Των Claire Farrow, Emma Haycraft, Jackie Blissett, The Conversation.
To φαγητό μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο για την ηρεμία των μικρών παιδιών. Αν βαριούνται σε ένα μακρύ ταξίδι με το αυτοκίνητο ή έχουν βαρεθεί να είναι στο καροτσάκι, πολλοί γονείς χρησιμοποιούν σνακ για να αποσπάσουν την προσοχή τους για λίγο ακόμα. Ή εάν τα παιδιά είναι αναστατωμένα επειδή έχουν πληγώσει τον εαυτό τους ή θέλουν κάτι που δεν μπορούν να έχουν, η προσφορά ενός γλυκού χρησιμοποιείται συχνά για να «τα κάνει να αισθανθούν καλύτερα».
Ποια είναι όμως τα αποτελέσματα της χρήσης του φαγητού ως εργαλείου για την αντιμετώπιση συναισθημάτων όπως η πλήξη ή η λύπη; Μετατρέπει τα παιδιά σε ενήλικες που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στη βαριεστημένη ή αναστατωμένη χωρίς ένα γλυκό σνακ; Μάλλον όχι.
Σίγουρα δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η περιστασιακή καταφυγή στο μπισκότο θα επηρεάσει τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο. Τι γίνεται όμως αν το κάνουμε σε τακτική βάση; Τι συμβαίνει όταν τα γλυκά και τα μπισκότα γίνονται το εργαλείο για την επιβράβευση των παιδιών για την καλή συμπεριφορά και τα καλά τους; Ή εάν το φαγητό αποκρύπτεται συνεχώς ως τιμωρία;
Υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων που υποδηλώνουν ότι η τακτική χρήση της τροφής ως εργαλείου ή ως ανταμοιβής για τα παιδιά μπορεί να σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο συναισθηματικής τροφής. Σε μια πρόσφατη μελέτη διερευνήσαμε εάν τα παιδιά ηλικίας έως τριών ετών προτιμούσαν να παίζουν με παιχνίδια ή να τρώνε σνακ εάν αισθάνονται άγχος.
Όλα τα παιδιά είχαν μόλις φάει μεσημεριανό, οπότε δεν πεινούσαν, και στη συνέχεια παρατηρήθηκαν να δουν τι έκαναν μέσα σε ένα διάστημα τεσσάρων λεπτών -τρώνε ή έπαιζαν με παιχνίδια- ενώ περίμεναν κάποιον να ψάξει για το τελευταίο κομμάτι ενός παζλ που έλειπε. Τα παιδιά ηλικίας τριών έως πέντε ετών δεν έτειναν να τρώνε πολύ περισσότερο σε σύγκριση με μια ομάδα ελέγχου. Ωστόσο, σε ένα παρόμοιο πείραμα όταν τα παιδιά ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερα, διαπιστώσαμε ότι πολλά από τα παιδιά έτρωγαν φαγητά όταν δεν πεινούσαν (συναισθηματική υπερφαγία), αντί να παίξουν.
Φαίνεται ότι κάπου μεταξύ τεσσάρων και έξι ετών, η τάση για συναισθηματική υπερκατανάλωση τροφής μπορεί να αυξηθεί σε πολλά παιδιά. Και οι γονείς που μας είπαν ότι χρησιμοποιούσαν συχνά το φαγητό ως ανταμοιβή (ή την απόσυρσή του ως τιμωρία) όταν τα παιδιά τους ήταν μικρότερα, ήταν πιο πιθανό να έχουν παιδιά που υπερέβαλαν συναισθηματικά όταν ήταν ηλικίας πέντε έως επτά. Αυτό υποδηλώνει ότι η συχνή χρήση φαγητού ως ανταμοιβή ή τιμωρία σε εκείνη τη νεότερη περίοδο μπορεί να προβλέψει με μεγαλύτερη πιθανότητα τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν το φαγητό ως συναισθηματικό εργαλείο αργότερα στη ζωή τους.
