Του Chris Bryant Honorary Research Associate, Department of Psychology, University of Bath, The Conversation.
Οι χορτοφάγοι έχουν περίπου διπλάσια επεισόδια κατάθλιψης από τους κρεατοφάγους, σύμφωνα με μια μελέτη που βασίζεται σε δεδομένα έρευνας από τη Βραζιλία. To συμπέρασμα συμβαδίζει με παλαιότερες έρευνες που βρήκαν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης μεταξύ εκείνων που παραιτούνται από το κρέας. Ωστόσο, η πιο πρόσφατη μελέτη υποδηλώνει ότι αυτή η σχέση υπάρχει ανεξάρτητα από τη διατροφική πρόσληψη.
Μπορεί να φαίνεται απλό να εξετάσουμε τη σχέση μεταξύ μιας δίαιτας και συγκεκριμένων προβλημάτων υγείας και να υποθέσουμε ότι το πρώτο προκαλεί το δεύτερο μέσω κάποιας μορφής διατροφικής ανεπάρκειας. Ωστόσο, η ανάλυση, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Affective Disorders, έλαβε υπόψη ένα ευρύ φάσμα διατροφικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής πρόσληψης θερμίδων, της πρόσληψης πρωτεϊνών, της πρόσληψης μικροθρεπτικών συστατικών και του επιπέδου επεξεργασίας των τροφίμων. Αυτό υποδηλώνει ότι τα υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης μεταξύ των χορτοφάγων δεν προκαλούνται από το θρεπτικό περιεχόμενο της διατροφής τους.
Τι θα μπορούσε λοιπόν να εξηγήσει τη σχέση μεταξύ της χορτοφαγίας και της κατάθλιψης; Υπάρχει κάποιος μη διατροφικός μηχανισμός που κάνει το πρώτο να προκαλεί το δεύτερο; Ή μήπως η σχέση οφείλεται σε κάτι εντελώς άλλο;
Πρώτον, είναι πιθανό η κατάθλιψη να κάνει τους ανθρώπους να είναι πιο πιθανό να γίνουν χορτοφάγοι παρά το αντίστροφο. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνουν μηρυκασμό αρνητικών σκέψεων καθώς και αισθήματα ενοχής.
Υποθέτοντας ότι τα καταθλιπτικά και τα μη καταθλιπτικά άτομα είναι εξίσου πιθανό να συναντήσουν την ανατριχιαστική αλήθεια των σφαγείων και των εργοστασιακών καλλιεργειών, είναι πιθανό ότι τα καταθλιπτικά άτομα είναι πιο πιθανό να μηρυκάζουν αυτές τις σκέψεις και πιο πιθανό να αισθάνονται ένοχοι για το ρόλο τους στη δημιουργία της ζήτησης.
Ο καταθλιπτικός χορτοφάγος, σε αυτή την περίπτωση, δεν έχει απαραίτητα λάθος να σκέφτεται έτσι. Ενώ η κατάθλιψη μερικές φορές χαρακτηρίζεται από μη ρεαλιστικές αρνητικές αντιλήψεις, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα άτομα με ήπια έως μέτρια κατάθλιψη έχουν πιο ρεαλιστικές κρίσεις για την έκβαση αβέβαιων γεγονότων και πιο ρεαλιστικές αντιλήψεις για τον ρόλο και τις ικανότητές τους. Στην παρούσα περίπτωση, υπάρχει πραγματικά σκληρή μεταχείριση των ζώων στην παραγωγή κρέατος. Και αυτό πραγματικά προκαλείται από τη ζήτηση των καταναλωτών για φθηνό κρέας.
Δεύτερον, είναι πιθανό η τήρηση μιας χορτοφαγικής διατροφής να προκαλεί κατάθλιψη για άλλους λόγους εκτός από τη διατροφή. Ακόμα κι αν δεν λείπει κανένα «θρεπτικό συστατικό» σε μια χορτοφαγική διατροφή, η παραίτηση από το κρέας μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη με άλλα μέσα. Για παράδειγμα, η υιοθέτηση μιας χορτοφαγικής διατροφής μπορεί να επηρεάσει τη σχέση κάποιου με τους άλλους και τη συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες και μερικές φορές μπορεί να σχετίζεται με πειράγματα ή άλλες μορφές κοινωνικού εξοστρακισμού -μερικοί αυτό το έχουν αποκαλέσει βιγκανοφοβία.
