Εκατομμύρια άνθρωποι με διαβήτη λαμβάνουν το φάρμακο μετφορμίνη για να ελέγξουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα τους. H μετφορμίνη είναι προορισμένη να λαμβάνεται μακροπρόθεσμα. Νέα έρευνα δείχνει ότι η διακοπή της μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων σκέψης και μνήμης καθώς οι ασθενείς γερνούν.
«Διαπιστώσαμε ότι η παραμονή στη μετφορμίνη προλαμβάνει ή καθυστερεί την εμφάνιση της άνοιας και αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό», δήλωσε η ερευνήτρια Sara Ackley, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Οι άνθρωποι που σταμάτησαν τη μετφορμίνη νωρίς είχαν 21% περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με άνοια σε σύγκριση με εκείνους που παρέμειναν στο φάρμακο, έδειξε η μελέτη.
«Η μετφορμίνη έχει ευρέως οφέλη, γι’ αυτό και χορηγείται για τη θεραπεία του διαβήτη και συνιστάται στους ανθρώπους να παραμείνουν σε αυτήν εκτός εάν αντενδείκνυται», είπε η Ackley. Οι άνθρωποι μπορεί να σταματήσουν να χρησιμοποιούν μετφορμίνη λόγω παρενεργειών όπως προβλήματα στα νεφρά ή επειδή προτιμούν να διαχειρίζονται το σάκχαρό τους χωρίς φάρμακα.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν νέες περιπτώσεις άνοιας σε άτομα με διαβήτη τύπου 2, συμπεριλαμβανομένων 12.220 ατόμων που σταμάτησαν να λαμβάνουν μετφορμίνη και 29.000 που παρέμειναν σ’ αυτήν, σε μια μεγάλη βάση δεδομένων από το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης Kaiser Permanente στη Βόρεια Καλιφόρνια. Η μελέτη δεν σχεδιάστηκε για να πει αν η μετφορμίνη μπορεί να αποτρέψει αλλαγές στη μνήμη που σχετίζονται με την ηλικία.
Η επακόλουθη αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα ή η χρήση ινσουλίνης μετά τη διακοπή της μετφορμίνης δεν φάνηκε να παίζει κάποιο ρόλο.
«Τα άλλα αποτελέσματα της μετφορμίνης είναι πιθανώς υπεύθυνα και αυτή η κατανόηση θα μπορούσε να βοηθήσει το πεδίο να εντοπίσει αποτελεσματικές παρεμβάσεις και προληπτικές στρατηγικές σε μελλοντικές έρευνες», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Scott Zimmerman, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο. Εάν παίρνετε μετφορμίνη και σκέφτεστε να το σταματήσετε, μιλήστε πρώτα με το γιατρό σας, είπε.
«Πολλοί παράγοντες πρέπει να εξισορροπηθούν για κάθε άτομο, συμπεριλαμβανομένου του ατομικού κινδύνου άνοιας, της σοβαρότητας των παρενεργειών της μετφορμίνης και του τι θέλει ο ασθενής», είπε ο Zimmerman. «Τα οφέλη της μετφορμίνης πέρα από την απλή πρόληψη των επιπλοκών του διαβήτη θα μπορούσαν να είναι μέρος της συζήτησης».
Τα αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με την υπάρχουσα βιβλιογραφία που υποδηλώνει ότι η μετφορμίνη μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, δήλωσε η Yuko Hara, από το Alzheimer’s Drug Discovery Foundation στη Νέα Υόρκη. Η μετφορμίνη χρησιμοποιείται με δίαιτα και άσκηση για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 και ο διαβήτης τύπου 2 είναι ένας καλά εδραιωμένος παράγοντας κινδύνου για άνοια, εξήγησε ο Hara, ο οποίος δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη. «Ο διαβήτης τύπου 2 και η νόσος Αλτσχάιμερ μοιράζονται πολλά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης πρόσληψης γλυκόζης στον εγκέφαλο -η γλυκόζη είναι κρίσιμη για τη λειτουργία του εγκεφάλου», είπε.
Επιπλέον, οι δύο καταστάσεις συνδέονται με αντίσταση στην ινσουλίνη και υψηλότερα επίπεδα οξειδωτικού στρες. «Εάν έχετε διαβήτη τύπου 2, η αποτελεσματική διαχείρισή του με μετφορμίνη ή με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα και παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας και να προστατεύσει τον εγκέφαλό σας από τη γνωστική έκπτωση», σημείωσε η Hara.
Είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι η διακοπή της μετφορμίνης θα αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας, δήλωσε ο Δρ. John Buse, διευθυντής του Κέντρου Φροντίδας Διαβήτη στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill. Μπορεί να υπάρχουν άλλοι παράγοντες που προκαλούν αυτά τα ευρήματα.
Η μετφορμίνη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 και τα χαμηλότερα επίπεδα της Β12 μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για προβλήματα μνήμης και σκέψης, είπε ο Buse, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Η διακοπή της μετφορμίνης μπορεί να είναι σύμπτωμα και όχι αιτία άνοιας», σημείωσε. «Είναι μια λαμπρή ιδέα που αξίζει περισσότερη μελέτη, αλλά σίγουρα δεν είναι ένα ισχυρό μήνυμα ότι η διακοπή της μετφορμίνης είναι κακή ιδέα», δήλωσε ο Buse.
Υπάρχουν λόγοι για να σταματήσετε τη λήψη μετφορμίνης, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων με τα νεφρά. Όμως, «εάν δεν υπάρχει καλός λόγος να σταματήσετε τη μετφορμίνη, είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα αποτελεσματικό και ασφαλές φάρμακο και θα πρέπει να σκεφτεί κανείς να το συνεχίσει», πρόσθεσε ο Buse.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό JAMA Network Open.
Περισσότερες πληροφορίες: Scott C. Zimmerman et al, Metformin Cessation and Dementia Incidence JAMA Network Open (2023) DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2023.39723.
