Είναι η εποχή του χρόνου για βήχα, κρυολόγημα και πονόλαιμο. Έτσι, μπορεί να έχετε ακούσει ανθρώπους να μιλούν για τον «στρεπτοκοκκικό λαιμό». Ο πονόλαιμος που προκαλείται από τον στρεπτόκοκκο Α είναι διαφορετικός από τον απλό πονόλαιμο. Οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται έντονο πόνο κατά την κατάποση, αλλά και να εμφανίζουν πυρετό και οίδημα στις αμυγδαλές τους ή εμφανίζουν λευκές κηλίδες ή ραβδώσεις με πύον στο λαιμό.
Τι είναι όμως ο στρεπτοκοκκικός λαιμός; Είναι απλώς ένας κακός πονόλαιμος που υποχωρεί από μόνος του σε μια ή δύο μέρες; Πρέπει να ανησυχείτε; Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τη διαφορά μεταξύ απλού και στρεπτοκοκκικού πονόλαιμου καθώς μοιάζουν.
Ο στρεπτόκοκκος είναι η αιτία βακτηριακής λοίμωξης που προκαλεί φλεγμονή στον φάρυγγα, δηλαδή στο πίσω μέρος του λαιμού. Βακτήρια στρεπτόκοκκου υπάρχουν ήδη στο στόμα, τη μύτη και το δέρμα. Για διάφορους λόγους όμως, μπορούν εύκολα να καταλήξουν στο λαιμό και να προκαλέσουν λοίμωξη με επώδυνα συμπτώματα. Οι άνθρωποι έχουν συνήθως πυρετό, έντονο κόκκινο λαιμό και μερικές φορές επώδυνα εξογκώματα στο λαιμό (διογκωμένοι λεμφαδένες). Ένα στυλεό λαιμού μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του στρεπτόκοκκου, αλλά τα αποτελέσματα μπορεί να διαρκέσουν μερικές ημέρες. Ευτυχώς, και οι δύο τύποι πονόλαιμου συνήθως βελτιώνονται από μόνοι τους.
Πώς διαφέρουν;
Οι περισσότεροι πονόλαιμοι προκαλούνται από ιούς όπως οι ιοί του κοινού κρυολογήματος, η γρίπη (ιός της γρίπης) ή ο ιός που προκαλεί αδενικό πυρετό (ιός Epstein-Barr). Αυτοί οι ιογενείς πονόλαιμοι μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Τα αντιβιοτικά δεν δρουν ενάντια στους ιούς, επομένως εάν έχετε ιογενή πονόλαιμο, δεν θα βελτιωθείτε γρηγορότερα εάν πάρετε αντιβιοτικά. Μπορεί ακόμη και να έχετε κάποιες παρενέργειες με τα αντιβιοτικά.
Όμως ο πονόλαιμος από στρεπτόκοκκος προκαλείται από το βακτήριο Streptococcus pyogenes, γνωστό και ως στρεπτόκοκκο Α. Ο στρεπτόκοκκος είναι πιο συχνός στα παιδιά σχολικής ηλικίας, αλλά μπορεί να επηρεάσει και άλλες ηλικιακές ομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστείτε αντιβιοτικά για να αποφύγετε κάποιες σπάνιες αλλά σοβαρές επιπλοκές. Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα επιπλοκών είναι μια βασική διαφορά μεταξύ του ιογενούς πονόλαιμου και του λαιμού από στρεπτόκοκκο.
Γενικά, ένας ιογενής πονόλαιμος είναι πολύ απίθανο να προκαλέσει επιπλοκές (μία εξαίρεση είναι αυτές που προκαλούνται από τον ιό Epstein-Barr που έχει συσχετιστεί με ασθένειες όπως το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, η σκλήρυνση κατά πλάκας και ορισμένοι καρκίνοι).
