Σε μια νέα μελέτη που εντόπισε γενετικό υλικό ανδρικού χρωμοσώματος στα έντερα γυναικών που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση κοπράνων, οι ερευνητές στο Johns Hopkins Medicine λένε ότι έχουν διευρύνει την επιστημονική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ορισμένες από αυτές τις μεταμοσχεύσεις μπορεί να πετύχουν και να λειτουργήσουν.
Η μεταμόσχευση μικροβίων κοπράνων ή (FMT: Fecal microbiota transplant), είναι μια διαδικασία κατά την οποία κόπρανα από υγιείς δότες μεταμοσχεύονται μέσω κολονοσκόπησης στα έντερα ατόμων με επικίνδυνες και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις που προκαλούνται από ένα βακτήριο που ονομάζεται Clostridioides difficile (C. difficile).
Πολλές προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι το μεταμοσχευμένο υλικό κοπράνων από υγιείς δότες αποκαθιστά την ισορροπία των καλών βακτηρίων που είναι δείκτες ενός υγιούς εντέρου σε άτομα των οποίων οι υποτροπιάζουσες λοιμώξεις από C.difficile έχουν αντιμετωπιστεί, χωρίς αποτέλεσμα, με αντιβιοτικά βαρέως τύπου που εξαφανίζουν τα «καλά» βακτήρια μαζί με τα κακά.
Η υποτροπιάζουσα λοίμωξη από C. difficile είναι συχνά μια εξουθενωτική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από σοβαρή διάρροια και φλεγμονή του παχέος εντέρου. Οι ερευνητές λένε ότι οι λοιμώξεις είναι εμφανώς δύσκολο να αντιμετωπιστούν, καθώς οι συμβατικές θεραπείες με αντιβιοτικά συχνά αποτυγχάνουν να προσφέρουν μακροπρόθεσμη ανακούφιση και θεραπεία της λοίμωξης.
Η νέα μελέτη, που περιγράφεται στο περιοδικό Gastro Hep Advances δείχνει ότι η μεταφορά κυττάρων δότη που επενδύουν την εντερική οδό μαζί με τα κόπρανα του δότη μπορεί να είναι υπεύθυνη για βελτιωμένα αποτελέσματα για τουλάχιστον ορισμένους ασθενείς.
«Η μελέτη μας προτείνει ότι η πιθανότητα μεταφοράς εντερικών επιθηλιακών κυττάρων του δότη κατά τη μεταμόσχευση μικροχλωρίδας κοπράνων, αντί της απλής μεταφοράς βακτηρίων από δείγματα κοπράνων του δότη, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας Sudhir Dutta, κλινικός γαστρεντερολόγος και ερευνητής με το Τμήμα Γαστρεντερολογίας και Ηπατολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Τα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου του δότη ζουν στην εσωτερική επένδυση του παχέος εντέρου και του λεπτού εντέρου. Αυτά τα κύτταρα διατηρούν τη δομική ακεραιότητα και τη λειτουργική ικανότητα του εντέρου. Οι άνθρωποι απορρίπτουν εκατομμύρια από αυτά τα κύτταρα στο ρεύμα των κοπράνων κάθε μέρα. Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το γονίδιο SRY που είναι υπεύθυνο για τα αρσενικά χαρακτηριστικά των χρωμοσωμάτων Υ, μαζί με στοιχεία του ίδιου του χρωμοσώματος Υ, ανιχνεύθηκε στα δείγματα κοπράνων ορισμένων γυναικών ασθενών που έλαβαν FMT από άνδρες δότες.
«Η μακροπρόθεσμη ανίχνευση του χρωμοσώματος Υ υποδηλώνει ότι, εκτός από την αποκατάσταση της εντερικής μικροχλωρίδας, η μεταμόσχευση κοπράνων μπορεί να διευκολύνει την επιθηλιακή επισκευή στην επένδυση του εντέρου. Αυτές οι παρατηρήσεις ανοίγουν μια βαθύτερη κατανόηση του μηχανισμού με το οποίο λειτουργεί η μεταμόσχευση κοπράνων», λέει ο Sandeep Verma, ερευνητής και κλινικός συνεργάτης στο τμήμα γαστρεντερολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. «Η έρευνά μας δείχνει μια πολύ πιο περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ του μικροβιώματος του δότη και του περιβάλλοντος του εντέρου του λήπτη από ό,τι είχε αναφερθεί προηγουμένως».
Συνολικά, οι ερευνητές ανέλυσαν τα δείγματα κοπράνων που συλλέχθηκαν από 30 υγιείς άνδρες και γυναίκες δότες και 22 ασθενείς που είχαν λάβει μεταμόσχευση κοπράνων. Σε διάστημα 24 μηνών, προσδιόρισαν ότι οι γυναίκες ασθενείς που είχαν λάβει μεταμόσχευση κοπράνων από άνδρες είχαν κάτι περισσότερο από βακτήρια στα δείγματά τους. Είδαν ότι τα χρωμοσώματα Υ ήταν παρόντα στο 33% των γυναικών με άρρενες δότες, όπου, τυπικά, δεν θα υπήρχε παρουσία ή δραστηριότητα χρωμοσώματος Υ σε γυναικεία δείγματα κοπράνων. «Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι τα κόπρανα είναι μια πολύ πιο περίπλοκη απέκκριση από ό,τι πιστεύαμε ότι ήταν», λέει ο Verma. Και λέει ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε μια μεγαλύτερη ομάδα γυναικών ασθενών που λαμβάνουν μεταμόσχευση κοπράνων από υγιείς άντρες δότες για να προσδιοριστεί η έκταση της επιθηλιακής “εμμοσχεύσεως” στα έντερά τους.
«Η κατανόηση του ρόλου των κυττάρων που προέρχονται από δότες στην επούλωση του εντέρου θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε νέες θεραπείες που υπερβαίνουν τη μικροβιακή αποκατάσταση και στοχεύουν στην ίδια την επιθηλιακή δομή», πρόσθεσε ο Verma.
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ ενέκρινε τη μεταμόσχευση κοπράνων το 2022. Αν και σχετικά σπάνια, η χρήση της διαδικασίας είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Εκτιμάται ότι γίνονται 48.000 τέτοιες μεταμοσχεύσεις στις ΗΠΑ ετησίως.
Περισσότερες πληροφορίες: Sudhir K. Dutta et al, Detection of human Y chromosome and SRY gene in fecal samples of female patients following fecal microbiota transplantation, Gastro Hep Advances (2024). DOI: 10.1016/j.gastha.2024.10.008.
