Tο ένα τρίτο των ενηλίκων συνήθως κοιμούνται μόνο πέντε έως έξι ώρες αντί για τις συνιστώμενες επτά έως οκτώ ώρες. Αλλά ακόμη και ένα ήπιο χρόνιο έλλειμμα ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου αργότερα στη ζωή.
Έρευνες σε χιλιάδες ανθρώπους έχουν βρει ότι οι άνθρωποι που αναφέρουν ήπια αλλά χρόνια ελλείμματα ύπνου έχουν περισσότερες καρδιακές παθήσεις αργότερα στη ζωή τους από τους ανθρώπους που κοιμούνται επαρκώς. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports δείχνει τι συμβαίνει στο σώμα κατά τη διάρκεια της χρόνιας ήπιας στέρησης ύπνου.
Μετά από μόλις έξι εβδομάδες συντομευμένου ύπνου, η μελέτη διαπίστωσε ότι τα κύτταρα που επενδύουν τα αιμοφόρα αγγεία μας -τα ενδοθηλιακά- πλημμυρίζουν από βλαβερά οξειδωτικά. Και σε αντίθεση με τα καλά ξεκουρασμένα κύτταρα, τα κύτταρα με περιορισμό ύπνου αποτυγχάνουν να ενεργοποιήσουν τις αντιοξειδωτικές αποκρίσεις για να καθαρίσουν τα καταστροφικά μόρια. Το αποτέλεσμα: τα κύτταρα γίνονται φλεγμονώδη και δυσλειτουργικά, ένα πρώιμο βήμα στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων.
«Αυτές είναι μερικές από τις πρώτες άμεσες ενδείξεις που δείχνουν ότι τα ήπια χρόνια ελλείμματα ύπνου προκαλούν καρδιακές παθήσεις», λέει η επικεφαλής της μελέτης Sanja Jelic, διευθύντρια του Κέντρου Ιατρικής Ύπνου στο Πανεπιστήμιο Columbia Vagelos College of Physicians and Surgeons.
«Μέχρι τώρα έχουμε δει συσχετίσεις μεταξύ ύπνου και υγείας της καρδιάς μόνο σε επιδημιολογικές μελέτες, αλλά αυτές οι μελέτες θα μπορούσαν να αλλοιωθούν από πολλούς συγχυτικούς παράγοντες που δεν μπορούν να εντοπιστούν και να προσαρμοστούν. Μόνο τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες μπορούν να καθορίσουν εάν αυτή η σύνδεση είναι πραγματική και ποιες αλλαγές το σώμα που προκαλείται από σύντομο ύπνο μπορεί να αυξήσει τις καρδιακές παθήσεις».
Μελέτες ανθρώπινου ύπνου έχουν εξετάσει τις φυσιολογικές επιδράσεις μερικών νυχτών μεγάλης στέρησης ύπνου. «Αλλά δεν συμπεριφέρονται έτσι οι άνθρωποι κάθε βράδυ. Οι περισσότεροι άνθρωποι σηκώνονται την ίδια ώρα κάθε μέρα, αλλά τείνουν να καθυστερούν την ώρα του ύπνου τους μία έως δύο ώρες», είπε η Jelic. «Θέλαμε να μιμηθούμε αυτή τη συμπεριφορά, που είναι το πιο κοινό πρότυπο ύπνου που βλέπουμε στους ενήλικες».
Οι ερευνητές περιέλαβαν 35 υγιείς γυναίκες που κοιμούνται συνήθως επτά έως οκτώ ώρες κάθε βράδυ, οι οποίες θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν τη μελέτη 12 εβδομάδων. Για έξι εβδομάδες οι γυναίκες κοιμόντουσαν σύμφωνα με τη συνήθη ρουτίνα τους. Για τις άλλες έξι εβδομάδες πήγαν για ύπνο 1,5 ώρα αργότερα από το συνηθισμένο. Ο ύπνος επαληθεύτηκε με ιχνηλάτες ύπνου που φοριούνται στον καρπό.
«Πολλά προβλήματα θα μπορούσαν να λυθούν εάν οι άνθρωποι κοιμούνται τουλάχιστον επτά έως οκτώ ώρες τη νύχτα», λέει η Jelic. «Οι νέοι και υγιείς πρέπει να γνωρίζουν ότι αν συνεχίσουν να κοιμούνται λιγότερο από αυτό, επιδεινώνουν τον καρδιαγγειακό τους κίνδυνο».
Πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι οι ασυνεπείς ώρες ύπνου μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Η ομάδα της Jelic σχεδιάζει μια μελέτη για να διαπιστώσει εάν η μεταβλητότητα της ώρας ύπνου επηρεάζει τα αγγειακά κύτταρα με τον ίδιο τρόπο όπως ο χρόνιος, αλλά τακτικός, σύντομος ύπνος.
Περισσότερες πληροφορίες: Riddhi Shah et al. Mild sleep restriction increases endothelial oxidative stress in female persons, Scientific Reports (2023). DOI: 10.1038/s41598-023-42758-y.
