Η θέαση εικόνων φαγητού με πληροφορίες για τις θερμίδες τους όχι μόνο μπορεί να κάνει το φαγητό λιγότερο ορεκτικό, αλλά επίσης να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός σας ανταποκρίνεται στο φαγητό, σύμφωνα με μια μελέτη υπό την ηγεσία του Dartmouth που δημοσιεύτηκε στο PLOS ONE το 2018.
Όταν εμφανίστηκαν εικόνες τροφίμων με περιεκτικότητα σε θερμίδες, ο εγκέφαλος έδειξε μειωμένη ενεργοποίηση του συστήματος ανταμοιβής και αυξημένη ενεργοποίηση στο σύστημα ελέγχου. Με άλλα λόγια, τα τρόφιμα που διαφορετικά θα είχατε την τάση να φάτε έγιναν λιγότερο επιθυμητά μόλις οι συμμετέχοντες έβλεπαν την περιεκτικότητα σε θερμίδες.
Οι πληροφορίες θερμίδων για ένα τρόφιμο ενδέχεται να σηματοδοτούν την υγιεινή της τροφής και να παρέχουν μια άλλη διάσταση για να αξιολογηθεί η επιλογή. Ελλείψει πληροφοριών θερμίδων, οι άνθρωποι μπορούν να πάρουν αποφάσεις για τα τρόφιμα με βάση την αντιληπτή γευστικότητα και τα ορεκτικά χαρακτηριστικά ενός φαγητού. Αντίθετα, όταν τα τρόφιμα παρουσιάζονται σε συνδυασμό με πληροφορίες θερμίδων, μπορούν αντίθετα να βασίζονται στην ικανότητά τους να αυτορυθμίζουν και να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση την υγεία και τους ευρύτερους στόχους δίαιτας τους. Αυτή η μετατόπιση μπορεί να βασίζεται σε διαδικασίες αποτίμησης με βάση τον εγκέφαλο.
Η μελέτη είναι η πρώτη του είδους που εξετάζει πώς ο εγκέφαλος κάνει επιλογές τροφίμων όταν παρουσιάζονται πληροφορίες για τις θερμίδες.
«Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι η σήμανση θερμίδων μπορεί να αλλάξει τις αποκρίσεις στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου κατά την εξέταση των επιλογών διατροφής. Επιπλέον, πιστεύουμε ότι οι διατροφικές παρεμβάσεις είναι πιθανό να είναι πιο επιτυχημένες εάν λάβουν υπόψη τα κίνητρα του καταναλωτή, συμπεριλαμβανομένης της δίαιτας», είπε η πρώτη συγγραφέας Andrea Courtney, η οποία ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα ψυχολογικών και εγκεφαλικών επιστημών στο Dartmouth την εποχή της μελέτης και επί του παρόντος είναι μεταδιδακτορική φοιτήτρια στο Stanford Social Neuroscience Lab στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Για τη μελέτη που διεξήχθη στο Dartmouth, 42 προπτυχιακοί φοιτητές (ηλικίας 18 έως 22 ετών) είδαν 180 εικόνες τροφίμων χωρίς πληροφορίες θερμίδων, ακολουθούμενες από εικόνες με πληροφορίες θερμίδων και κλήθηκαν να βαθμολογήσουν την επιθυμία τους να φάνε το φαγητό ενώ βρίσκονταν σε λειτουργικό σαρωτή μαγνητικής τομογραφίας (fMRI ). Οι εικόνες των τροφίμων ελήφθησαν είτε από τη βάση δεδομένων εικόνων φαγητού είτε από δημοφιλείς ιστότοπους εστιατορίων γρήγορου φαγητού που δημοσιεύουν πληροφορίες για τις θερμίδες. Οι 22 από τους συμμετέχοντες που έκαναν δίαιτα και οι 20 που δεν έκαναν δίαιτα είδαν το ίδιο σύνολο εικόνων, συμπεριλαμβανομένων φαγητών όπως ένα cheeseburger, μια πλευρά με τηγανητές πατάτες ή μια φέτα cheesecake με κεράσι. Σε μια κλίμακα από το 1 έως το 4 (1=καθόλου, 4=πολύ), υπέδειξαν πόσο πιθανό θα ήταν να φάνε το φαγητό αργότερα στην τραπεζαρία.
Ενώ τόσο αυτοί που έκαναν δίαιτα, όσο και αυτοί που δεν έκαναν βαθμολόγησαν τα τρόφιμα με τις ετικέτες των θερμίδων ως λιγότερο ορεκτικά, αυτό το αποτέλεσμα ήταν ισχυρότερο μεταξύ των ατόμων που έκαναν δίαιτα.
Περαιτέρω, οι ερευνητές ανέλυσαν αποκρίσεις σε δύο περιοχές του εγκεφάλου που παρακινούν τη διατροφική συμπεριφορά: τον επικλινή πυρήνα (NAcc: nucleus accumbens) και τον τροχιακό μετωπιαίο φλοιό (OFC: orbitofrontal cortex). Αν και όλοι οι συμμετέχοντες έδειξαν μείωση ενεργοποίησης αυτών των περιοχών όταν υπήρχαν πληροφορίες για τις θερμίδες, όσοι έκαναν δίαιτα έδειξαν περισσότερα παρόμοια μοτίβα ενεργοποίησης στον αριστερό μετωπιαίο φλοιό είτε για τα τρόφιμα που είχαν ετικέτα με θερμίδες είτε όχι. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει πως όσοι κάνουν δίαιτα μπορούν να λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες για τις θερμίδες ακόμη και όταν δεν υπάρχουν ρητά.
Προηγούμενες έρευνες υποδηλώνουν ότι η παρουσία ενδείξεων υγείας μπορεί να οδηγήσει σε αποφάσεις πιο υγιεινών τροφίμων. Επίσης επηρεάζει το μικροπεριβάλλον. Σε εργαστηριακές μελέτες, οι συμμετέχοντες έτρωγαν λιγότερα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και ανθυγιεινά τρόφιμα όταν οι στόχοι αυτορρύθμισης τους επηρεάζονταν από το περιβάλλον -π.χ., από την παρουσία ενός καθρέφτη ή λεπτών ανθρώπινων γλυπτών.
«Για να παρακινηθούν οι άνθρωποι να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων, απαιτούνται αλλαγές πολιτικής που να ενσωματώνουν όχι μόνο διατροφικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου θερμίδων, αλλά και ένα συστατικό δημόσιας εκπαίδευσης, το οποίο ενισχύει τα μακροπρόθεσμα οφέλη μιας υγιεινής διατροφής», πρόσθεσε η Kristina Rapuano, η οποία ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα ψυχολογικών και εγκεφαλικών επιστημών στο Dartmouth την εποχή της μελέτης και σήμερα είναι μεταδιδακτορική φοιτήτρια στο Fundamentals of the Adolescent Brain Lab στο Πανεπιστήμιο Yale.
Ένας σημαντικός περιορισμός της μελέτης ήταν ότι οι εικόνες τροφίμων παρουσιάστηκαν πρώτα χωρίς τις πληροφορίες θερμίδων. Αυτό ήταν ένα σκόπιμο και απαραίτητο μέρος της μελέτης.
Περισσότερες πληροφορίες: Andrea L. Courtney et al. Calorie information and dieting status modulate reward and control activation during the evaluation of food images, PLOS ONE (2018). DOI: 10.1371/journal.pone.0204744.
