Δεν υπάρχει αμφιβολία για το αν ο ύπνος είναι σημαντικός για την υγεία της καρδιάς και του εγκεφάλου. Μελέτη μετά από μελέτη έχει δείξει ότι είναι. Ερωτήσεις σχετικά με τη σημασία του πώς κοιμάστε -ανάσκελα, στο πλάι ή μπρούμυτα- τίθενται συχνά. Αλλά οι ειδικοί λένε ότι η θέση ύπνου μπορεί πράγματι να έχει σημασία, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτώσεις.
Γενικά, η θέση ύπνου είναι θέμα προσωπικής προτίμησης, λέει η Rachel Salas, νευρολόγος ύπνου στο Johns Hopkins Center for Sleep and Wellness στη Βαλτιμόρη. Η κρεβατοκάμαρά σας, το στρώμα σας, το πού είναι τα παράθυρά σας και με ποιον κοιμάστε μπορούν όλα να επηρεάσουν τις επιλογές σας, σύμφωνα με τη Susan Redline, καθηγήτρια Ιατρικής Ύπνου στο Brigham and Women’s Hospital, στη Βοστώνη. Το ίδιο οι τραυματισμοί ή ο χρόνιος πόνος.
Οι ερευνητές έχουν εξετάσει τη θέση ύπνου σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια, μια κατάσταση όπου η καρδιά δεν αντλεί αποτελεσματικά. Τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια συχνά εμφανίζουν δύσπνοια που επιδεινώνεται όταν κοιμούνται στην αριστερή τους πλευρά, είπε η Salas, με αποτέλεσμα πολλοί να προτιμούν τη δεξιά πλευρά. Ωστόσο, είπε ότι ο ύπνος στην αριστερή πλευρά μπορεί να είναι καλύτερος για άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), τα συμπτώματα της οποίας μερικές φορές μπορεί να συγχέονται με καρδιακά προβλήματα. Ο ύπνος στην αριστερή πλευρά είναι επίσης γνωστό ότι βοηθά στη ροή του αίματος σε έγκυες γυναίκες.
Ορισμένες έρευνες εξέτασαν πώς η θέση ύπνου μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος απομακρύνει τα απόβλητα. «Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει τίποτα έτοιμο για την ώρα», είπε ο Devin L. Brown, καθηγητής νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Μία από τις καλύτερα κατανοητές συνδέσεις μεταξύ της θέσης ύπνου και της υγείας της καρδιάς και του εγκεφάλου περιλαμβάνει την υπνική άπνοια, όπου η αναπνοή σταματά και ξαναρχίζει κατά τη διάρκεια του ύπνου, είπε η Redline. «Οι περισσότεροι άνθρωποι με υπνική άπνοια έχουν πολύ χειρότερη υπνική άπνοια όταν κοιμούνται ανάσκελα σε σχέση με πλάγια».
Η υπνική άπνοια επηρεάζει την καρδιαγγειακή υγεία με διάφορους τρόπους, είπε. Καθώς το σώμα εργάζεται σκληρότερα για να τραβήξει αέρα, πυροδοτεί μια αντίδραση στρες. Η άπνοια μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και να παρεμποδίσει τον βαθύ ύπνο. Η αποφρακτική άπνοια ύπνου, ένας τύπος που προέρχεται από ανατομικά προβλήματα, έχει συσχετιστεί με ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς, υψηλή αρτηριακή πίεση και άλλα προβλήματα. Είναι επίσης παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.
Μια κλινική δοκιμή του 2011 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sleep Medicine, και συντάχθηκε από τον Brown, διαπίστωσε ότι η αποφυγή της ύπτιας θέσης (ανάσκελα) μείωσε μέτρια τη σοβαρότητα της άπνοιας σε άτομα που είχαν υποστεί εγκεφαλικό. «Δεν γνωρίζουμε, ωστόσο, εάν η θεραπεία για την αποφυγή της τοποθέτησης σε ύπτια θέση ή οποιαδήποτε άλλη θεραπεία για την άπνοια ύπνου, βοηθά στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού», είπε.
Σύμφωνα με μια επιστημονική δήλωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας του 2021 στην οποία συνέβαλαν τόσο η Redline όσο και ο Brown, η άπνοια ύπνου επηρεάζει το 34% των μεσήλικων ανδρών και το 17% των μεσήλικων γυναικών και πολλές περιπτώσεις δεν έχουν διαγνωστεί.
«Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αυτό που ονομάζουμε αποφρακτική άπνοια ύπνου, που σημαίνει ότι έχουν άπνοια μόνο σε μια συγκεκριμένη θέση», είπε η Salas. Τις περισσότερες φορές, είναι όταν κοιμούνται στηριζόμενοι στην πλάτη. Για να καταπολεμηθεί αυτό το πρόβλημα, οι Salas και Redline σημείωσαν τη διαθεσιμότητα μιας σειράς προϊόντων, από ηλεκτρονικές συσκευές που ξυπνούν τους ανθρώπους όταν παίρνουν αυτή τη θέση.
«Νομίζω ότι η ουσία για τους περισσότερους ανθρώπους είναι ότι εάν έχουν άπνοια ύπνου, ο ύπνος στο πλάι, στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος», είπε η Redline. Και αν δεν έχετε υπνική άπνοια ή ροχαλητό, το να κοιμάστε σε μια στάση που νιώθετε πιο άνετα και όπου ξυπνάτε λιγότερο συχνά «είναι ίσως η πιο απλή συμβουλή κοινής λογικής».
Οι περισσότεροι ενήλικες θα πρέπει να κοιμούνται κατά μέσο όρο επτά έως εννέα ώρες κάθε βράδυ, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία. «Γνωρίζουμε τώρα ότι ο ύπνος αγγίζει πραγματικά κάθε σύστημα του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και του εγκεφάλου, και το κάνει επηρεάζοντας την υγεία των αιμοφόρων αγγείων και την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος», και πολλά άλλα, είπε η Redline.
Οι άνθρωποι αποκτούν συνήθειες και μπορεί να είναι απρόθυμοι να πειραματιστούν με τη θέση τους επιδιώκοντας καλύτερο ύπνο, αλλά η Salas τους ενθαρρύνει να το κάνουν. Μια αλλαγή τόσο απλή όσο η αντικατάσταση ενός μαξιλαριού δεκαετιών ή η τοποθέτηση μιας τυλιγμένης πετσέτας ανάμεσα στα γόνατα για να βοηθήσει με τον πόνο στην πλάτη και να κάνει τη διαφορά, είπε.
Εάν δεν μπορείτε να βρείτε μια άνετη θέση, μην το αγνοήσετε, είπε η Salas. Εάν ένας ασθενής της πει ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει όταν κοιμάται είναι σημάδι ότι «σίγουρα μπορεί να συμβαίνει κάτι πιο σοβαρό». Εάν νιώθετε ότι κοιμάστε αρκετά τη νύχτα, αλλά εξακολουθείτε να νυστάζετε κατά τη διάρκεια συναντήσεων ή ταινιών, μιλήστε με έναν επαγγελματία υγείας, προτείνει η Salas. Ανεξάρτητα από τη θέση, ο ύπνος πρέπει να είναι μια προτεραιότητα, είπε, και ότι «μόνο εσείς μπορείτε να κάνετε αυτό, κανείς άλλος δεν μπορεί να το κάνει για εσάς».
