Μια μελέτη αποκαλύπτει ότι η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στα αποτελέσματα της διαλειμματικής νηστείας. Ερευνητές από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου (TUM), το Νοσοκομείο LMU του Μονάχου και το Helmholtz Munich ανακάλυψαν ότι ένας τύπος χρόνιας διαλειμματικής νηστείας (όταν δεν τρώτε για ολόκληρη την ημέρα) διέκοψε την ανάπτυξη των βήτα κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη σε νεαρά ποντίκια. Τα ευρήματα εγείρουν ανησυχίες για πιθανούς κινδύνους για τους ανθρώπους, ιδιαίτερα τους εφήβους.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Reports.
«Η διαλειμματική νηστεία είναι γνωστό ότι έχει οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του μεταβολισμού και της βοήθειας με την απώλεια βάρους και τις καρδιακές παθήσεις. Αλλά μέχρι τώρα, οι πιθανές παρενέργειές της δεν είναι καλά κατανοητές», είπε ο Alexander Bartelt, καθηγητής Else Kröner Fresenius και Πρόεδρος Μεταφραστικής Διατροφικής Ιατρικής στο TUM.
Στη μελέτη, η ερευνητική ομάδα δείχνει ότι η διαλείπουσα νηστεία κατά την εφηβεία θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στον μεταβολισμό. Η νηστεία βελτιώνει το μεταβολισμό στα ενήλικα ποντίκια, αλλά όχι στα νεαρά.
Οι ερευνητές μελέτησαν τρεις ομάδες ποντικών: εφήβους, ενήλικες και ηλικιωμένα ζώα. Τα ποντίκια παρέμειναν χωρίς τροφή για μία ημέρα και τρέφονταν κανονικά για δύο ημέρες. Μετά από 10 εβδομάδες, η ευαισθησία στην ινσουλίνη βελτιώθηκε τόσο στα ενήλικα όσο και στα ηλικιωμένα ποντίκια, πράγμα που σημαίνει ότι ο μεταβολισμός τους ανταποκρίθηκε καλύτερα στην ινσουλίνη που παράγεται από το πάγκρεας. Αυτό είναι το κλειδί για τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και την πρόληψη παθήσεων όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Ωστόσο, τα έφηβα ποντίκια εμφάνισαν μια ανησυχητική μείωση στη λειτουργία των βήτα κυττάρων τους, τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Η ανεπαρκής παραγωγή ινσουλίνης συνδέεται με διαβήτη και διαταραχή του μεταβολισμού.
«Η διαλειμματική νηστεία συνήθως πιστεύεται ότι ωφελεί τα βήτα κύτταρα, οπότε με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι νεαρά ποντίκια παρήγαγαν λιγότερη ινσουλίνη μετά την παρατεταμένη νηστεία», είπε ο Leonardo Matta από το Helmholtz Munich, από τους κύριους συγγραφείς της μελέτης.
Νησίδες Langerhans μετά από χρόνια νηστεία. Αριστερά αυτά ενός ενήλικου ζώου, δεξιά αυτά ενός νεαρού ζώου. Τα βήτα κύτταρα των παγκρεατικών νησίδων Langerhans παράγουν ινσουλίνη. Οι νησίδες Langerhans του νεαρού ζώου εμφανίζουν λιγότερα πλήρως ώριμα βήτα κύτταρα. Πίστωση: Leonardo Matta / TUM.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την πιο πρόσφατη αλληλουχία μονοκυττάρου για να αποκαλύψουν την αιτία της βλάβης των βήτα κυττάρων. H ομάδα διαπίστωσε ότι τα βήτα κύτταρα στα νεότερα ποντίκια απέτυχαν να ωριμάσουν σωστά.
«Κάποια στιγμή, τα κύτταρα στα εφηβικά ποντίκια σταμάτησαν να αναπτύσσονται και παρήγαγαν λιγότερη ινσουλίνη», είπε ο Peter Weber από το Helmholtz Munich, επίσης επικεφαλής συγγραφέας. Τα μεγαλύτερα ποντίκια, των οποίων τα βήτα κύτταρα ήταν ήδη ώριμα πριν ξεκινήσει η νηστεία, παρέμειναν ανεπηρέαστα.
Η ομάδα συνέκρινε τα ευρήματά της σε ποντίκια με δεδομένα από ανθρώπινους ιστούς. Διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, όπου τα βήτα κύτταρα καταστρέφονται από μια αυτοάνοση απόκριση, εμφάνισαν παρόμοια σημάδια μειωμένης κυτταρικής ωρίμανσης. Αυτό υποδηλώνει ότι τα ευρήματα από τη μελέτη στα ποντίκια θα μπορούσαν επίσης να σχετίζονται με τους ανθρώπους.
Να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα αυτά ισχύουν για τον συγκεκριμένο τύπο διαλειμματικής νηστείας που ορίζει δύο ημέρες φαγητού χωρίς περιορισμό και μια μέρα αποχής από το φαγητό.
«Η μελέτη μας επιβεβαιώνει ότι η διαλείπουσα νηστεία είναι ευεργετική για τους ενήλικες, αλλά μπορεί να έχει κινδύνους για τα παιδιά και τους εφήβους», είπε ο Stephan Herzig, καθηγητής στο TUM και διευθυντής του Ινστιτούτου για τον Διαβήτη και τον Καρκίνο στο Helmholtz Munich. «Το επόμενο βήμα είναι να σκάψουμε βαθύτερα στους μοριακούς μηχανισμούς που βρίσκονται κάτω από αυτές τις παρατηρήσεις. Εάν κατανοήσουμε καλύτερα πώς να προωθήσουμε την υγιή ανάπτυξη βήτα κυττάρων, θα ανοίξουμε νέους δρόμους για τη θεραπεία του διαβήτη αποκαθιστώντας την παραγωγή ινσουλίνης».
Περισσότερες πληροφορίες: Leonardo Matta et al, Chronic intermittent fasting impairs β cell maturation and function in adolescent mice, Cell Reports (2025). DOI: 10.1016/j.celrep.2024.115225.
