Το παρακάτω κείμενο βασίστηκε, εν μέρει, σε άρθρο της by Annie Lecompte, The Conversation.
Η ιστορία μιας ασυνήθιστης ρομαντικής απάτης έγινε παγκόσμιο πρωτοσέλιδο καθώς το θύμα, μια γυναίκα, αποτέλεσε αντικείμενο κοροϊδίας σε όλο τον κόσμο για την αφέλειά της. Η ιστορία της Αν, μιας Γαλλίδας στα 50 της, μεταδόθηκε πρόσφατα από το γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι TFI. Η Αν εξήγησε πώς κατέληξε να πληρώσει 830.000 ευρώ σε απατεώνες που υποδύονταν τον άρρωστο Μπραντ Πιτ, και ο οποίος υποτίθεται ότι ήταν ερωτευμένος μαζί της. Οι απατεώνες έστειλαν ψεύτικες selfies που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη. Η Αν καταστράφηκε οικονομικά από την απάτη και προσπάθησε να αυτοκτονήσει τρεις φορές. Το TF1 απέσυρε την αναφορά από όλες τις πλατφόρμες του λόγω του κύματος παρενόχλησης που ακολούθησε.
H 53χρονη Γαλλίδα, μια σχεδιάστρια εσωτερικών χώρων, έχασε 830.000 ευρώ πιστεύοντας ότι θα βοηθήσει για μια θεραπεία του δήθεν αρρώστου Μπράντ Πιτ. Η Αν, η οποία εκείνη την περίοδο είχε πάρει διαζύγιο από τον σύζυγό της, είχε λάβει χρήματα από τον διακανονισμό και τα έδωσε όλα στους απατεώνες που την πλημμύριζαν με φωτογραφίες φτιαγμένες από ΑΙ, που έδειχναν τον Μπραντ Πιτ σε κρεβάτι νοσοκομείου. Ο ψεύτικος λογαριασμός του Μπραντ Πιτ έκανε έκκληση για βοήθεια ώστε να πληρώσει μία επείγουσα θεραπεία για καρκίνο των νεφρών, εκφράζοντας το παράπονο ότι ο ίδιος δεν μπορούσε να έχει πρόσβαση σε χρήματα, λόγω της συνεχιζόμενης δικαστικής διαμάχης για το διαζύγιο με την Αντζελίνα Τζολί. Έτσι, σταδιακά, απέσπασε το ποσό των 830.000 ευρώ.
Ερωτηθείσα από το κανάλι Legend του YouTube για όλα όσα έζησε, η Αν υπερασπίστηκε τον εαυτό της: «Το μόνο πράγμα που θα θυμόμαστε για το ρεπορτάζ είναι ότι η Αν ερωτεύτηκε έναν ψεύτικο Μπραντ Πιτ. Αυτή δεν είναι καθόλου η ιστορία. Κατ’ αρχάς, δεν έχω απατήσει ποτέ στη ζωή μου τον σύζυγό μου, γιατί είμαι πραγματικά μια ευγενική γυναίκα, δεν είμαι τρελή ή ηλίθια, όπως γράφουν κάποιοι στα κοινωνικά δίκτυα», δήλωσε η ίδια. «Ήθελα απλώς να βοηθήσω κάποιον. Έχω πέσει θύμα, το παραδέχομαι, και γι’ αυτό κατέθεσα, γιατί δεν είμαι η μόνη σε αυτή την κατάσταση. Ίσως όχι για αυτό το ποσό, αλλά σε κάθε περίπτωση με εξαπάτησαν. Δεν έχω πλέον στέγη πάνω από το κεφάλι μου. Η ζωή μου είναι ένα κουτί 6 τ.μ., αυτό έχει απομείνει από τη ζωή μου. Όσον αφορά τους απατεώνες, θα έλεγα 40 φορές, ίσως και περισσότερες, υπήρχαν στιγμές που δεν το πίστευα. Έλεγα κάθε φορά, αυτή η φωτογραφία μπορεί να είναι ψεύτικη. Αλλά στην εκπομπή, προφανώς, τίποτα από αυτά δεν λέγεται. Πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι ο δημοσιογράφος έμεινε δύο ημέρες για να μου πάρει συνέντευξη και κράτησε μόνο αυτά που δεν έπρεπε, για να αμαυρώσει την εικόνα μου. Είμαι μια λογική γυναίκα. Αν ήσασταν στη θέση μου, θα είχατε πέσει στην παγίδα. Αν έρθει κάποιος και σου μιλήσει όμορφα, να σου πει λόγια που δεν έχεις ακούσει ποτέ από τον ίδιο σου τον άντρα, ε, ναι, ναι, πέφτεις σε αυτήν».
Η έρευνα δείχνει ότι τα θύματα της ερωτικής απάτης δεν στερούνται κρίσης όσο νομίζουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Αντίθετα, μεγάλο ποσοστό των θυμάτων είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Ας ρίξουμε λίγο φως στο τυπικό μοτίβο της ερωτικής απάτης και στους ψυχολογικούς παράγοντες που καθιστούν τα θύματα ευάλωτα σε αυτού του είδους την απάτη.
Η ερωτική απάτη είναι μια μορφή εκβιασμού που εκμεταλλεύεται τα ανθρώπινα συναισθήματα. Οι απατεώνες χρησιμοποιούν πλασματικές ρομαντικές σχέσεις, που συχνά δημιουργούνται στο διαδίκτυο, για να αποσπάσουν χρήματα ή αγαθά από τα θύματά τους. Σύμφωνα με το Καναδικό Κέντρο Καταπολέμησης της Απάτης, καταγράφηκαν 420 αναφορές ρομαντικής απάτης το 2022, που αντιπροσωπεύουν συνολικές ζημίες 59 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτός ο τύπος απάτης επηρεάζει τους άνδρες όσο και τις γυναίκες και τα θύματα συχνά μοιράζονται παρόμοια ψυχολογικά και συμπεριφορικά προφίλ.
