Ο γλυκαιμικός έλεγχος αναφέρεται στη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και συνδέεται στενά με την υγιή καρδιαγγειακή και ψυχολογική λειτουργία, καθώς και με τη βέλτιστη υγεία του εγκεφάλου. Ο μακροχρόνιος γλυκαιμικός έλεγχος (κατά τους προηγούμενους 3 μήνες) μπορεί να δεικτοδοτηθεί με τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (Hb1Ac). Μελέτες σε ασθενείς με διαβήτη δείχνουν επίσης ότι τόσο ο γλυκαιμικός έλεγχος όσο και η εγκεφαλική λειτουργία συνδέονται με τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, έναν δείκτη της λειτουργίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος -κυρίως του παρασυμπαθητικού συστήματος.
Σε μελέτες ατόμων με διαβήτη ή προδιαβήτη, τα επίπεδα γλυκόζης στον ορό και η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού συσχετίζονται αντιστρόφως -μια σχέση που αποδίδεται στην ανάπτυξη καρδιακής αυτόνομης νευροπάθειας όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι επίμονα αυξημένα στο διαβήτη. Η καρδιακή αυτόνομη νευροπάθεια καταστρέφει πρώτα το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου και αργότερα επηρεάζει το συμπαθητικό σύστημα.
Σε υγιή άτομα, η σχέση μεταξύ γλυκόζης αίματος και μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού είναι λιγότερο σαφής. Ενώ ορισμένες μελέτες σε υγιείς ενήλικες αναφέρουν μια αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της γλυκόζης του αίματος και της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού, παρόμοια με τα ευρήματα στον διαβήτη, άλλες δεν βρήκαν συσχέτιση. Η διαφορά στα ευρήματα σε όλη τη βιβλιογραφία μπορεί να αποδοθεί στις επιπτώσεις της ηλικίας και του φύλου σε αυτές τις σχέσεις, οι οποίες δεν έχουν εξεταστεί προηγουμένως σε υγιή άτομα ή κλινικά δείγματα.
Τώρα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι το υψηλό σάκχαρο στο αίμα μπορεί να βλάψει την υγεία του εγκεφάλου ακόμη και σε άτομα χωρίς διαβήτη. Η σχέση μεταξύ του σακχάρου στο αίμα και της υγείας του εγκεφάλου είναι καλά τεκμηριωμένη σε άτομα που ζουν με διαβήτη.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι ακόμα κι αν κάποιος δεν έχει διάγνωση διαβήτη, το σάκχαρό του μπορεί να είναι ήδη αρκετά υψηλό ώστε να επηρεάζει αρνητικά την υγεία του εγκεφάλου του», δήλωσε ο Δρ. Jean Chen, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και ανώτερος επιστήμονας στο Rotman Research Institute, μέρος της Baycrest Academy for Research and Education (BARE). «Το σάκχαρο του αίματος υπάρχει σε ένα φάσμα -δεν είναι μια ασπρόμαυρη κατηγοριοποίηση του υγιούς ή του ανθυγιεινού».
Η μελέτη δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Neurobiology of Aging και εξέτασε 146 υγιείς ενήλικες ηλικίας 18 ετών και άνω. Για κάθε άτομο, οι ερευνητές ανέλυσαν το σάκχαρο στο αίμα, τη δραστηριότητα του εγκεφάλου χρησιμοποιώντας σαρώσεις μαγνητικής τομογραφίας (MRI) και τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού μέσω μετρήσεων ηλεκτροκαρδιογραφήματος (ΗΚΓ).
«Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της διαχείρισης του σακχάρου στο αίμα σας μέσω υγιεινής διατροφής και άσκησης, όχι μόνο για το σώμα αλλά και για τον εγκέφαλό σας», είπε ο Chen από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο. «Είναι επίσης σημαντικό να κάνετε τακτικές εξετάσεις και να συνεργάζεστε με έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης, ειδικά εάν έχετε διαγνωστεί με προδιαβήτη.
Κύρια ευρήματα μελέτης
Το υψηλότερο σάκχαρο στο αίμα συσχετίστηκε με μειωμένη σύνδεση στα δίκτυα του εγκεφάλου. Αυτά τα δίκτυα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε όλες τις πτυχές της γνωστικής λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης, της προσοχής και της ρύθμισης των συναισθημάτων.
Η επίδραση ήταν ισχυρότερη σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά ήταν παρούσα σε όλες τις ηλικίες. Οι ηλικιωμένοι είχαν γενικά υψηλότερο σάκχαρο στο αίμα από τους νεότερους ενήλικες.
Η επίδραση ήταν επίσης ισχυρότερη στις γυναίκες παρά στους άνδρες.
Επιπλέον, υπήρχε μια σχέση μεταξύ του υψηλότερου σακχάρου στο αίμα και της χαμηλότερης μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού. Προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι η υψηλότερη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού σχετίζεται με καλύτερη υγεία του εγκεφάλου.
Σε μελλοντική εργασία, οι ερευνητές θα μπορούσαν να διερευνήσουν περαιτέρω πώς να βελτιώσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου αλλάζοντας τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, που είναι πιο εύκολος στόχος για παρέμβαση από το σάκχαρο στο αίμα, ειδικά σε μη διαβητικά άτομα.
Αυτή η μελέτη διεξήχθη χρησιμοποιώντας δεδομένα από το σύνολο δεδομένων της Μελέτης Λειψίας για αλληλεπιδράσεις μυαλού-σώματος-συναισθήματος (LEMON).
Περισσότερες πληροφορίες: Jeffrey X. Yu et al, The associations among glycemic control, heart variability, and autonomic brain function in healthy individuals: Age- and sex-related differences, Neurobiology of Aging (2024). DOI: 10.1016/j.neurobiolaging.2024.05.007.
