Της Sonia R. Grover, The Conversation.
Η έμμηνος ρύση ή περίοδος, είναι η αιμορραγία που εμφανίζεται περίπου κάθε μήνα στις γυναίκες από την εφηβεία έως την εμμηνόπαυση. Αυτό συμβαίνει όταν το ενδομήτριο, ο ιστός που καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας, αποβάλλεται.
Η ενδομητρίωση είναι μια κοινή γυναικολογική πάθηση, από την οποία επηρεάζονται περίπου 1 στις 10 γυναίκες και εμφανίζεται όταν ιστός που είναι παρόμοιος με αυτόν που επενδύει το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, το ενδομήτριο, αναπτύσσεται σε άλλες τοποθεσίες, όπως οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες, οι ιερομητρικοί σύνδεσμοι, η ουροδόχος κύστη, τα νεφρά, ή οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος. Το αποτέλεσμα είναι να προκαλείται μία σοβαρή φλεγμονώδης αντίδραση με συμφύσεις και έντονο πόνο. Συχνά θεωρείται κύρια αιτία πυελικού πόνου ο οποίος επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής.
Πώς όμως μπορείτε να διακρίνετε τη διαφορά μεταξύ του πόνου περιόδου και του πόνου ενδομητρίωσης;
Πόνοι περιόδου
Η περίοδος περιλαμβάνει την αποβολή της ενδομήτριας επένδυσης πάχους 4-6 χιλιοστών από το εσωτερικό της μήτρας. Καθώς η επένδυση αποσπάται από το τοίχωμα της μήτρας, τα αιμοφόρα αγγεία που προηγουμένως τροφοδοτούσαν την επένδυση αιμορραγούν. Οι μύες της μήτρας συστέλλονται, αποβάλλοντας το αίμα και το θρυμματισμένο ενδομήτριο που διέρχονται κυρίως από τον τράχηλο και τον κόλπο. Αλλά σχεδόν όλες οι γυναίκες αιμορραγούν μέσω των σαλπίγγων τους στην πυελική τους κοιλότητα. Αυτό είναι γνωστό ως «παλίνδρομη έμμηνος ρύση».
Η διαδικασία της περιόδου προκαλείται από φλεγμονώδεις ουσίες, που φέρνουν ναυτία, έμετο, διάρροια, πονοκεφάλους, πόνους, ζάλη, αίσθημα λιποθυμίας. Αυτές οι φλεγμονώδεις ουσίες είναι υπεύθυνες για τον πόνο και τα συμπτώματα πριν από την περίοδο και τις πρώτες μέρες της περιόδου. Για τις γυναίκες με βαριές περιόδους, οι χειρότερες μέρες είναι συνήθως οι πιο έντονες ημέρες της περιόδου τους, που συμπίπτουν με περισσότερες κράμπες για την αποβολή θρόμβων και περισσότερη παλίνδρομη αιμορραγία.
Πολλές γυναίκες έχουν επίσης πόνο όταν απελευθερώνουν ένα ωάριο από την ωοθήκη τους τη στιγμή της ωορρηξίας. Η ωορρηξία ή ο πόνος στα μέσα του κύκλου μπορεί να είναι χειρότερος για όσες αιμορραγούν περισσότερο, καθώς αυτές οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αιμορραγήσουν στο ωοθυλάκιο της ωορρηξίας. Περίπου το 90% των εφήβων κοριτσιών βιώνουν πόνους περιόδου. Μεταξύ αυτών, το 20% θα βιώσει τόσο έντονους πόνους που χρειάζονται άδεια από το σχολείο. Αυτά τα συμπτώματα πολύ συχνά θεωρούνται φυσιολογικά, χωρίς επικύρωση ή αναγνώριση.
Τι γίνεται με την ενδομητρίωση;
Πολλά συμπτώματα έχουν αποδοθεί στην ενδομητρίωση, συμπεριλαμβανομένων των επώδυνων περιόδων, του πόνου κατά το σεξ, του πόνου που σχετίζεται με την ουροδόχο κύστη και το έντερο, τον πόνο στη μέση και τους μηρούς. Άλλες παθήσεις που σχετίζονται με τον πόνο, όπως οι ημικρανίες και η χρόνια κόπωση, έχουν επίσης συνδεθεί με την ενδομητρίωση. Αλλά αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται εξίσου συχνά σε άτομα με πυελικό πόνο που δεν έχουν ενδομητρίωση.
Ο επαναλαμβανόμενος πόνος περιόδου και ωορρηξίας μπορεί τελικά να οδηγήσει ορισμένες γυναίκες να αναπτύξουν επίμονο ή χρόνιο πυελικό πόνο, ο οποίος διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως κεντρικής ευαισθητοποίησης, όπου ο εγκέφαλος γίνεται πιο ευαίσθητος στον πόνο και σε άλλα αισθητήρια ερεθίσματα. Η κεντρική ευαισθητοποίηση μπορεί να συμβεί ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ενδομητρίωση ή όχι.
Τελικά, πολλές γυναίκες με πόνους περιόδου ή επίμονο πυελικό πόνο θα υποβληθούν σε μια επέμβαση που ονομάζεται λαπαροσκόπηση, η οποία επιτρέπει στους χειρουργούς να εξετάσουν όργανα στη λεκάνη και την κοιλιά, να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν την ενδομητρίωση. Ωστόσο, μόνο το 50% των γυναικών με συμπτώματα πόνου που υποβάλλονται σε λαπαροσκόπηση έχουν ενδομητρίωση. Η ενδομητρίωση εντοπίζεται επίσης σε γυναίκες χωρίς πόνο. Επομένως, δεν μπορεί να προβλεφθεί ποια έχει και ποια δεν έχει ενδομητρίωση μόνο από τα συμπτώματα.
Πώς αντιμετωπίζεται ο πόνος της ενδομητρίωσης;
Η χειρουργική επέμβαση της ενδομητρίωσης συνήθως περιλαμβάνει αφαίρεση βλαβών και συμφύσεων. Αλλά τουλάχιστον το 30% επιστρέφει στα προεγχειρητικά επίπεδα πόνου μέσα σε έξι μήνες ή έχουν περισσότερο πόνο από πριν. Μετά τη χειρουργική επέμβαση, οι επισκέψεις στα τμήματα επειγόντων περιστατικών παραμένουν αμετάβλητες και το 50% των γυναικών υποβάλλεται σε επαναληπτική επέμβαση μέσα σε λίγα χρόνια.
Η καταστολή της περιόδου χρησιμοποιώντας ορμονικές θεραπείες (όπως από του στόματος αντισυλληπτικά χάπια ή προσεγγίσεις με προγεστερόνη) μπορεί να καταστείλει την ενδομητρίωση και να μειώσει ή να εξαλείψει τον πόνο, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ενδομητρίωση. Δεν ταιριάζει κάθε τύπος ή δόση ορμονικών φαρμάκων σε όλες τις γυναίκες , επομένως τα φάρμακα πρέπει να εξατομικεύονται.
Η τρέχουσα προσέγγιση για τη διαχείριση του επίμονου πυελικού πόνου περιλαμβάνει μια διεπιστημονική ομάδα, με στόχο την επίτευξη παρατεταμένης ύφεσης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει: φυσικοθεραπεία για το πυελικό έδαφος και άλλα μυοσκελετικά προβλήματα, διαχείριση των συμπτωμάτων της ουροδόχου κύστης και του εντέρου, αλλαγές στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής και της άσκησης, ψυχολογική ή ομαδική θεραπεία για το άγχος.
