Μια νευροεπιστήμονας από το Queensland University of Technology (QUT) διεθνώς αναγνωρισμένη για την έρευνά της σχετικά με τον εθισμό στο αλκοόλ και τη ζάχαρη ισχυρίζεται ότι η εγκεφαλική δύναμη και όχι η δύναμη της θέλησης είναι το κλειδί για να ζεις υγιεινά.
Η καθηγήτρια Selena Bartlett από το Ινστιτούτο Υγείας και Βιοϊατρικής Καινοτομίας του QUT είπε ότι οι δίαιτες από μόνες τους σπάνια ήταν επιτυχημένες και ο εγκέφαλός μας υπαγόρευε τη συμπεριφορά μας με τρόπο αμετάβλητο από την προϊστορική εποχή. «Ο εγκέφαλός μας αποκρίνεται στο στρες με έναν αρχαίο τρόπο, αλλά είναι δυνατό να το παρακάμψουμε», είπε η καθηγητής Bartlett, ο οποίος δημοσίευσε το βιβλίο MiGGi Matters: How to train your brain to manage stress and trim your body.
«Παρά όλες τις πληροφορίες εκεί έξω για τους κινδύνους του υπέρβαρου και τις συμβουλές αμέτρητων γκουρού για την απώλεια βάρους, το Αυστραλιανό Γραφείο Στατιστικής μας λέει ότι το 63% των ενηλίκων της Αυστραλίας είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Υπάρχουν επίσης συντριπτικές ενδείξεις ότι για πολλούς ανθρώπους που χάνουν βάρος μέσω της δίαιτας, ότι το ανακτούν γρήγορα. Οι δίαιτες μπορεί στην πραγματικότητα να μας κάνουν πιο παχύσαρκους και πιο αγχωμένους. Αυτό συμβαίνει γιατί αγνοούμε τον εγκέφαλό μας, ο οποίος οδηγεί σιωπηλά τη συμπεριφορά μας σαν να είμαστε ακόμα αρχαίοι άνθρωποι που ζούμε σε προϊστορικές συνθήκες. Το ίδιο ισχύει και για τις εθιστικές συμπεριφορές. Όταν είμαστε στρεσαρισμένοι ο εγκέφαλός μας αναζητά ευχαρίστηση και αυτό είναι το πρόβλημα».
Ο καθηγήτρια Bartlett λέει ότι ο εγκέφαλος έχει αναπτυχθεί σε πολυπλοκότητα καθώς οι άνθρωποι έχουν εξελιχθεί και έχει τρία διακριτά τμήματα -επιβίωση, συναίσθημα και λογική.
«Το τμήμα επιβίωσης του εγκεφάλου ελέγχει τον καρδιακό παλμό, την αναπνοή και μας κρατά ζωντανούς. Το συναισθηματικό τμήμα, ιδιαίτερα η αμυγδαλή, μας προστατεύει από τον αντιληπτό κίνδυνο υποκινώντας μια απόκριση “μάχης ή φυγής”, ενώ το λογικό τμήμα οδηγεί τις λειτουργίες μας όπως ο έλεγχος των παρορμήσεων, ο σχεδιασμός και η λήψη αποφάσεων», είπε η Bartlett. «Στον σημερινό αγχωτικό κόσμο της εργασίας, των οικονομικών, των σχέσεων, της ανατροφής των παιδιών και άλλων ευθυνών, το σώμα απελευθερώνει ορμόνες του στρες όπως η κορτιζόλη. Με την πάροδο του χρόνου οι ορμόνες του στρες μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των συνάψεων στον εγκέφαλο. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει τον ορθολογικό εγκέφαλό μας και μπορεί να μειώσει τον έλεγχο των παρορμήσεων μας. Για να αντιμετωπιστεί η βλάβη που προκαλείται από τις ορμόνες του στρες, το αρχαίο, συναισθηματικό μέρος του εγκεφάλου μας ωθεί να βρούμε ευχαρίστηση. Όταν βιώνουμε ευχαρίστηση, το σώμα μας πλημμυρίζει από ορμόνες όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και οι ενδορφίνες. Αυτές συνδέονται με τους υποδοχείς στον εγκέφαλο και μειώνουν την καταστροφική επίδραση των ορμονών του στρες.
«Όσο περισσότερο στρες βιώνετε, τόσο περισσότερο ο εγκέφαλός σας αναζητά ευχαρίστηση για να το αντιμετωπίσει. Όταν ο αρχαίος εγκέφαλος μας απαιτεί μια ευχάριστη εμπειρία, είναι σύνηθες να επιδιώκουμε το αλκοόλ, τις γλυκές λιχουδιές και το comfort food. Αυτό είναι ένα πρόβλημα για δύο λόγους -παρέχει πολλές θερμίδες που οδηγούν σε αύξηση του βάρους και προκαλούν εθισμό».
Η τελευταία έρευνα της Bartlett δείχνει ότι η ζάχαρη αυξάνει μια νευροχημική ουσία που συνδέεται με τους νικοτινικούς υποδοχείς στον εγκέφαλο με τον ίδιο τρόπο όπως το αλκοόλ και η νικοτίνη. Η τακτική κατανάλωση ζάχαρης, αλκοόλ και νικοτίνης αλλάζει τον εγκέφαλο, οδηγώντας στην ανάγκη να καταναλώνουμε όλο και περισσότερο για να νιώθουμε το ίδιο επίπεδο ευχαρίστησης.
«Ακριβώς όπως το αλκοόλ και η νικοτίνη, μια ξαφνική μείωση στην κατανάλωση ζάχαρης θα οδηγήσει σε συμπτώματα στέρησης και πόθους», είπε. «Για να το ξεπεράσουμε αυτό πρέπει να παρακάμψουμε τον αρχαίο εγκέφαλο. Όταν ο λογικός εγκέφαλος είναι υπεύθυνος, είναι δυνατή η βιώσιμη απώλεια βάρους».
Το βιβλίο της Bartlett περιγράφει τα ακόλουθα πέντε βήματα για να γίνει αυτό:
- Να είστε συμπονετικοί με τον εγκέφαλό σας -είναι ένα εκπληκτικό, αρχαίο όργανο που μπορεί να καταστραφεί σοβαρά από το στρες, ειδικά στην παιδική ηλικία όταν αναπτύσσεται.
- Γνωρίστε τον εγκέφαλο -η επίγνωση του τρόπου με τον οποίο η αρχαία αμυγδαλή οδηγεί τη συμπεριφορά σας είναι κρίσιμη για την υπέρβαση των ανθυγιεινών παρορμήσεων.
- Προσδιορίστε πότε η αμυγδαλή σας κυριαρχεί ή πότε περνάτε μια «στιγμή MiGGi» -σε στρεσογόνες καταστάσεις, αναγνωρίστε όταν ξαφνικά σας πιάνει η επιθυμία να φάτε ανακουφιστικό φαγητό, να καπνίσετε ή να πιείτε αλκοόλ.
- Αντικαταστήστε το φαγητό και το αλκοόλ με μια κίνηση MiGGi -βαθιές αναπνοές, διατάσεις, περπάτημα, τρέξιμο, κάθε κίνηση που έχει ωραία αίσθηση.
- Μειώστε την πρόσληψη ζάχαρης και αλκοόλ και αυξήστε την καρδιαγγειακή και υψηλής έντασης άσκηση -αυτά θα σας βοηθήσουν να θεραπεύσετε τον εγκέφαλό σας από τις βλάβες που προκαλεί το στρες και να χτίσετε ένα δυνατό, υγιές σώμα.
