Η άσκηση και η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να διατηρήσουμε τα αιμοφόρα αγγεία μας εύκαμπτα, επιτρέποντάς τους να διατηρούν την ικανότητα να αντλούν αίμα σε όλο το σώμα. Αυτό δεν είναι σημαντικό μόνο για το σώμα, αλλά και για τον εγκέφαλο.
Μια μελέτη δείχνει ότι η υγιής καρδιά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ και αυτό δίνει ελπίδα για νέες θεραπείες. Διατηρήστε μια υγιεινή διατροφή, ασκηθείτε και αποφύγετε το πολύ αλκοόλ. Ακούγεται οικείο; Επειδή αυτή η σύσταση για έναν υγιεινό τρόπο ζωής μπορεί να εντοπιστεί πολύ πίσω στην ιστορία.
Τώρα υπάρχει ένας άλλος λόγος για να τηρήσουμε τη σύσταση. Έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης που δημοσιεύθηκε στο Nature Neuroscience δείχνει ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής που διατηρεί την ικανότητα των αιμοφόρων αγγείων να συστέλλονται και να διαστέλλονται αυξάνει τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο. Τα ευρήματα ενδέχεται να βοηθήσουν στην πρόληψη ασθενειών του εγκεφάλου όπως το Αλτσχάιμερ.
«Όταν, για παράδειγμα, ασκείστε και διατηρείτε μια υγιεινή διατροφή, τα αιμοφόρα αγγεία διατηρούν την ευλυγισία τους. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν εύκολα να συστέλλονται και να διαστέλλονται -αυτό που ονομάζουμε αγγειακή δυναμική. Και εδώ βρίσκεται το συναρπαστικό, επειδή ξεκινούν πολλές νευροεκφυλιστικές ασθένειες με μειωμένη λειτουργία ακριβώς της αγγειακής δυναμικής», είπε η Stephanie Holstein-Rønsbo, μεταδιδάκτορας στο Κέντρο Μεταφραστικής Νευροϊατρικής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Η αγγειακή δυναμική μπορεί να οδηγήσει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό προς τα εμπρός μέσω του γλυμφικού συστήματος. Αυτό το σύστημα βοηθά τον εγκέφαλο να αποβάλλει τα απόβλητα που συσσωρεύονται όταν υπάρχει δραστηριότητα στον εγκέφαλο. Αν το σύστημα δεν λειτουργεί βέλτιστα, αυξάνει τον κίνδυνο, μεταξύ άλλων, για Αλτσχάιμερ και άνοια.
«Όταν γερνάμε, είναι απολύτως φυσιολογικό να συμβαίνουν μικροαγγειακές αλλαγές έτσι ώστε τα αιμοφόρα αγγεία μας να γίνονται πιο δύσκαμπτα. Η ελαστικότητα μειώνεται, που σημαίνει ότι τα αγγεία δεν μπορούν να διαστέλλονται και να συστέλλονται όπως πριν. Αλλά παραμένοντας ενεργοί, είμαστε σε θέση να διατηρήσουμε ένα υγιές αγγειακό σύστημα, έτσι ώστε τα αιμοφόρα αγγεία να παραμένουν εύκαμπτα και να διατηρούν το εγκεφαλονωτιαίο υγρό -και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να είμαστε σε θέση να αποτρέψουμε ασθένειες όπως η άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ», λέει ο Holstein-Rønsbo.
Η μελέτη διεξήχθη σε ποντίκια, αλλά, σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τα αποτελέσματα να ισχύουν και σε ανθρώπους. Παρόμοιες μελέτες έχουν ήδη διεξαχθεί σε ανθρώπους, που δείχνουν ότι οι αλλαγές στον όγκο του αίματος μπορεί να μετατοπίσουν το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Αυτό σημαίνει ότι όταν τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται, απωθούν το εγκεφαλονωτιαίο υγρό», λέει η Stephanie Holstein-Rønsbo.
