Υπάρχουν 15 ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια στη λίστα προτεραιότητας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Έξι από αυτά μπορούν να ονομαστούν υπερβακτήρια γιατί είναι ανθεκτικά σε πολλά αντιβιοτικά. Οι λοιμώξεις από μικρόβια αποτελούν κυρίως πρόβλημα στα νοσοκομεία, αλλά μπορούν επίσης να εμφανιστούν παντού.
Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις εμφανίζονται ως αποτέλεσμα έκθεσης στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Οι άνθρωποι που εισάγονται για περίθαλψη είναι συνήθως αρκετά άρρωστοι. Κινδυνεύουν να αποκτήσουν βακτήρια που μπορούν στη συνέχεια να προκαλέσουν λοίμωξη ενώ βρίσκονται στο νοσοκομείο ή λίγο μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο.
Υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ των μικροβίων που αναπτύσσονται σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Και αυτό το προφίλ είναι συνήθως βακτήρια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Οι ασθενείς είναι ήδη ευάλωτοι και μπορεί να έχουν χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα. Προσθέστε τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση αντιβιοτικών βαρέως τύπου, τις χειρουργικές επεμβάσεις, τις διαδικασίες και τις ιατρικές συσκευές όπως οι καθετήρες ούρων και οι ενδοαγγειακοί καθετήρες. Το αποτέλεσμα είναι ένας πληθυσμός που κινδυνεύει να αποκτήσει αυτά τα βακτήρια.
Για οποιαδήποτε τυπική λοίμωξη υπάρχει μια σειρά επιλογών για θεραπεία. Υπάρχει αυτό που ονομάζεται θεραπεία πρώτης γραμμής, που είναι τα πρώτα αντιβιοτικά που δίνονται. Αυτά είναι συνήθως μπορούν να θεραπεύσουν τις λοιμώξεις πολύ καλά και χωρίς να βλάψουν πολύ τα καλά βακτήρια που ζουν στο έντερο. Αλλά όταν τα βακτήρια γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, πρέπει δίνονται αντιβιοτικά ευρύτερου φάσματος, τα οποία μπορεί να εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικά για θεραπεία, αλλά μπορεί επίσης να έχουν περισσότερες παρενέργειες ή να καταστρέφουν ορισμένα από τα καλά βακτήρια του εντέρου.
Τι μπορούν να κάνουν τα νοσοκομεία και οι κλινικές; Το ένα είναι η πρόληψη των λοιμώξεων και το άλλο είναι η διαχείριση των αντιβιοτικών. Και τα δύο λειτουργούν συνεργιστικά μεταξύ τους. Για την πρόληψη των λοιμώξεων, υπάρχει η υγιεινή των χεριών που είναι κρίσιμη όχι μόνο για το προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης αλλά και για τους ίδιους τους ασθενείς. Υπάρχει επίσης η χρήση γαντιών και του προστατευτικού εξοπλισμού, όταν είναι απαραίτητο. Η χρήση συσκευών όπως ουροποιοί ή ενδοαγγειακοί καθετήρες μόνο όταν είναι πραγματικά απαραίτητοι είναι ένας άλλος τρόπος πρόληψης. Στην κατηγορία της διαχείρισης των αντιβιοτικών, υπάρχει ανάγκη να αποτραπεί η υπερβολική χρήση τους.
Πριν από την πανδημία υπήρχαν μειωμένα ποσοστά ανθεκτικών στα αντιβιοτικά λοιμώξεων. Με την άφιξη της πανδημίας άρχισε σε μεγάλο βαθμό μια περιττή χρήση αντιβιοτικών. Στη συνέχεια παρατηρήθηκαν απότομες αυξήσεις σε πολλά από τα ανθεκτικά μικρόβια και ένα παράδειγμα είναι ο μύκητας Candida auris, ένα αναδυόμενο παθογόνο. Σε αντίθεση με άλλα μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά που είναι βακτήρια, αυτός είναι ένας ζυμομύκητας -ή μια μαγιά. Και εξαπλώνεται αρκετά γρήγορα στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
Ο C. auris καταγράφηκε για πρώτη φορά το 2009 σε ασθενή σε νοσοκομείο του Τόκιο που είχε μυκητίαση στο αυτί -auris σημαίνει στα λατινικά αυτί- ωστόσο αναδρομικές μελέτες έδειξαν ότι προϋπήρχε ως αιτία σηψαιμίας από το 1996 χωρίς να μπορεί αναγνωριστεί με τα τότε διαθέσιμα εργαστηριακά μέσα. Ο μύκητας εξαπλώθηκε σε πάνω από 30 χώρες από τότε που εντοπίστηκε για πρώτη φορά. Επιμένει στο περιβάλλον και στο δέρμα και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις της κυκλοφορίας του αίματος σε ευάλωτους ασθενείς. Ευθύνεται για μια σειρά από εστίες μόλυνσης και οι επιλογές θεραπείας είναι πολύ πιο περιορισμένες σε σύγκριση με άλλα μικρόβια. Με τον ερχομό της πανδημίας, σημειώθηκε μια απότομη αύξηση των λοιμώξεων από Candida auris. Σύμφωνα με μια έκθεση, το 2022 δηλώθηκαν στις ΗΠΑ 2.377 κλινικές διαγνώσεις και 5.754 περιπτώσεις εντοπίστηκαν μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου.
Ο ρόλος της διατροφής
Πολλά από αυτά τα μικρόβια ζουν στο έντερο. Διατηρούνται εκεί χωρίς να κάνουν ζημιά από τα καλά βακτήρια που έχουμε στα έντερα μας. Αλλά μερικές φορές, όταν χρησιμοποιούμε αντιβιοτικά ή συσκευές ή κάνουμε χειρουργική επέμβαση, τα καλά μικρόβια καταστρέφονται. Και τότε τα κακά μικρόβια μπορούν να αναπτυχθούν και να προκαλέσουν μολύνσεις. Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας του μικροβιώματος του εντέρου. Μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες διατηρεί τα καλά μικρόβια του εντέρου υγιή και βοηθάει να έχετε μεγαλύτερη αντίσταση στα μικρόβια όταν προσπαθούν να εισβάλουν από το έντερο στο σώμα.
Τι μπορεί να γίνει για να μειωθούν οι πιθανότητες μόλυνσης σε ένα νοσοκομείο; Τόσο οι ασθενείς όσο και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας πρέπει τηρούν την υγιεινή των χεριών. Λειτουργεί πολύ καλά η χρήση του απολυμαντικού χεριών. Είναι ένας πολύ βολικός τρόπος για την πρόληψη των λοιμώξεων στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Το σαπούνι και το νερό είναι μια καλύτερη επιλογή όταν τα χέρια είναι λερωμένα από εκκρίσεις του σώματος.
Σημειώστε ότι τα περισσότερα αντιβιοτικά δεν χορηγούνται καν στον άνθρωπο. Έως και το 80% της συνολικής χρήσης τους είναι στην κτηνοτροφία για την ανάπτυξης και για τη θεραπεία ή την πρόληψη λοιμώξεων. Αυτό επιταχύνει την ανθεκτικότητα των βακτηρίων και των άλλων μικροοργανισμών απέναντι στα φάρμακα που κάποτε ήταν αποτελεσματικά. Το πρόβλημα συνδέθηκε με 4,95 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το 2019. Εάν δεν ληφθούν μέτρα, τα πράγματα μπορούν να γίνουν χειρότερα. Ορισμένες μελέτες προβλέπουν ότι μέχρι το 2050, η μικροβιακή αντοχή θα μπορούσε να προκαλεί 10 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο και να κοστίζει 100 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.
