Ένας μέλος του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο λέει ότι εντοπίστηκε ο τρόπος με τον οποίο τα βακτήρια του πεπτικού συστήματος μπορούν να διασπάσουν την τρυπτοφάνη της διατροφής και να την μετατρέψουν σε φλεγμονώδη χημική ουσία -αυτό ωθεί το ανοσοποιητικό σύστημα προς την αρθρίτιδα.
Η μελέτη συντάχθηκε από την Kristine Kuhn, και επικεφαλής του Τμήματος Ρευματολογίας και δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Investigation.
Η τρυπτοφάνη είναι ένα απαραίτητο αμινοξύ που βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, όπως κρέας, ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντων και ορισμένοι σπόροι και ξηροί καρποί. Έχει πολλές χρήσεις στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας στην παραγωγή πρωτεϊνών, μυών, ενζύμων και νευροδιαβιβαστών -των χημικών αγγελιοφόρων του νευρικού συστήματος.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η τρυπτοφάνη είναι το συστατικό της γαλοπούλας που υποτίθεται ότι μας κάνει να νυστάζουμε τα Χριστούγεννα. Στην πραγματικότητα, αν και η τρυπτοφάνη παίζει ρόλο στη ρύθμιση του κύκλου του ύπνου, η ποσότητα που υπάρχει στη γαλοπούλα πιθανότατα δεν είναι αιτία υπνηλίας.
Η Kuhn και οι συνεργάτες της ξεκίνησαν να μάθουν πώς μια ουσία που τόσο συχνά είναι καλή για το σώμα μετατρέπεται σε μονοπάτι για φλεγμονώδεις ασθένειες όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οποία επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού και μπορεί να προκαλέσει επώδυνο πρήξιμο των χεριών και των ποδιών και παραμορφώσεις των αρθρώσεων εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.
«Είναι γνωστό ότι το εντερικό μικροβίωμα -τα βακτήρια στο έντερό μας- μπορεί να διασπάσει την τρυπτοφάνη σε υποπροϊόντα. Μερικά από αυτά τα υποπροϊόντα είναι αντιφλεγμονώδη, αλλά έχουμε επίσης συσχετίσει ορισμένες φλεγμονώδεις αιτίες αυτών των προϊόντων», λέει η Kuhn. «Είμαστε οι πρώτοι που επισημαίνουμε ποια προϊόντα συμβάλλουν στη φλεγμονή και πώς το κάνουν αυτό. Η νέα έρευνα «στηρίζεται σε ορισμένες παρατηρήσεις σε ασθενείς με σπονδυλαρθρίτιδα -όχι σε ρευματοειδή αρθρίτιδα, αλλά μια στενά σχετιζόμενη πάθηση- όπου διαπιστώσαμε ότι οι αλλαγές στο μικροβίωμα σχετίζονταν με αυξημένη παραγωγή αυτών των προϊόντων που ονομάζονται ινδόλες από την τρυπτοφάνη μέσω των βακτηρίων».
Παρόμοιες αλλαγές παρατηρήθηκαν σε μελέτες αρθρίτιδας που αφορούσαν ποντίκια. «Βάλαμε ποντίκια να πάρουν αντιβιοτικά για να εξαφανίσουμε το μικροβίωμά τους και δεν έπαθαν αρθρίτιδα όταν δεν είχαν ινδόλες», λέει η Kuhn. «Λοιπόν είπαμε, εντάξει, τί γίνεται αν έχουν μικροβίωμα και τους βάλουμε σε διατροφή με λίγη τρυπτοφάνη; Το μικροβίωμα δεν μπορούσε να διασπάσει την τρυπτοφάνη σε ινδόλη και τα ποντίκια δεν έπαθαν αρθρίτιδα. Άρα με δύο διαφορετικούς τρόπους δείξαμε ότι ευθύνεταιι η τρυπτοφάνη που διασπάται από το μικροβίωμα σε ινδόλες».
Πώς λειτουργεί αυτό; «Βρήκαμε πως όταν υπάρχει ινδόλη, τα ποντίκια αρχίζουν να αναπτύσσουν αυτοαντιδραστικά Τ-κύτταρα που είναι πιο φλεγμονώδη. Έχουν λιγότερα από τα ρυθμιστικά Τ-κύτταρα που βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας στο ανοσοποιητικό σύστημα και αρχίζουν να αναπτύσσουν αντισώματα που είναι περισσότερα. Βρήκαμε ότι τα αντισώματα είχαν ενδείξεις ότι ήταν πιο φλεγμονώδη όταν υπήρχε ινδόλη».
Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο αποκλεισμός της δημιουργίας ινδόλης μπορεί να παρουσιάσει μια μοναδική θεραπευτική οδό για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και τη σπονδυλαρθρίτιδα.
«Αν η τρυπτοφάνη χτυπήσει τα κύτταρα του σώματός μας, τείνει να διασπάται σε αντιφλεγμονώδη προϊόντα σε αντίθεση με την περίπτωση που χτυπά τα βακτηριακά κύτταρα και γίνεται πιο φλεγμονώδης. Οι τρόποι που σκεφτόμαστε για το πώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε θεραπείες είναι: Πώς διατηρείται μια ισορροπία έτσι ώστε η τρυπτοφάνη να πηγαίνει προς την αντιφλεγμονώδη οδό; Πώς μπορείτε να χειριστείτε τα εντερικά βακτήρια για να ανατρέψετε αυτήν την ισορροπία; Εκεί μας ενδιαφέρει να πάμε στο μέλλον».
Η έρευνα της Kuhn υποδηλώνει ότι πρέπει να τρώμε διαφορετικά; «Μια δίαιτα που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και άπαχα κρέατα -η μεσογειακή διατροφή- φαίνεται ότι ωθεί το μικροβίωμα σε μια πιο υγιή κατάσταση, έτσι ώστε να λαμβάνετε τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της τρυπτοφάνης, ενώ η τυπική δυτική διατροφή φαίνεται να πηγαίνει περισσότερο προς τη φλεγμονώδη οδό».
Όσον αφορά άλλους τρόπους προστασίας από την αρθρίτιδα, η Kuhn λέει ότι μέσω της έρευνας των συναδέλφων της στο Τμήμα Ρευματολογίας, «έχουμε αρχίσει να κατανοούμε ότι μπορούμε να εντοπίσουμε άτομα που είναι πιθανό να έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα, με βάση τους δείκτες αίματος. Υπάρχουν κάποια δεδομένα που υποδηλώνουν ότι θα μπορούσαμε να παρέμβουμε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και να αποτρέψουμε την ασθένεια, αλλά δεν είμαστε ακόμα σίγουροι ποιοι είναι οι σωστοί τρόποι παρέμβασης».
Περισσότερες πληροφορίες: Brenda J. Seymour et al, Microbiota-dependent indole production stimulates the development of collagen-induced arthritis in mice, Journal of Clinical Investigation (2023). DOI: 10.1172/JCI167671.