Τα πρώτα αποτελέσματα δεν έδειξαν αν ήταν η νευρωνική δραστηριότητα -η δραστηριότητα στους νευρώνες στον εγκέφαλο- ή η αυξημένη παροχή αίματος που ωθεί το εγκεφαλονωτιαίο υγρό προς τα εμπρός. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές έπρεπε να οργανώσουν πειράματα που διαχώριζαν τη νευρωνική δραστηριότητα από τα αιμοφόρα αγγεία χρησιμοποιώντας μια πολύ συγκεκριμένη μέθοδο.
«Το πολύ σημαντικό πράγμα που κάναμε σε αυτή τη μελέτη είναι ότι ενεργοποιήσαμε τα αιμοφόρα αγγεία ανεξάρτητα από τους νευρώνες και έτσι δείξαμε ότι είναι τα αιμοφόρα αγγεία που μπορούν να οδηγήσουν το υγρό προς τα εμπρός, ανεξάρτητα από τη νευρωνική δραστηριότητα. Είναι μια σημαντική ανακάλυψη και δεν το περιμέναμε», λέει ο καθηγητής Maiken Nedergaard, από τους ερευνητές της μελέτης.
Όταν ο εγκέφαλος ενεργοποιείται, περισσότερο αίμα ρέει στην ενεργοποιημένη περιοχή του εγκεφάλου. Αυτό ονομάζεται λειτουργική υπεραιμία. Τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι το πρωταρχικό καθήκον της λειτουργικής υπεραιμίας είναι να αυξήσει τον καθαρισμό του εγκεφάλου. Χρησιμοποιώντας οπτογενετική, ένα κανάλι ιόντων ευαίσθητο στο φως, μπορείτε να ενεργοποιήσετε τα αιμοφόρα αγγεία ρίχνοντας φως πάνω τους. Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές μπορούσαν να ταξινομήσουν τους νευρώνες στον εγκέφαλο και να εξετάσουν μόνο τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. «Μπορούσαμε να πούμε ποιο μέρος είναι πιο σημαντικό: αν είναι η κίνηση των αιμοφόρων αγγείων ή η δραστηριότητα των νευρώνων που προκαλεί το εγκεφαλονωτιαίο υγρό να κινείται προς τα εμπρός».
Οι ερευνητές μπόρεσαν να αποδείξουν ότι τα αιμοφόρα αγγεία είναι που οδηγούν το εγκεφαλικό υγρό προς τα εμπρός και ότι ακριβώς αυτή η διαδικασία μπορεί να ενισχυθεί έχοντας μια υγιή καρδιά που θα αντλεί αίμα σε όλο το σώμα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για το Αλτσχάιμερ και την άνοια. Ως εκ τούτου, τα ευρήματα αυτά αποτελούν ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση των ασθενειών και των επιλογών θεραπείας.
«Σαν προληπτικό στοιχείο, οι άνθρωποι πρέπει να συμβουλεύονται να ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Αλλά τώρα, υπάρχει ένας ακόμη λόγος για το γιατί αυτό είναι ωφέλιμο», λέει η Holstein-Rønsbo.
Ωστόσο, η έρευνα είναι επίσης σημαντική όσον αφορά την ανακάλυψη νέων θεραπειών στο μέλλον και, δυστυχώς, υπάρχει μεγάλη έλλειψη θεραπειών.
«Ένα ονειρικό σενάριο σε σχέση με τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ θα ήταν εάν μπορούσατε να διαγνώσετε νωρίς τη διαδικασία. Τότε υπάρχει η μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνετε τη διαφορά για τους ασθενείς. Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί μια μορφή θεραπείας διέγερσης που ενεργοποιεί το αίμα ου ρέει στον εγκέφαλο και αυξάνει τον καθαρισμό -έτσι ώστε τα απόβλητα να μην συσσωρεύονται περαιτέρω», είπε ο Holstein-Rønsbo.
