Tων Suchitra Joshi και Jaideep Kapur, The Conversation.
Οι ημικρανίες είναι παλλόμενοι πονοκέφαλοι που συχνά συνοδεύονται από ναυτία και αυξημένη ευαισθησία στο φως, τον ήχο και την αφή. Σχεδόν 30 εκατομμύρια Αμερικανοί υποφέρουν από ημικρανίες και σχεδόν 1 στους 4 από αυτούς παθαίνει τουλάχιστον τέσσερις σοβαρές κρίσεις κάθε μήνα.
Η ημικρανία είναι μια πάθηση που εκδηλώνεται κυρίως με κρίσεις πονοκεφάλου. Ωστόσο, δεν είναι ένας απλός πονοκέφαλος. Τα τυπικά συμπτώματα της ημικρανίας περιλαμβάνουν επεισόδια έντονου πονοκεφάλου που διαρκούν ώρες ή και ημέρες, αλλά δεν είναι μόνο ένας δυνατός πονοκέφαλος. Υπάρχουν και άλλα συμπτώματα, όπως ενόχληση στο φως, τους ήχους ή και τις μυρωδιές, τάση για εμετό ή και εμετό και ανάγκη για περιορισμό της φυσιολογικής δραστηριότητας. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μια κρίση ημικρανίας μπορεί να οδηγεί σε ανάγκη για περιορισμό δραστηριοτήτων ή και σε ανάγκη για πλήρη κατάκλιση, σε απομονωμένο σκοτεινό χώρο.
Είναι σημαντικό να τονιστεί πως δεν μιλάμε για «πονοκέφαλο στο μισό κεφάλι», γιατί σε πολλούς ανθρώπους με ημικρανία ο πόνος βρίσκεται σε ολόκληρο το κεφάλι. Η ημικρανία είναι μια πάθηση η βάση της οποίας βρίσκεται στο DNA μας, δηλαδή στο συνδυασμό των γονιδίων που λάβαμε από τους γονείς μας.
Αντιμετώπιση
Στην ημικρανία μπορεί να δοκιμαστεί κάθε αναλγητικό. Τα γενικά αναλγητικά, όπως η παρακεταμόλη, η ασπιρίνη, τα αντιφλεγμονώδη πράγματι χρησιμοποιούνται ευρέως. Αν βοηθούν σημαντικά, δηλαδή αν μπορούν με μία ή δύο λήψεις να σταματούν την κρίση, η λήψη τους δεν είναι λάθος, αν φυσικά δεν υπάρχει ιατρική αντένδειξη στη χρήση τους. Ωστόσο, πάρα πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τέτοια φάρμακα χωρίς αυτά να τους βοηθούν σημαντικά. Συχνά μάλιστα αναγκάζονται να κάνουν επαναλαμβανόμενες, πολλαπλές λήψεις, κάνουν δηλαδή κατάχρηση φαρμάκων. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι ημικρανικοί ασθενείς μπορούν να βοηθηθούν πολύ περισσότερο από τα ειδικά αντιημικρανικά παυσίπονα. Η πρώτη ομάδα αυτών των φαρμάκων ονομάζονται «τριπτάνες» και κυκλοφορούν εδώ και 20-30 χρόνια. Υπάρχουν και δύο νέες ομάδες τα gepants και τα ditans που μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, αλλά -και αυτό αφορά κυρίως τις νέες ομάδες ειδικών αντιημικρανικών φαρμάκων- πολύ καλό προφίλ ασφάλειας, με χαμηλά ποσοστά στις ενδεχόμενες παρενέργειες.
