Της Lynda Boothroyd, The Conversation.
Αυτό που θεωρούμε «κανονικό» σχήμα σώματος επηρεάζεται από αυτό που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε. Η νέα μου έρευνα με συναδέλφους δείχνει ότι αυτό ισχύει τόσο για τα μικρά παιδιά όσο και για τους ενήλικες.
Έρευνα με ενήλικες και παιδιά ηλικίας έως πέντε ετών έχει ήδη βρει ότι η κατανόησή μας για το πώς μοιάζει ένα πρόσωπο ενημερώνεται πάντα με βάση τα πρόσωπα που βλέπουμε γύρω μας, από την παιδική ηλικία έως την ενήλικη ζωή.
Αυτή η διαδικασία του εγκεφάλου που αλλάζει ευέλικτα ως απόκριση σε νέες επαναλαμβανόμενες εισροές είναι γνωστή ως «προσαρμογή». Όταν ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στην ίδια είσοδο πληροφοριών επανειλημμένα, μπορούμε να δούμε μακροπρόθεσμες αλλαγές στις αντιλήψεις. Για παράδειγμα, η προβολή μιας σειράς εικόνων με μεγαλύτερα (σε αντίθεση με συρρικνωμένα) χαρακτηριστικά προσώπου οδηγεί σε αυξημένη προτίμηση για μεγάλα χαρακτηριστικά στη συνέχεια.
Αλλά μέχρι στιγμής, έρευνες όπως αυτή σχετικά με το πώς βλέπουμε τα σώματα έχουν γίνει σχεδόν εξ ολοκλήρου με ενήλικες. Μεταξύ των ενηλίκων, μπορούμε να δούμε τα ίδια αποτελέσματα με το σωματικό βάρος που βλέπουμε με το σχήμα του προσώπου σε ενήλικες και παιδιά. Αν μας δείξουν πολλά βαριά σώματα, τα σώματα που αξιολογούμε ως ελκυστικά γίνονται πιο βαριά, τα σώματα που αξιολογούμε ως “κανονικά” βαραίνουν και το σημείο στο οποίο αντιλαμβανόμαστε ένα σώμα βαρύ ή όχι μετατοπίζεται. Το αντίθετο συμβαίνει όταν βλέπουμε πολλά λεπτά σώματα.
Αλλοιωμένες αντιλήψεις
Η μελέτη μας εξέτασε αν αυτό ισχύει και για τα παιδιά. Παιδιά ηλικίας επτά έως 15 ετών και ενήλικες προπτυχιακοί φοιτητές ολοκλήρωσαν την ίδια πειραματική μελέτη. Αξιολόγησαν μια σειρά από σώματα για το πόσο βαριά ήταν, μετά είδαν είτε 20 πολύ λεπτές φιγούρες είτε 20 πολύ βαριές φιγούρες και βαθμολόγησαν τα ίδια σώματα ως προς το βάρος τους όπως έκαναν στην αρχή.
Βρήκαμε ότι τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες όλοι βαθμολόγησαν τα ίδια σώματα ως σημαντικά ελαφρύτερα αφού είδαν τα βαριά σώματα από ό,τι πριν. Αυτό υποδηλώνει ότι η διανοητική εικόνα των συμμετεχόντων μας για ένα «κανονικό» σώμα έγινε βαρύτερη, και έτσι κάθε σώμα έγινε αντιληπτό ως «ελαφρύτερο» από ότι ήταν σε σύγκριση. Αντίθετα, όσοι είδαν ελαφρύτερα σώματα δεν εμφάνισαν αυτή τη μετατόπιση. Συνέχισαν να αξιολογούν τα σώματα εξίσου βαριά ή ελαφριά όπως είχαν προηγουμένως.
Είναι δύσκολο να πούμε με βεβαιότητα γιατί συμβαίνει αυτό, αν και είναι πιθανό εν μέρει λόγω των ερεθισμάτων που χρησιμοποιούνται. Στη δική μου ευρύτερη έρευνα με ενήλικες που χρησιμοποιούν τις ίδιες εικόνες, βρήκα ότι οι εικόνες μεγαλύτερων σωμάτων τείνουν να παράγουν ισχυρότερα αποτελέσματα από τις λεπτές εικόνες, αλλά πειράματα σε άλλα εργαστήρια με ενήλικες που χρησιμοποιούν διαφορετικά ερεθίσματα έχουν δείξει αλλαγές στην αντίληψη ως αποτέλεσμα της προβολής βαρύτερων και λεπτότερων σωμάτων.
Όταν συγκρίναμε μόνο τα μικρότερα παιδιά με τους ενήλικες συμμετέχοντες, διαπιστώσαμε ότι η επίδραση της θέασης βαρέων και ελαφρών σωμάτων ήταν εξίσου ισχυρή στα επτάχρονα όπως και σε μεγαλύτερους μαθητές. Αυτά τα αποτελέσματα μας λένε ότι το «μοντέλο» ενός σώματος του εγκεφάλου γίνεται ευέλικτο όπως και στους ενήλικες μέχρι την ηλικία των επτά ετών. Προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι το παιχνίδι με εξαιρετικά λεπτές κούκλες αλλάζει την αντίληψη των νεαρών κοριτσιών για το σώμα που θέλουν να έχουν, κάνοντάς τα να θέλουν να είναι πιο αδύνατα.
Η νέα μας μελέτη δείχνει ότι η επίδραση των κούκλων στα ιδανικά του σώματος των κοριτσιών δεν οφείλεται μόνο στο ότι οι κούκλες είναι φιλόδοξες ή όμορφες. Μόνο η οπτική έκθεση σε σώματα μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις του σώματος. Και αυτό σημαίνει ότι η αλλαγή αυτής της οπτικής εμπειρίας, για παράδειγμα δίνοντας στα κορίτσια ένα ευρύ φάσμα μεγεθών σώματος και παιχνιδιών, είναι σημαντικό μέρος της διατήρησης υγιών αντιλήψεων σώματος.
Τα αποτελέσματα σημαίνουν επίσης ότι ο μεγάλος όγκος έρευνας σχετικά με τις επιπτώσεις των οπτικών μέσων στις αντιλήψεις του σώματος των ενηλίκων είναι πιθανό να ισχύει και για παιδιά ηλικίας έως επτά ετών. Για παράδειγμα, η απόκτηση πρόσβασης στην τηλεόραση σχετίζεται με τις προτιμήσεις για πιο αδύναμα σώματα στις αγροτικές κοινότητες και η προβολή εικόνων μυϊκών ανδρικών μοντέλων αυξάνει τις προτιμήσεις για μυς στους άνδρες συμμετέχοντες στο εργαστήριο.
Επομένως, όλες οι προειδοποιήσεις και οι συστάσεις που υπάρχουν σε σχέση με τη μείωση των προκαταλήψεων στα σώματα που βλέπουμε στα οπτικά μέσα ενηλίκων ισχύουν και για τα παιδιά.
Τα μικρά παιδιά στις δυτικές χώρες έχει αποδειχθεί ότι συνδέουν το να είναι πιο βαριά με το να είναι λιγότερο όμορφα ή λιγότερο επιθυμητά ως φίλοι. Επομένως, πρέπει να σκεφτούμε πώς αντιπροσωπεύονται τα μεγέθη του σώματος σε όλες τις πτυχές των παιδικών μέσων και να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά δεν έχουν προκατάληψη προς το ένα ή το άλλο μέγεθος, εάν δεν θέλουμε να αναπτύξουν τα δυνατά αδύνατα ιδανικά που βλέπουμε συχνά στην ενήλικη ζωή.
