Του Andrew Brown, The Conversation.
Αλλά οι περισσότεροι από εμάς εξακολουθούμε να έχουμε σύγχυση σχετικά με τους παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση βάρους. Οι τρεις συνήθως αποδιδόμενοι παράγοντες είναι τα γονίδιά μας, το μικροβίωμα μας (εντερικά βακτήρια) και η ενεργειακή μας πρόσληψη (θερμίδες).
Γονίδια
Σε επίπεδο είδους, εμπλέκονται γονίδια, αλλά για τα άτομα, τα γονίδια δεν έχουν τόσο μεγάλη επίδραση όσο νομίζουμε. Σε σύγκριση με τα ξαδέρφια μας πρωτεύοντα, εμείς οι άνθρωποι είμαστε ο «χοντρός πίθηκος». Αποθηκεύουμε περισσότερα αποθέματα ενέργειας με τη μορφή σωματικού λίπους από τους γορίλες, τους χιμπατζήδες ή τους ουρακοτάγκους. Έτσι, η ιδέα είναι ότι έχουμε εξελιχθεί για να αποσπάσουμε περισσότερη ενέργεια λίπους για να τροφοδοτήσουμε τον μεγαλύτερο εγκέφαλό μας.
Ωστόσο, για ένα συγκεκριμένο άτομο, τα γονίδια μπορεί να μην παίζουν τεράστιο ρόλο. Περίπου 100 γονίδια μέχρι στιγμής έχουν συνδεθεί με το σωματικό βάρος, αλλά μαζί εξηγούν λιγότερο από το 3% της διακύμανσης του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Το μεγαλύτερο συνεισφέρον γονίδιο, που προσδιορίστηκε από μελέτες συσχέτισης σε όλο το γονιδίωμα, είναι το ονομαζόμενο FTO. Η παραλλαγή FTO που αυξάνει τον ΔΜΣ είναι σχετικά κοινή, υπάρχει σε έως και το 42% του πληθυσμού και μπορεί να προσθέσει περίπου 1 επιπλέον κιλό στο σωματικό βάρος. Αυτό σημαίνει ότι εξηγεί μόνο 0,3% διακύμανση του ΔΜΣ. Τα ακόμα καλύτερα νέα είναι ότι τα άτομα με αυτήν την παραλλαγή μπορούν να χάσουν βάρος εξίσου εύκολα τρώγοντας λιγότερο και μετακινούμενα περισσότερο.
Επομένως, είναι καλό να θυμόμαστε ότι τα γονίδια δεν λειτουργούν μεμονωμένα, αλλά σε συνδυασμό με το φαγητό που τρώμε και τη σωματική δραστηριότητα που κάνουμε.
Εντερικά βακτήρια
Είναι μια μάλλον περίεργη σκέψη ότι μοιραζόμαστε το σώμα μας με περίπου 30 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς. Αυτό είναι περίπου ένας μικροοργανισμός για κάθε ένα από τα ανθρώπινα κύτταρά μας. Πολλά από αυτά ζουν στα έντερά μας και η επίδρασή τους σε διάφορες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, μελετάται εντατικά.
Τα προβιοτικά συμπληρώματα περιέχουν ζωντανά βακτήρια, όπως είναι ο Lactobacillus, και τα πρεβιοτικά είναι ένας τύπος φυτικών ινών που μπορεί να βελτιώσει την υγεία του εντέρου ευνοώντας την ανάπτυξη πιο φιλικών προς το έντερο στελεχών βακτηρίων.
Μια σύνοψη 13 μελετών διαπίστωσε ότι η λήψη προβιοτικών συμπληρωμάτων για έως και τρεις μήνες μείωσε το σωματικό βάρος κατά 0,6 κιλά κατά μέσο όρο. Μια άλλη πρόσφατη σύνοψη 18 μελετών που συνδύαζε δεδομένα από θεραπείες με πρεβιοτικά ή/και προβιοτικά κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα. Δηλαδή, υπήρξε μόνο κατά μέσο όρο 0,6 κιλά μείωση του σωματικού βάρους.
Ένας άλλος, ίσως λιγότερο εύγεστος τρόπος για να βελτιώσουμε το προφίλ των εντερικών μας ζωυφίων είναι η μεταμόσχευση κοπράνων. Ωστόσο, πρέπει να περιμένουμε μεγάλες συστηματικές μελέτες για αυτές τις μεταμοσχεύσεις κακώνων για την απώλεια βάρους πριν μπορέσουμε να πούμε αν βοηθούν ή όχι.
Θερμίδες
Συχνά ακούμε για την ενεργειακή πρόσληψη που αναφέρεται ως θερμίδες. Θεωρητικά, εάν μειώσετε τις θερμίδες που καταναλώνετε κατά 10%, θα πρέπει να χάσετε 10% σωματικό βάρος. Αυτή η θεωρία δοκιμάστηκε και βρέθηκε ακριβής από μια μελέτη σε 117 υγιείς συμμετέχοντες σε διάστημα δύο ετών.
Αντίθετα, η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη προέβλεπε αύξηση βάρους σε 253 συμμετέχοντες που παρακολουθήθηκαν σε διάστημα δύο ετών. Η ενεργειακή πρόσληψη έπρεπε να μετρηθεί προσεκτικά και αντικειμενικά, καθώς η αυτοαναφορά υποτιμά την ενεργειακή πρόσληψη κατά 35%.
Εάν μια θερμίδα είναι πάντα μια θερμίδα, θα πρέπει επίσης να μπορείτε να χάσετε βάρος το ίδιο εάν η θερμίδα προέρχεται είτε από το λίπος είτε από τους υδατάνθρακες. Και αυτό είναι λίγο πολύ αυτό που βρέθηκε σε μια περίληψη 32 μελετών ελεγχόμενης σίτισης, οι οποίες συνέκριναν διαφορετικές αναλογίες λίπους προς υδατάνθρακες -είχαν την ίδια μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη.
Έτσι, τα γονίδια και τα βακτήρια του εντέρου μας μπορούν να επηρεάσουν την αύξηση βάρους, αλλά τα αποτελέσματα είναι σχετικά μικρά. Οι θερμίδες, από την άλλη μεριά, κρατούν το κύριο κλειδί για τη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