Η θεραπεία της ημικρανίας πρέπει να είναι ολιστική. Σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά όχι πάντα, μπορεί να χρειαστούν αλλαγές και βελτιώσεις στον τρόπο ζωής. Περισσότερο νερό, ισορροπημένη διατροφή, περισσότερη άσκηση. Ο ύπνος πρέπει να είναι καλός και αν υπάρχουν διαταραχές στον ύπνο ή σφίξιμο της γνάθου, να αντιμετωπίζεται. Η χρήση μαγνησίου, σε υψηλές δόσεις και συνήθως σε συνδυασμό με άλλες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία επίσης βοηθάει. Και, σε περιπτώσεις με πολλές και έντονες κρίσεις, μπορεί να χρειαστεί μια προληπτική θεραπεία, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα, για να μειώσει την συχνότητα, τη διάρκεια, την ένταση των κρίσεων. Τα μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία χορηγούνται με μια απλή αυτοχορηγούμενη υποδόρια ένεση, ανά μήνα ή μια φορά το τρίμηνο, ενδοφλέβια.
Η προγεστερόνη
Τρεις φορές περισσότερες γυναίκες υποφέρουν από ημικρανικούς πονοκεφάλους από τους άνδρες, και αυτή η διαφορά είναι ακόμη πιο έντονη κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών ετών. Οι ημικρανίες εμφανίζονται συχνά γύρω από τον εμμηνορροϊκό κύκλο, κατά τον οποίο οι αναπαραγωγικές ορμόνες όπως η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα ανεβαίνουν και πέφτουν. Τα επίπεδα και των δύο αυτών ορμονών είναι χαμηλά κατά την περιεμμηνορροϊκή περίοδο.
Μερικές γυναίκες εμφανίζουν πονοκεφάλους αποκλειστικά κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, που ονομάζονται εμμηνορροϊκές ημικρανίες. Αυτές οι ημικρανίες τείνουν να είναι πιο σοβαρές και πιο δύσκολες στη θεραπεία από τα επεισόδια που συμβαίνουν πριν ή μετά την έμμηνο ρύση. Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια ημικρανίας αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιων ημικρανιών. Οι ανεξέλεγκτες ημικρανίες θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο πονοκεφάλων λόγω υπερβολικής χρήσης φαρμάκων.
Ορισμένοι ερευνητές μελετούν το ρόλο της προγεστερόνης στη λειτουργία των νευρώνων. Η έρευνα τα τελευταία χρόνια επικεντρώθηκε στην κατανόηση του πώς αυτή η ορμόνη και οι υποδοχείς της επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Πρόσφατα έρευνα σε ποντίκια υποδεικνύει πώς η προγεστερόνη μπορεί να κάνει τις γυναίκες που έχουν περίοδο πιο επιρρεπείς σε ημικρανίες.
Η προγεστερόνη ασκεί τα αποτελέσματά της εν μέρει διεγείροντας πρωτεΐνες που ονομάζονται υποδοχείς προγεστερόνης και βρίσκονται στον εγκέφαλο, ρυθμίζοντας αργά την έκφραση διαφορετικών γονιδίων. Η προγεστερόνη μπορεί επίσης να αλλάξει γρήγορα τον τρόπο λειτουργίας των νευρώνων όταν διασπάται σε ένα μόριο που ονομάζεται αλλοπρεγνανολόνη. Η ενεργοποίηση των υποδοχέων προγεστερόνης χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο που στοχεύει συγκεκριμένα αυτούς τους υποδοχείς αύξησε την ευαισθησία στον πόνο.
Η μελέτη προσδιορίζει τους υποδοχείς προγεστερόνης στον εγκέφαλο ως έναν από τους λόγους που οι γυναίκες είναι ευαίσθητες στις ημικρανίες. Οι κυκλικές αλλαγές στα επίπεδα της προγεστερόνης κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου ενεργοποιούν τον υποδοχέα της ορμόνης, ο οποίος μπορεί να επισπεύσει τις ημικρανίες. Αυτό σημαίνει ότι ο υποδοχέας προγεστερόνης είναι ένας πιθανός στόχος φαρμάκου για την πρόληψη ή τη θεραπεία της ημικρανίας.