Πώς λειτουργούν οι απατεώνες; Αν και οι απατεώνες χρησιμοποιούν μια ποικιλία στρατηγικών, οι συναισθηματικές απάτες τείνουν να ακολουθούν ένα προβλέψιμο μοτίβο.
Αρχική επαφή: Ο απατεώνας ξεκινά την επαφή σε ιστότοπους γνωριμιών ή κοινωνικά δίκτυα. Εργαζόμενος κάτω από μια προσεκτικά κατασκευασμένη πλασματική ταυτότητα, επιδεικνύει υψηλή κοινωνική θέση και παρουσιάζεται ότι ζει στο εξωτερικό ή συχνά σε κίνηση. Αυτή η σκηνοθεσία αποφεύγει την ανάγκη για πρόσωπο με πρόσωπο συναντήσεις, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την αξιοπιστία του/της.
Αλλαγή πλατφόρμας: Ο απατεώνας προσφέρεται να συνεχίσει τη συνομιλία σε άλλη πλατφόρμα, με στόχο να εκτρέψει το θύμα από τον αρχικό ιστότοπο γνωριμιών ή το κοινωνικό δίκτυο. Διότι ορισμένοι ιστότοποι ή τα κοινωνικά δίκτυα ενδέχεται να διαγράψουν τα προφίλ των θυμάτων, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες των απατεώνων να μπορέσουν να ολοκληρώσουν την απάτη.
Αδυναμία προσωπικής συνάντησης: Υπάρχουν πολλές δικαιολογίες για να αποφύγετε μια συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο, όπως ταξίδια, επαγγελματικές υποχρεώσεις και οικογενειακά προβλήματα. Σήμερα, χάρη στην τεχνολογική πρόοδο, ορισμένοι απατεώνες χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να δημιουργήσουν ψεύτικες εικόνες ή να μιμηθούν φωνές, κάνοντας τους χειρισμούς τους ακόμα πιο περίπλοκους. Αυτό ίσχυε για την Ανν.
Οικοδόμηση εμπιστοσύνης: Ο απατεώνας επιδιώκει να αποπλανήσει το θύμα του μέσω συχνών, στοχαστικών ανταλλαγών. Χρησιμοποιεί ρομαντικά μηνύματα ή ποιήματα, τακτικά τηλεφωνήματα, ακόμη και στέλνει μικρά δώρα. Αυτός ο «βομβαρδισμός αγάπης» δημιουργεί ένα έντονο συναισθηματικό δέσιμο και κάνει το θύμα πιο ευάλωτο σε περαιτέρω αιτήματα.
Διεκδίκηση χρημάτων: Είτε πρόκειται για υποτιθέμενο οικονομικό είτε για πρόβλημα υγείας, αναπόφευκτα έρχεται η στιγμή που, μόλις εδραιωθεί η εμπιστοσύνη, ο απατεώνας ζητά μεταφορά χρημάτων. Τα πρώτα αιτήματα είναι γενικά μέτρια για να μην κινήσουν υποψίες, αυξάνονται σταδιακά.
Απειλές και χειραγώγηση: Εάν το θύμα αρχίσει να εκφράζει αμφιβολίες και αρνείται να ανταποκριθεί σε αιτήματα για μεταφορά χρημάτων, ο απατεώνας μπορεί μερικές φορές να καταφύγει σε απειλές, ακόμη και να μιλήσει για τον τερματισμό της σχέσης. Σε αυτή την περίπτωση, ο απατεώνας υιοθετεί έναν σκληρό, ακόμη και προσβλητικό τόνο, επιδιώκοντας να αποσταθεροποιήσει συναισθηματικά το θύμα και να το αναγκάσει να υποχωρήσει.
Υποκείμενοι ψυχολογικοί παράγοντες
Οι απάτες αγάπης ανήκουν στην οικογένεια των απατών μαζικού μάρκετινγκ, μιας κατηγορίας απάτης που περιλαμβάνει κάθε δόλια πράξη που αποσκοπεί στην εξαγωγή χρημάτων από ένα θύμα με παραπλανητικά μέσα. Θύματα αυτού του τύπου απάτης είναι συχνά άτομα που αναζητούν νόημα, τα οποία είναι συναισθηματικά ευάλωτα. Αυτά τα άτομα, γενικά έχουν πιο παρορμητική προσωπικότητα αλλά και καλοπροαίρετη. Έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην εξουσία και είναι πιο διατεθειμένοι να συμμορφωθούν με τις αντιληπτές απαιτήσεις από πρόσωπα εξουσίας (είτε πραγματικές είτε πλασματικές). Τα θύματα έχουν έντονη ανάγκη να διατηρήσουν τη συνέπεια με τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους. Αυτό μπορεί να τους οδηγήσει να διατηρήσουν την αλληλεπίδραση με έναν απατεώνα ακόμα και όταν έχουν αμφιβολίες.
Αν και χλευάζεται και παρεξηγείται, η ερωτική απάτη βασίζεται σε σύνθετους ψυχολογικούς μηχανισμούς που εκμεταλλεύονται την εμπιστοσύνη, τα συναισθήματα και την ευαλωτότητα των θυμάτων. Με την κατανόηση αυτής της δυναμικής, καθίσταται δυνατή η ευαισθητοποίηση και η καλύτερη προστασία των ανθρώπων από αυτές τις περίπλοκες απάτες, οι οποίες έχουν γίνει πανταχού παρούσες στον online κόσμο μας.
