Ο αριθμός των ωρών έκθεσης στο φως τη ημέρας επηρεάζει το πώς τρώμε και το πώς καίμε ενέργεια. Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ των εποχών και του μεταβολισμού. Ίσως φαντάζεστε ότι είστε πιο υγιείς το καλοκαίρι. Ο ήλιος λάμπει, παίρνουμε άφθονη βιταμίνη D και οι μέρες είναι μεγάλες.
Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης δείχνει ότι οι διατροφικές συνήθειες το χειμώνα μπορεί να είναι καλύτερες για τη μεταβολική μας υγεία από τις διατροφικές συνήθειες το καλοκαίρι -τουλάχιστον αυτό ισχύει για τα ποντίκια. Οι ερευνητές εξέτασαν το μεταβολισμό και το βάρος των ποντικών που εκτέθηκαν τόσο στο «φως του χειμώνα» όσο και στο «καλοκαιρινό φως».
«Βρήκαμε ότι ακόμη και σε μη εποχιακά ζώα, οι διαφορές στις ώρες φωτός μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα προκαλούν διαφορές στον ενεργειακό μεταβολισμό. Σε αυτή την περίπτωση, στο σωματικό βάρος, στο σωματικό λίπος και η περιεκτικότητα σε λίπος στο ήπαρ», λέει ο Lewin Small, που πραγματοποίησε την έρευνα και είναι μεταδιδάκτορας στο Novo Nordisk Foundation Center for Basic Metabolic Research, στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Και προσθέτει: «Το βρήκαμε κυρίως σε ποντίκια που εκτέθηκαν σε χειμερινές ώρες φωτός. Αυτά τα ποντίκια είχαν λιγότερη αύξηση σωματικού βάρους και παχυσαρκία. Έχουν περισσότερη ρυθμικότητα στον τρόπο που τρώνε σε μια περίοδο 24 ωρών. Και αυτό στη συνέχεια οδήγησε σε οφέλη στη μεταβολική υγεία».
Η μελέτη είναι η πρώτη του είδους που εξετάζει την επίδραση του φωτός στο μεταβολισμό σε ποντίκια, που δεν θεωρούνται εποχιακά ζώα, καθώς όπως και οι άνθρωποι δεν αναπαράγονται μόνο σε συγκεκριμένες εποχές. Τα ζώα που αναπαράγονται σε συγκεκριμένες εποχές, συνήθως παίρνουν βάρος πριν από την περίοδο αναπαραγωγής για εξοικονόμηση ενέργειας. Η έμπνευση των ερευνητών για τη μελέτη προήλθε από τη σημαντική διακύμανση των ωρών της ημέρας σε διάφορες περιοχές του κόσμου.
«Μελετούμε την επίδραση του χρόνου της ημέρας σε πτυχές του μεταβολισμού όπως η άσκηση, η παχυσαρκία και ο διαβήτης. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες που διερευνούν αυτή τη σύνδεση το κάνουν υποθέτοντας ίση διάρκεια ημέρας και νύχτας όλο το χρόνο», είπε ο Small. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν τι σήμαιναν οι εποχιακές διαφορές φωτός για το μεταβολισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο ζουν με τουλάχιστον δύο ώρες διαφορά στο φως μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα.
«Κατάγομαι από την Αυστραλία και όταν μετακόμισα για πρώτη φορά στη Δανία, δεν είχα συνηθίσει την τεράστια διαφορά στο φως μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα και με ενδιέφερε πώς αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τόσο τους κιρκάδιους ρυθμούς όσο και τον μεταβολισμό», είπε ο Small. «Ως εκ τούτου, εκθέσαμε εργαστηριακά ποντίκια σε διαφορετικές ώρες φωτός που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές εποχές και μετρήσαμε δείκτες της μεταβολικής υγείας και των κιρκάδιων ρυθμών αυτών των ζώων».
Επειδή η έρευνα διεξήχθη χρησιμοποιώντας ποντίκια ως πειραματόζωα, δεν είναι δυνατόν να υποθέσουμε ότι το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους.
«Οι διαφορές στις ώρες φωτός επηρεάζουν τον ενεργειακό μεταβολισμό; Ναι. Περαιτέρω μελέτες σε ανθρώπους μπορεί να διαπιστώσουν ότι η αλλαγή της έκθεσής μας στο τεχνητό φως τη νύχτα ή η έκθεση στο φυσικό φως κατά τη διάρκεια του έτους θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας», λέει η Juleen Zierath, Καθηγήτρια στο Novo Nordisk Center for Basic Metabolism Research και ανώτερη συγγραφέας της μελέτης.
Ο Small λέει ότι η νέα γνώση είναι σημαντική για να κατανοήσουμε πώς τα διατροφικά πρότυπα επηρεάζονται από το φως και τις εποχές, κάτι που μπορεί να βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί μερικοί άνθρωποι παίρνουν περισσότερο βάρος ή εάν οι άνθρωποι παίρνουν περισσότερο βάρος σε μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. «Οι διαφορές στο φως μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα μονοπάτια της πείνας μας και το πότε πεινάμε κατά τη διάρκεια της ημέρας», τόνισε.
Περισσότερες πληροφορίες: Lewin Small et al, Seasonal light hours modulate peripheral clocks and energy metabolism in mice, Cell Metabolism (2023). DOI: 10.1016/j.cmet.2023.08.005.