Φυσικά μπορεί να σκέφτεστε ότι η δική σας έκθεση σε τροφές «ανταμοιβής» δεν είχε καμία μόνιμη επίδραση στην τρέχουσα διατροφική σας συμπεριφορά. Αξίζει όμως να εξεταστεί πώς έχει αλλάξει η κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες για την εμπορία και την προώθηση τροφίμων με πολλές θερμίδες στα παιδιά.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ζούμε σε μια «παχυσαρκική κοινωνία», όπου το περιβάλλον μας έχει εξελιχθεί για να προάγει την παχυσαρκία αντί να υποστηρίζει την υγιεινή διατροφή. Το γεγονός ότι περίπου το ένα τρίτο των παιδιών σχολικής ηλικίας στην Αγγλία είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα είναι η απόδειξη. Με σακούλες σοκολάτες σε μέγεθος τσάντας που προωθούνται στα παιδιά, μεγάλες μερίδες σε καταστήματα φαστ φουντ και ακόμη και καταστήματα ρούχων που πωλούν γλυκά στο ύψος των ματιών των παιδιών σε ουρές, είναι σαφές ότι τα παιδιά μας πρέπει να προσαρμοστούν για να αντιμετωπίσουν τη διαρκή εμπορία μεγάλων μερίδων τροφές με πολλές θερμίδες.
Πώς μπορούμε λοιπόν να πλοηγηθούμε σε αυτό το περίπλοκο περιβάλλον, κάνοντας ταχυδακτυλουργικά με την ισορροπία του να κάνουμε το φαγητό ευχάριστο και κοινωνικό, βοηθώντας παράλληλα τα παιδιά να επιτύχουν μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή;
Τα γλυκά είναι ένα διασκεδαστικό μέρος της ζωής και όχι απαραίτητα κάτι που θέλουμε να αφαιρέσουμε. Ακόμα κι αν εξαλείψαμε όλες τις σχέσεις μεταξύ φαγητού, συναισθήματος και ανταμοιβής στο σπίτι, η πραγματικότητα είναι ότι η κοινωνία είναι γεμάτη καταστάσεις όπου τα παιδιά θα βιώσουν ότι τους δίνονται τροφές με πολλές θερμίδες ως ανταμοιβή ή ως μέρος των γιορτών. Θα ήταν κρίμα να αφαιρέσουμε τη χαρά που βρίσκουν τα παιδιά σε τσάντες για πάρτι, τούρτες γενεθλίων, πασχαλινά αυγά και άλλα εορταστικά φαγητά. Ίσως το να σκεφτόμαστε όχι μόνο τι τροφές δίνουμε στα παιδιά, αλλά και πώς και γιατί δίνουμε ορισμένα τρόφιμα σε παιδιά σε συγκεκριμένες ώρες είναι ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσετε.
Το να μάθουμε στα παιδιά πώς να διαχειρίζονται τις ορέξεις τους, να τρώνε αν πεινούν και να σταματούν αν χορτάσουν, είναι ένα σημαντικό μάθημα που συχνά παραβλέπεται.
Τα διατροφικά πρότυπα μπορούν συνήθως να παρακολουθούνται σε όλη τη ζωή, επομένως τα παιδιά που μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το φαγητό ως εργαλείο για την αντιμετώπιση της συναισθηματικής δυσφορίας νωρίς είναι πολύ πιο πιθανό να ακολουθήσουν ένα παρόμοιο μοτίβο διατροφής αργότερα στην ενήλικη ζωή. Περίπου τα τρία τέταρτα των παιδιών που είναι παχύσαρκα θα συνεχίσουν να είναι παχύσαρκα ως ενήλικες. Η συναισθηματική υπερφαγία είναι ένας παράγοντας που έχει συνδεθεί όχι μόνο με την υπερκατανάλωση τροφής και την παχυσαρκία, αλλά και με την ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών. Για να το καταπολεμήσουμε αυτό, ο τρόπος με τον οποίο ταΐζουμε τα παιδιά και τα μαθήματα που παρέχουμε σχετικά με τον τρόπο χρήσης της τροφής, μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά με το τι τα ταΐζουμε.