Το βασικό σύμπτωμα της λοίμωξης από στρεπτόκοκκο είναι ο οξύς πονόλαιμος, ο οποίος αναπτύσσεται συνήθως εντός πέντε ημερών από την έκθεση στα βακτήρια. Ο λαιμός είναι πρησμένος και πονάει, δυσκολεύεστε να καταπιείτε, ενώ μπορεί να έχετε και σιελόρροια. Τα πιο σοβαρά συμπτώματα όμως είναι ο ξαφνικός υψηλός πυρετός, οι μυϊκοί πόνοι, ο κόκκινος ερεθισμένος λαιμός με άσπρες κηλίδες (πύον), πονοκέφαλοι, ρίγη, πρησμένοι λεμφαδένες και απώλεια όρεξης.
O στρεπτόκοκκος Α μπορεί να προκαλέσει επεμβατική νόσο, μια σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή. Αυτό συμβαίνει όταν τα βακτήρια που ζουν κάπου στο σώμα (συνήθως το δέρμα ή ο λαιμός) εισέρχονται σε άλλο μέρος του σώματος όπου δεν θα έπρεπε να υπάρχουν βακτήρια, όπως η κυκλοφορία του αίματος. Αυτό μπορεί να κάνει τους ανθρώπους εξαιρετικά άρρωστους.
Οι επεμβατικές λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α και οι θάνατοι αυξάνονται τα τελευταία χρόνια σε όλο τον κόσμο, ειδικά σε μικρά παιδιά και μεγαλύτερους ενήλικες. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η αυξημένη κοινωνική ανάμειξη και η αύξηση των κυκλοφορούντων ιών του κοινού κρυολογήματος. Αλλά συνολικά οι λόγοι πίσω από την αύξηση των λοιμώξεων από στρεπτόκοκκο Α δεν είναι ξεκάθαροι.
Μια άλλη σπάνια αλλά σοβαρή παρενέργεια του στρεπτόκοκκου Α είναι η αυτοάνοση νόσος. Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος παράγει αντισώματα που αντιδρούν ενάντια στα δικά του κύτταρα. Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα είναι η ρευματική καρδιοπάθεια. Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος καταστρέφει τις βαλβίδες της καρδιάς λίγες εβδομάδες ή μήνες μετά από στρεπτόκοκκο λαιμό ή λοίμωξη του δέρματος. Σε όλο τον κόσμο, πάνω από 40 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με ρευματική καρδιοπάθεια και περισσότεροι από 300.000 πεθαίνουν από τις επιπλοκές της κάθε χρόνο, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Γιατί κάποιοι άνθρωποι αρρωσταίνουν περισσότερο από άλλους;
Γνωρίζουμε ότι οι λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α και οι ρευματικές καρδιοπάθειες είναι πιο συχνές σε κοινότητες με χαμηλές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες όπου η φτώχεια και ο υπερπληθυσμός οδηγούν σε αυξημένη μετάδοση και νόσο του στρεπτόκοκκου Α. Ωστόσο, δεν καταλαβαίνουμε πλήρως γιατί μερικοί άνθρωποι παθαίνουν μόνο μια ήπια λοίμωξη με στρεπτόκοκκο, ενώ άλλοι αρρωσταίνουν πολύ με επεμβατική νόσο. Επίσης, δεν καταλαβαίνουμε γιατί μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν ρευματική καρδιοπάθεια μετά από λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α, ενώ οι περισσότεροι δεν το κάνουν.
Δεν υπάρχει εμβόλιο για στρεπτόκοκκο Α, αλλά πολλές ερευνητικές ομάδες παγκοσμίως εργάζονται για ένα εμβόλιο.
Οι περισσότεροι πονόλαιμοι θα βελτιωθούν από μόνοι τους. Αλλά εάν o δικός σας δεν βελτιωθεί σε λίγες μέρες ή έχετε συνεχή πυρετό, επισκεφτείτε τον γιατρό σας. Είναι σημαντικό να κάνετε strep test, προκειμένου ο γιατρός να σας δώσει την κατάλληλη θεραπεία. Πέντε λεπτά μετά την ενοχλητική διαδικασία του strep test, ο γιατρός θα ξέρει αν πρέπει να λάβετε φάρμακα.
