Μια μελέτη από το Karolinska Institutet, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine, δείχνει ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 έχουν χαμηλότερα επίπεδα ενός ενζύμου που μεταβολίζει την κρεατίνη στους μύες. Αυτό οδηγεί σε εξασθενημένη λειτουργία των μιτοχονδρίων, των «ηλεκτρικών εστιών» του κυττάρου.
Η κρεατίνη είναι μια φυσική ένωση στο σώμα που βρίσκεται επίσης σε τρόφιμα όπως το κρέας και το ψάρι. Είναι επίσης ένα δημοφιλές συμπλήρωμα για τη βελτίωση της απόδοσης στην άσκηση, καθώς μπορεί να κάνει τους μυς να δουλεύουν σκληρότερα και περισσότερο πριν κουραστούν.
Παρά τα αναγνωρισμένα θετικά αποτελέσματα της κρεατίνης, προηγούμενες μελέτες έχουν προτείνει μια πιθανή σχέση μεταξύ των υψηλών επιπέδων κρεατίνης στο αίμα και του αυξημένου κινδύνου για διαβήτη τύπου 2. Αυτό έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν τα συμπληρώματα κρεατίνης μπορούν να συμβάλουν σε αυτόν τον κίνδυνο.
Νέα έρευνα που βασίζεται σε μελέτες τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ποντίκια δείχνει ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 έχουν χαμηλότερα επίπεδα ενός ενζύμου στους μυς τους που μεταβολίζει την κρεατίνη. Το ένζυμο αυτό ονομάζεται κινάση της κρεατίνης ή κινάση της φωσφοκρεατίνης (CK ή CPK).
«Το μειωμένο επίπεδο αυτού του ενζύμου οδηγεί σε εξασθενημένο μεταβολισμό της κρεατίνης στους μυς. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 συσσωρεύουν κρεατίνη στο αίμα τους», λέει η Anna Krook, Καθηγήτρια στο Τμήμα Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας στο Karolinska Institutet και η κύρια ερευνήτρια της μελέτης.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακριβώς τι σημαίνουν τα υψηλά επίπεδα κρεατίνης στο αίμα για το σώμα, αλλά είναι γνωστό ότι έχει επίδραση έξω από τα κύτταρα.
«Τα ευρήματα δείχνουν ότι ο εξασθενημένος μεταβολισμός της κρεατίνης είναι συνέπεια του διαβήτη τύπου 2, παρά αιτία της νόσου», λέει η Krook.
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι τα χαμηλά επίπεδα της κινάσης της κρεατίνης δεν συνδέονται μόνο με υψηλότερα επίπεδα κρεατίνης στο αίμα, αλλά επίσης βλάπτουν τη λειτουργία των μιτοχονδρίων στους μυς. Τα μιτοχόνδρια, τα οποία μετατρέπουν τα θρεπτικά συστατικά σε ενέργεια, λειτουργούν λιγότερο καλά στα μυϊκά κύτταρα με μειωμένη κινάση κρεατίνης, οδηγώντας τόσο σε χαμηλότερη παραγωγή ενέργειας όσο και σε αυξημένο στρες των κυττάρων.
«Αυτό είναι αρκετά συνεπές με το γεγονός ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 έχουν φτωχότερο ενεργειακό μεταβολισμό. Στο μέλλον, μια πιθανότητα θα μπορούσε να είναι η ρύθμιση της κινάσης της κρεατίνης ως μέρος της θεραπείας μεταβολικών ασθενειών όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης», λέει η Krook.
Ένα απροσδόκητο εύρημα της μελέτης ήταν ότι οι αλλαγές στα επίπεδα της κινάσης της κρεατίνης επηρέασαν την εμφάνιση των μιτοχονδρίων και επίσης την ικανότητά τους να παράγουν ενέργεια, ανεξάρτητα από την ποσότητα της διαθέσιμης κρεατίνης.
«Αυτό υποδηλώνει ότι αν και ο κύριος ρόλος της κινάσης της κρεατίνης είναι να επεξεργάζεται την κρεατίνη, επηρεάζει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων με άλλους τρόπους», εξηγεί ο David Rizo-Roca, ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης. «Το επόμενο βήμα μας είναι να βρούμε τους μοριακούς μηχανισμούς πίσω από αυτά τα αποτελέσματα».
Περισσότερες πληροφορίες: David Rizo-Roca et al, Decreased mitochondrial creatine kinase 2 impairs skeletal muscle mitochondrial function independently of insulin in type 2 diabetes, Science Translational Medicine (2024). DOI: 10.1126/scitranslmed.ado3022. www.science.org/doi/10.1126/scitranslmed.ado3022.
