παχυσαρκίας από τους γονείς στα παιδιά. Η πρόσληψη τροφής μπορεί επίσης να επηρεάσει την υγεία και τη βιολογία σε πολλές γενιές.
Φαγητό και οικογένεια
Έτσι, η κατάσταση του βάρους και οι επιλογές των παππούδων για το τι και πόσο τρώγεται στο σπίτι τους θα μπορούσαν να επηρεάσουν το βάρος των εγγονιών τους άμεσα ή μέσω των γονιών των παιδιών. Αυτές οι επιρροές μπορεί να είναι μεγαλύτερες ή λιγότερο σημαντικές, ανάλογα με τον ρόλο που παίζουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες ως φορείς πρωτοβάθμιας φροντίδας ή σε κοινές ρυθμίσεις διαβίωσης. Σύμφωνα με έρευνα της Αυστραλίας, ένας στους τέσσερις Αυστραλούς παππούδες και γιαγιάδες παρέχει πρωτοβάθμια φροντίδα στα εγγόνια του.
Ο ρόλος των παππούδων ως φροντιστών επηρεάζει σημαντικά τις γνώσεις, τη στάση και τη συμπεριφορά των παιδιών σχετικά με την υγιεινή διατροφή. Αυτό μπορεί να φανεί στα κοινόχρηστα γεύματα, στις συνταγές που μεταδίδονται ή στις ειδικές λιχουδιές για αγαπημένα πρόσωπα. Τέτοιες συνήθειες μπορούν να αυξήσουν τους κινδύνους παιδικής παχυσαρκίας, πάνω και πέρα από γενετικούς παράγοντες.
Πρόληψη
Η έρευνά μας δείχνει τη σημασία της συμπερίληψης των παππούδων και των γιαγιάδων στις στρατηγικές πρόληψης της παχυσαρκίας. Εκτός από τους γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες θα μπορούσαν να προσανατολιστούν στην παροχή καθοδήγησης σχετικά με την υπεύθυνη σίτιση, την αναγνώριση της πείνας και της πληρότητας, τον καθορισμό ορίων, την προσφορά υγιεινών τροφών και τη χρήση επαναλαμβανόμενης έκθεσης για την προώθηση της αποδοχής. Μπορούν να βοηθήσουν στην ενθάρρυνση της τακτικής άσκησης και να αποθαρρύνουν τις καταναγκαστικές πρακτικές σίτισης στα εγγόνια τους.
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες έχουν ποικίλους κοινωνικούς και πολιτιστικούς ρόλους στην ανατροφή των εγγονιών τους σε όλο τον κόσμο. Περισσότερα δεδομένα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο σχεδιασμό αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης της παχυσαρκίας που αναγνωρίζουν τη ζωτική σημασία των παππούδων.