Η εν λόγω μελέτη βασίζεται σε δεδομένα έρευνας που συλλέχθηκαν στη Βραζιλία, μια χώρα διάσημη για τη δίαιτά της με βαρύ κρέας. Ορισμένα στοιχεία έρευνας έχουν δείξει μια απότομη αύξηση της χορτοφαγίας στη Βραζιλία τα τελευταία χρόνια, από 8% το 2012 στο 16% το 2018. Ωστόσο, η μελέτη ερεύνησε περισσότερους από 14.000 Βραζιλιάνους και βρήκε μόλις 82 χορτοφάγους -μετά βίας περισσότερους από το μισό τοις εκατό.
Πρέπει να αναρωτηθεί κανείς εάν η ίδια σχέση μεταξύ χορτοφαγίας και κατάθλιψης θα παρατηρηθεί στην Ινδία ή σε άλλες χώρες όπου η χορτοφαγία είναι περισσότερο κοινωνικός κανόνας. Το πιο σημαντικό, καθώς το ποσοστό της χορτοφαγίας αυξάνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες, θα δούμε τη σχέση να εξαφανίζεται με την πάροδο του χρόνου;
Τέλος, είναι πιθανό ούτε η χορτοφαγία ούτε η κατάθλιψη να προκαλούν το άλλο, αλλά και τα δύο συνδέονται με κάποιον τρίτο παράγοντα. Αυτό μπορεί να είναι οποιοσδήποτε αριθμός χαρακτηριστικών ή εμπειριών που σχετίζονται τόσο με τη χορτοφαγία όσο και με την κατάθλιψη. Για παράδειγμα, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να είναι χορτοφάγοι και να εμφανίσουν κατάθλιψη -πάντως, η βραζιλιάνικη μελέτη έλαβε υπόψη το φύλο, αποκλείοντας τη συγκεκριμένη τρίτη μεταβλητή.
Τι δεν εξετάστηκε
Μια μεταβλητή που δεν εξετάστηκε, αλλά συνδέεται εύλογα τόσο με τη χορτοφαγία όσο και με την κατάθλιψη, είναι η έκθεση σε βίαιες εικόνες της βιομηχανίας κρέατος. Η πρόληψη της σκληρότητας στα ζώα είναι ο πιο συχνά αναφερόμενος λόγος που δίνουν οι χορτοφάγοι για την αποφυγή του κρέατος.
Τα ντοκιμαντέρ όπως το Dominion και Earthlings που απεικονίζουν τη σκληρότητα στη βιομηχανία κρέατος δεν μπορούν εύκολα να περιγραφούν ως φιλμ με καλή αίσθηση. Εύκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι ένα άτομο που “καταναλώνει” αυτού του είδους τα μέσα θα γινόταν χορτοφάγος και -ειδικά όταν οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να κοιτάξουν από την άλλη πλευρά- καταθλιπτικός.
Υπάρχουν διάφοροι πιθανοί λόγοι για τη σχέση μεταξύ χορτοφαγίας και κατάθλιψης. Αυτή η νέα μελέτη δείχνει ότι η χορτοφαγική διατροφή δεν είναι η αιτία της κατάθλιψης. Αντίθετα, η χορτοφαγική κοινωνική εμπειρία μπορεί να συμβάλλει στην κατάθλιψη. Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει αυξημένη πιθανότητα να γίνει κάποιος χορτοφάγος ή τόσο η χορτοφαγία όσο και η κατάθλιψη μπορεί να προκληθούν από μια τρίτη μεταβλητή, όπως η έκθεση σε βίαιες εικόνες της βιομηχανίας κρέατος.
