Νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science αποκαλύπτει ότι το ξύσιμο μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή και το πρήξιμο σε ένα μοντέλο ποντικού ενός τύπου εκζέματος που ονομάζεται αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. Ωστόσο το ήπιο ξύσιμο σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχει χρησιμότητα.
«Στην αρχή, αυτά τα ευρήματα φάνηκαν να εισάγουν ένα παράδοξο: Αν το ξύσιμο μιας φαγούρας είναι κακό για εμάς, γιατί μας αρέσει;» είπε ο ανώτερος συγγραφέας Daniel Kaplan, καθηγητής δερματολογίας και ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. «Το ξύσιμο είναι συχνά ευχάριστο, γεγονός που υποδηλώνει ότι, για να έχει εξελιχθεί, αυτή η συμπεριφορά πρέπει να προσφέρει κάποιου είδους όφελος. Η μελέτη μας βοηθά στην επίλυση αυτού του παραδόξου παρέχοντας στοιχεία ότι το ξύσιμο παρέχει επίσης άμυνα έναντι των βακτηριακών λοιμώξεων του δέρματος».
Η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής είναι μια αλλεργική αντίδραση σε αλλεργιογόνα ή ερεθιστικά του δέρματος -συμπεριλαμβανομένου του δηλητηριώδους κισσού και ορισμένων μετάλλων όπως το νικέλιο- που οδηγεί σε φαγούρα, πρησμένο εξάνθημα. Το να υποκύψετε στη συχνά ακαταμάχητη επιθυμία για ξύσιμο πυροδοτεί περαιτέρω φλεγμονή που επιδεινώνει τα συμπτώματα και επιβραδύνει την επούλωση.
Για να καταλάβουν τι οδηγεί αυτόν τον φαύλο κύκλο, ο Kaplan, ο πρώτος συγγραφέας Andrew Liu, και η ομάδα τους χρησιμοποίησαν αλλεργιογόνα που προκαλούν φαγούρα για να προκαλέσουν συμπτώματα που μοιάζουν με έκζεμα στα αυτιά των κανονικών ποντικών και εκείνων που δεν προκαλούν φαγούρα επειδή τους λείπει ένας νευρώνας που ανιχνεύει την φαγούρα.
Όταν τα κανονικά ποντίκια αφέθηκαν να ξύνονται, τα αυτιά τους πρήστηκαν και γέμισαν με φλεγμονώδη κύτταρα του ανοσοποιητικού που ονομάζονται ουδετερόφιλα. Αντίθετα, η φλεγμονή και το πρήξιμο ήταν πολύ πιο ήπια στα κανονικά ποντίκια που δεν μπορούσαν να γρατσουνιστούν επειδή φορούσαν μικροσκοπικά περιλαίμια, παρόμοια με έναν κώνο που φοράει ένας σκύλος, και σε ζώα που δεν είχαν τον νευρώνα που ανιχνεύει τη φαγούρα. Αυτό το πείραμα επιβεβαίωσε ότι το ξύσιμο επιδεινώνει περαιτέρω το δέρμα.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές έδειξαν ότι το ξύσιμο κάνει τους νευρώνες που ανιχνεύουν τον πόνο να απελευθερώνουν μια ένωση που ονομάζεται ουσία P. Με τη σειρά της, η ουσία P ενεργοποιεί τα μαστοκύτταρα, τα οποία είναι βασικοί συντονιστές της φλεγμονής που προκαλούν κνησμό και φλεγμονή μέσω στρατολόγησης ουδετερόφιλων. «Στη δερματίτιδα εξ επαφής, τα μαστοκύτταρα ενεργοποιούνται άμεσα από τα αλλεργιογόνα, τα οποία προκαλούν μικρή φλεγμονή και φαγούρα», εξήγησε ο Kaplan. «Σε απάντηση στο ξύσιμο, η απελευθέρωση της ουσίας P ενεργοποιεί τα μαστοκύτταρα μέσω μιας δεύτερης οδού, οπότε ο λόγος που το ξύσιμο προκαλεί περισσότερη φλεγμονή στο δέρμα είναι επειδή τα μαστοκύτταρα έχουν ενεργοποιηθεί συνεργιστικά μέσω δύο οδών».
Τα μαστοκύτταρα είναι ένοχοι σε μια σειρά από φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις και αλλεργικές αντιδράσεις, αλλά είναι επίσης σημαντικά για την προστασία από βακτήρια και άλλα παθογόνα. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές αναρωτήθηκαν εάν η ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων που προκαλείται από το ξύσιμο θα μπορούσε να επηρεάσει το μικροβίωμα του δέρματος.
Σε πειράματα με επικεφαλής τη συν-συγγραφέα Marlies Meisel, επίκουρη καθηγήτρια ανοσολογίας στο Pitt, η ερευνητική ομάδα έδειξε ότι το ξύσιμο μείωσε την ποσότητα του Staphylococcus aureus (χρυσίζων σταφυλόκοκκος), του πιο κοινού βακτηρίου που εμπλέκεται στις λοιμώξεις του δέρματος.
«Το εύρημα ότι το ξύσιμο βελτιώνει την άμυνα κατά του Staphylococcus aureus υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να είναι ευεργετικό σε ορισμένα πλαίσια», είπε ο Kaplan. «Αλλά η ζημιά που προκαλεί το ξύσιμο στο δέρμα μάλλον υπερτερεί αυτού του οφέλους όταν ο φαγούρα είναι χρόνια».
Τώρα, οι ερευνητές διερευνούν νέες θεραπείες για τη δερματίτιδα και άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις του δέρματος, όπως η ροδόχρου ακμή και η κνίδωση, που καταστέλλουν τη φλεγμονή στοχεύοντας τους υποδοχείς στα μαστοκύτταρα.
