Τα τελευταία 10 χρόνια, οι καρδιακές παθήσεις στις γυναίκες -ιδιαίτερα στις νεότερες- έχουν αυξηθεί. Περισσότερες γυναίκες παρά άνδρες πεθαίνουν από καρδιακές παθήσεις κάθε χρόνο. Ωστόσο, η ταυτοποίηση και η θεραπεία για τις γυναίκες καθυστερούν και συχνά διαγιγνώσκονται εσφαλμένα.
«Η καρδιοπάθεια είναι ο Νο 1 δολοφόνος των γυναικών», λέει η Nisha Jhalani, ειδική καρδιαγγειακών παθήσεων στο Vagelos College of Physicians and Surgeons. «Ωστόσο, μελέτες και συνομιλίες με ασθενείς μας έχουν διδάξει ότι οι περισσότερες γυναίκες δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τους παράγοντες κινδύνου για τις καρδιακές παθήσεις και δεν γνωρίζουν τον προσωπικό τους καρδιαγγειακό κίνδυνο».
Οι οδηγίες για τη θεραπεία της καρδιακής νόσου προέρχονται από μελέτες που έγιναν στη δεκαετία του 1990 σχεδόν αποκλειστικά σε άνδρες. Ακόμη και σήμερα μόνο το 30% των ατόμων που συμμετέχουν σε μελέτες είναι γυναίκες. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό γιατί τα συμπτώματα των γυναικών είναι διαφορετικά.
Τα συμπτώματα
«Υπάρχουν πολλές διαφορές στον τρόπο που φαίνεται και λειτουργεί η καρδιά μεταξύ ανδρών και γυναικών», γράφει στο The Conversation η Benedicta Quaye, Λέκτορας Ανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ. «Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άντρες έχουν μεγαλύτερες καρδιές από τις γυναίκες. Μερικοί από τους θαλάμους της καρδιάς είναι μικρότεροι στις γυναίκες. Οι άντρες τείνουν να έχουν παχύτερο καρδιακό μυ. Οι καρδιές των γυναικών τείνουν να αντλούν αίμα γρηγορότερα από τους άνδρες για να αντισταθμίσουν το μικρότερο μέγεθος -οι καρδιές των ανδρών εκτοξεύουν περισσότερο αίμα με κάθε χτύπο της καρδιάς. Η διάμετρος και το μήκος των αιμοφόρων αγγείων είναι επίσης μικρότερα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.
Αυτές οι διαφορές στην ανατομία και τη φυσιολογία του καρδιαγγειακού συστήματος αντανακλούν άμεσα την πρόγνωση και την εξέλιξη της καρδιακής νόσου. Μέχρι πρόσφατα, το τυπικό σύμπτωμα μιας καρδιακής προσβολής που οι γιατροί ήταν ο πόνος στο στήθος. Μια ανασκόπηση του 2023 διαπίστωσε ότι, εκτός από τον πόνο στο στήθος, οι γυναίκες που είχαν έμφραγμα ανέφεραν ότι εμφάνισαν ναυτία, έμετο, ζάλη, δυσπεψία, πόνο στο άνω μέρος της πλάτης ή στην κοιλιά ή υπερβολική, ανεξήγητη εφίδρωση. Σε συνδυασμό με τις οδηγίες που δημιουργήθηκαν για τους άνδρες, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μη διάγνωση στις γυναίκες ή σε λανθασμένη διάγνωση, με την καρδιακή νόσο των γυναικών συχνά να κατηγοριοποιείται ως γαστρεντερικά προβλήματα ή άγχος. Η ανασκόπηση διαπίστωσε ότι αυτά τα συμπτώματα δεν αποδίδονταν σχεδόν καθόλου σε καρδιακή προσβολή.
Επίσης οι γυναίκες συχνά αγνοούν τα συμπτώματά τους λόγω άρνησης, ντροπής ή αμηχανίας. Παραδόξως, μόνο το 10% περίπου των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με καρδιακή νόσο που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη επισκέπτονται έναν γιατρό, πόσο μάλλον έναν καρδιολόγο. «Η καθυστέρηση σε οτιδήποτε φαίνεται ότι είναι σοβαρό θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι απειλητική για τη ζωή», λέει η Jhalani. «Η καρδιοπάθεια στις γυναίκες δεν είναι ίδια με αυτή των ανδρών. Υπάρχει απλώς κάτι διαφορετικό στην καρδιά μιας γυναίκας έναντι της καρδιάς ενός άνδρα».
Δύο τεστ που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της καρδιακής προσβολής δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στις γυναίκες. Το τεστ καρδιακής τροπονίνης μετρά τα κυκλοφορούντα επίπεδα τροπονίνης -μιας πρωτεΐνης που απελευθερώνεται στο αίμα όταν μια καρδιακή προσβολή έχει καταστρέψει τον καρδιακό μυ. Τα υψηλότερα επίπεδα τροπονίνης σημαίνουν μεγαλύτερη βλάβη, γεγονός που υποδηλώνει καρδιακή προσβολή. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες μπορεί να έχουν μειωμένα επίπεδα αυτής της πρωτεΐνης ή επίπεδα που είναι χαμηλότερα από αυτά που θα ανιχνεύονταν από αυτό το τεστ -ακόμη και όταν έχουν πάθει καρδιακή προσβολή.
Το χρυσό πρότυπο για τη διάγνωση της καρδιακής προσβολής είναι ο καρδιακός καθετηριασμός. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιεί έναν λεπτό σωλήνα που περνά μέσα από τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς για να αναζητήσει εμπλοκές στις μεγάλες αρτηρίες. Ωστόσο, τα αιμοφόρα αγγεία των γυναικών τείνουν να είναι μικρότερα σε διάμετρο από τα ανδρικά και είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να εμφανίσουν συσσώρευση πλάκας στις μικρότερες αρτηρίες. Έτσι, μια διάγνωση μπορεί να χαθεί για τις γυναίκες λόγω αυτού του γεγονότος, καθώς η εξέταση μπορεί να μην είναι ο καταλληλότερος τρόπος για τη διάγνωση της καρδιακής νόσου στις γυναίκες. Περίπου το 50% των γυναικών μετά από καρδιακό καθετηριασμό λόγω συμπτωμάτων καρδιακής προσβολής εμφανίζουν απόφραξη. Οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό από τους άνδρες να συστηθούν για καρδιακό καθετηριασμό.
Τα καλά νέα
Τα καλά νέα είναι ότι το 90% των περιπτώσεων καρδιοπάθειας μπορούν να προληφθούν με πιο υγιεινές επιλογές τρόπου ζωής. «Έτσι μπορεί κάποιος να πάρει τον έλεγχο της υγείας της καρδιάς του», λέει η Jhalani. «Οι διατροφικές επιλογές, η αυξημένη σωματική δραστηριότητα, οι υγιεινές συνήθειες ύπνου, η διακοπή του καπνίσματος και τα τακτικά ραντεβού με το γιατρό δίνουν τη δύναμη στα χέρια του ασθενούς».
Επίσης οι γυναίκες θα πρέπει επίσης να εργαστούν για να μειώσουν το άγχος. Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη για να προσδιοριστεί η ακριβής σχέση μεταξύ του στρες και των καρδιακών παθήσεων. Ο κίνδυνος καρδιακής νόσου είναι μεγαλύτερος για άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα και προβλήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, όπως ο διαβήτης κύησης και η προεκλαμψία.
