Της Jane Ogden, Professor of Health Psychology, University of Surrey.
Η κατανάλωση ζυμαρικών με την ένδειξη «σνακ» αντί για «γεύμα» κάνει τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερο αργότερα, σύμφωνα με την μελέτη μας. Βρήκαμε επίσης ότι οι συμμετέχοντες έτρωγαν περισσότερο αργότερα όταν τα ζυμαρικά καταναλώνονταν ως σνακ, δηλαδή όρθιοι, από μια πλαστική κατσαρόλα, παρά όταν έτρωγαν καθιστοί, από ένα κεραμικό πιάτο. Εκείνοι που έτρωγαν περισσότερο είχαν φάει τα ζυμαρικά και τα οποία έφεραν ετικέτα σνακ, και παρουσιάστηκαν ως σνακ.
Υπήρξε μια τεράστια αύξηση της παχυσαρκίας, σε όλο τον κόσμο. Μια μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine, διαπίστωσε ότι περισσότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι πλέον παχύσαρκο. Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία συσχετίζεται με τον πρόωρο θάνατο, επομένως η εύρεση τρόπων μείωσης της ποσότητας των θερμίδων που καταναλώνουν οι άνθρωποι είναι κρίσιμη.
Στη μελέτη μας, 80 γυναίκες κατανεμήθηκαν τυχαία για να φάνε μια καθορισμένη ποσότητα ζυμαρικών που είτε έφερε την ετικέτα “φάτε αυτό το σνακ” είτε “φάτε αυτό το γεύμα”. Οι γυναίκες κατανεμήθηκαν επίσης τυχαία είτε για να φάνε τα ζυμαρικά ως σνακ (όρθιες από μια πλαστική κατσαρόλα, χρησιμοποιώντας ένα πλαστικό πιρούνι) είτε ως γεύμα (κάθονταν σε ένα τραπέζι, χρησιμοποιώντας ένα κεραμικό πιάτο και μεταλλικό πιρούνι). Υπήρχαν λοιπόν τέσσερις ομάδες με 20 γυναίκες σε καθεμία (σνακ-σνακ, σνακ-γεύμα, γεύμα-σνακ, γεύμα-γεύμα).
Μετά από 10 λεπτά, συμμετείχαν σε ένα γευστικό τεστ όπου βαθμολόγησαν μια σειρά από φαγητά (Hula Hoops, μπισκότα ζώων, M&Ms, Mini Cheddars) και παροτρύνθηκαν να φάνε όσο τους άρεσε. Οι βαθμολογίες ήταν απλώς για να ενθαρρύνουν την πρόσληψη τροφής, αλλά μετρήσαμε το πόσο έφαγαν.
Μετά τον έλεγχο του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) των συμμετεχόντων, το πόσο είχαν φάει πριν από τη μελέτη, το χρονοδιάγραμμα του τελευταίου γεύματος και το ιστορικό δίαιτας, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι έτρωγαν τα ζυμαρικά με την ένδειξη «σνακ» έτρωγαν πολύ περισσότερο στο γευστικό τεστ από εκείνους που έφαγαν τα ζυμαρικά με την ένδειξη «γεύμα». Επίσης, όσοι έφαγαν τα ζυμαρικά που παρουσιάστηκαν ως σνακ έφαγαν σημαντικά περισσότερα στη γευστική δοκιμή από ό,τι όσοι έφαγαν ως γεύμα. Αυτοί που έφαγαν τα περισσότερα στη δοκιμή γεύσης είχαν φάει τα ζυμαρικά με την ένδειξη «σνακ» και τα οποία παρουσιάστηκαν ως σνακ, έφαγαν 50% περισσότερο φαγητό (κατά βάρος) συνολικά και 100% περισσότερα M&M.
Προσοχή στο πλαίσιο
Όταν σκεφτόμαστε να τρώμε καλά, συχνά λαμβάνουμε υπόψη το διατροφικό περιεχόμενο των τροφίμων -τις βιταμίνες και τα μέταλλα, τον αριθμό των θερμίδων, τα επίπεδα λίπους ή υδατανθράκων. Η έμφαση δίνεται στη βιολογία και όχι στην ψυχολογία. Αλλά η μελέτη μας δείχνει ότι η καλή διατροφή σχετίζεται επίσης με τον τρόπο με τον οποίο επισημαίνονται και παρουσιάζονται τα τρόφιμα. Η χημική σύνθεση των ζυμαρικών παρέμεινε η ίδια, αλλά ο τρόπος που πλαισιώθηκαν άλλαξε.
Είναι εύκολο να πάρετε βάρος, επειδή φθηνά, πλούσια σε θερμίδες και χαμηλής θρεπτικής αξίας τρόφιμα υπάρχουν παντού. Λόγω της ολοένα και πιο πολυάσχολης επαγγελματικής και οικογενειακής μας ζωής, το φαγητό αρπάζεται εν κινήσει και τρώγεται στο γραφείο, στο αυτοκίνητο ή εν κινήσει καθώς βιαζόμαστε μεταξύ των συναντήσεων. Και καθώς είμαστε απασχολημένοι, τρώμε το φαγητό μας ως σνακ και δεν αφιερώνουμε χρόνο για να το κάνουμε γεύμα. Όμως, όπως δείχνει η μελέτη μας, ο τρόπος που τρώμε αλλάζει αυτό που τρώμε αργότερα.
Αλλά και τα λόγια είναι σημαντικά. Το να αποκαλούμε απλώς το φαγητό «σνακ» μας κάνει να το θεωρούμε λιγότερο χορταστικό, μας κάνει να εστιάζουμε λιγότερο ενώ το τρώμε, μας κάνει πιο πιθανό να ξεχάσουμε ότι το έχουμε φάει και η αίσθηση της χόρτασης αλλάζει από την αντίληψη αυτού που έχουμε φάει.
Η βιομηχανία τροφίμων γνωρίζει ότι έχει σημασία το πώς παρουσιάζετε τα τρόφιμα και χρησιμοποιεί αυτή τη γνώση εις βάρος μας. Χαρακτηρίζουν τα τρόφιμα ως «σνακ» ανεξάρτητα από το ενεργειακό τους περιεχόμενο και συσκευάζουν τα τρόφιμα σε εύχρηστες σακούλες και κατσαρόλες, ενθαρρύνοντάς μας να τα τρώμε ως σνακ.
Η κυβέρνηση πρέπει να αναγνωρίσει τη σημασία των ετικετών και να θέσει περιορισμούς στην ικανότητα της βιομηχανίας τροφίμων να επισημαίνει τα τρόφιμα ως σνακ. Οι εργοδότες θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν ενθαρρύνοντας το προσωπικό τους να κάνει σωστά μεσημεριανά διαλείμματα. Αλλά μπορούμε επίσης να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας θεωρώντας το φαγητό, ανεξάρτητα από το πώς είναι επισημασμένο ή συσκευασμένο, ως γεύμα, και αφήνοντας χώρο στην πολυάσχολη ζωή μας για να καθίσουμε και να το φάμε.
